*طاهره عسگری
*کارشناس ارشد هوش مصنوعی
به منظور مدیریت بهتر شهرها، طرح‌ها و برنامه‌های متعددی در سطح ملی، استانی و شهری تدوین میشود. در واقع طرح جامع شهری به طرح بلندمدتی می‌گویند که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه‌بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندی‌های عمومی شهری، خطوط کلی ارتباطی و محل مراکز انتهایی خط (ترمینال) و فرودگاه‌ها و بنادر، راه آهن و سطح لازم برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها تعیین، و ضوابط و مقررات مربوط به کلیه موارد فوق و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم میشود. در واقع طرح جامع شهری باید همه زوایا و ابعاد را برای عمران و آبادانی شهر، لحاظ کند و با بررسی و مطالعه وضع موجود و تحلیل داده‌ها نسبت به ارائه راه‌حل‌های پیشنهادی برای توسعه پایدار و متوازن شهر اقدام کند. موضوع شهر هوشمند از اهمیت زیادی در تحقق اقتصاد مقاومتی برخودار است، برای کاهش هزینه‌های خدمات شهری باید به فکر تدوین طرح جامع هوشمندسازی شهر همدان باشیم. هوشمندسازی ارتقای سلامت اداری را به همراه دارد، روزانه حدود زیادی تردد در سطح شهر همدان توسط ناوگان حمل و نقل عمومی و خودروهای شخصی انجام می شود که بخش عمده‌ای از این میزان برای انجام امور اداری توسط شهروندان است.
اگر تمام دستگاه‌های اجرایی به صورت هوشمند بتوانند به استعلامات پاسخ دهند حجم زیادی از ترددها کاهش می‌یابد، آلودگی زیست محیطی کاهش و سلامت روانی جامعه افزایش می‌یابد. هوشمندسازی استعلامات شهرداری در حوزه شهرسازی اقدامی ارزنده و مثبت است. با توجه به فضای صنعتی و تجاری شهر همدان و استقرار صنایع دستی و گردشگری در شهر به عنوان کهن‌ترین و باستانی‌ترین شهر ایران و جهان شاهد افزایش جمعیت و شاهد تنوع خدمات در زمینه‌های مختلف در شهر هستیم، بنابراین باید قبل از توسعه شهر به تدوین طرح جامع شهر هوشمند توجه ویژه داشت.
با هوشمندسازی شهر شاهد کاهش هزینه‌های شهرنشینی، کاهش تردد و رفع ترافیک در نقاط مرکزی شهر و کمک به کاهش آلودگی خواهیم داشت. هوشمندسازی شهر در راستای حفاظت از محیط زیست است. وقت شهروندان همدان بیشتر در خیابان‌ها و در تردد میان دستگاه‌های دولتی تلف میشود. بسیاری از خدمات شهری باید از طریق هوشمندسازی به شهروندان ارائه شود. شهر هوشمند ثمره توسعه پایدار است و محورهای تحقق شهر هوشمند شامل؛ ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و فرهنگی است. متغیرهای اصلی شهر هوشمند عوامل انسانی، تکنولوژی و عوامل نهادی و حاکمیتی است. اگر در یک شهر صرفاً به عوامل تکنولوژی توجه شود، شهر الکترونیکی زیرساخت یک شهر هوشمند است.
ما باید علاوه بر زیرساخت‌ها، به عوامل انسانی و نهادی توسعه شهرها نیز توجه کنیم چراکه مجموعه این عوامل است که یک شهر هوشمند را به وجود می آورد. مهمترین و موثرترین مرحله تحقق شهر هوشمند ارتباط بین دستگاه‌های اجرایی است. برای مثال اگر ما در شهرداری همه خدمات را هم الکترونیکی کنیم اما هماهنگی و همکاری لازم بین دستگاه‌های اجرایی وجود نداشته باشد، شهر هوشمند محقق نخواهد شد. در دنیا موسسات بین المللی تعیین شاخص‌های هوشمندسازی شهرها وجود دارد که بیش از ۱۰۰ شاخص برای ارزیابی شهرهای هوشمند وجود دارد که بر اساس این شاخص‌ها اولین شهر هوشمند دنیا وین اتریش و پس از آن تورنتو کانادا و پاریس فرانسه در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. یکی از مزایای هوشمند بودن شهرها این است که اگر شهری هوشمند باشد و اطلاعات و دادههای کافی برای تحلیل و قوانین بروز و کافی در زمینه ساختمان‌ها و ساخت و سازها و بناهای تاریخی خود در دسترس داشته باشد کمتر شاهد از بین رفتن عمارت‌هایی که ارزش تاریخی و باستانی دارند در سطح شهر خواهیم بود، بدون شک هر عملی که انجام می‌دهیم، مزایا و معایبی را به همراه خود به دنبال دارد. در رابطه با هوشمندسازی شهری مدیریت هوشمند ساختمان نیز مطرح میشود، پر واضح است که با راه اندازی سیستم‌های هوشمند در ساختمان‌ها، مزایای بسیاری حاصل میشود. در آخر باید بگویم برای تحقق شهر هوشمند باید هوشمندسازی در تمامی ابعاد زندگی شامل محیط، حمل و نقل، مردم، ساخت و سازها و مانند این انجام شود تا شهر هوشمند با مفهوم واقعی محقق شود.