ارز دیجیتال

*سینا سوادکوهی

*کارشناس فناوری اطلاعات و امنیت شبکه

ارز دیجیتال یا رمز ارز (Cryptocurrency) شکل خاصی از پول دیجیتال است که بر پایه علم رمزنگاری ایجاد شده است. بیشتر ارزهای دیجیتال برای بهره‌مند شدن از ویژگی‌های اساسی مانند غیرمتمرکز بودن، شفافیت و تغییرناپذیر بودن از بلاک چین استفاده می‌کنند. ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به این معنی است که هیچ نهاد، گروه یا سازمانی آن‌ها را کنترل نمی‌کند.

کریپتوکارنسی‌ها را می‌توان به صورت مستقیم و بدون دخالت هرگونه واسطه‌ای در اینترنت به شخص دیگری ارسال کرد. یعنی برای ارسال ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیازی به افتتاح حساب بانکی، استفاده از خدمات بانک‌ها یا هر سازمان واسطه‌ دیگری نخواهید داشت.

رمزارزها همانند ریال و دلار پول‌هایی هستند که با سازوکار مختلفی ایجاد و توزیع می‌شوند. فرایند خلق برخی از این پول‌ها مانند بیت کوین با ماینینگ انجام می‌شود و برای تعدادی دیگر از آن‌ها، تمامی سکه‌ها از قبل به صورت استخراج شده در شبکه قرار می‌گیرند.

ارزهای دیجیتال بر روی فناوری‌ دفترکل توزیع شده ساخته‌ شده‌اند که یکی از محصولات مهم آن، فناوری بلاک چین است. بلاک چین‌های عمومی که اکثر ارزهای دیجیتال از آن استفاده می‌کنند، قابلیت مشاهده تمامی تراکنش‌ها را چه برای افرادی که در شبکه حضور دارند و چه برای افراد خارج از شبکه فراهم می‌کند.

ارز دیجیتال چیست؟

از دید بسیاری بیت کوین اولین ارز دیجیتال حقیقی یا رمز ارزی است که ایده آن سال ۲۰۰۸ در وایت‌پیپر بیت کوین منتشر و اولین سکه‌های آن در سال ۲۰۰۹ استخراج شد؛ هرچند پیش از بیت کوین نیز تلاش‌های زیادی برای ساخت یک ارز دیجیتال صورت گرفته بود.

 

رمزارزها چگونه کار می‌کنند؟

رمز ارزها برای اجرای تراکنش‌های خود، مدل‌های مختلفی را به کار می‌گیرند. به عنوان نمونه بیت کوین از مدل اثبات کار استفاده می‌کند که طی آن استخراج‌کنندگان یا ماینرها تراکنش‌ها را تایید می‌کنند.

این مدل‌های مختلف در بلاک چین‌ها که با نام «الگوریتم‌های اجماع» یا سازوکارهای توافق جمعی شناخته می‌شود، نحوه به اتفاق نظر رسیدن مشارکت‌کنندگان شبکه را در مورد تایید کردن یا نکردن یک تراکنش در شبکه تعیین می‌کنند.

تراکنش‌ ارزهای دیجیتال به صورت همتا به همتا (P2P) عمل می‌کند و براساس مدل استفاده شده، نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برند.

ارزهای دیجیتال مشهور

در حال حاضر بیش از ۲۲۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد که بیشتر آن‌ها پروژه‌های مرده یا رهاشده هستند. در طول تاریخ ۱۰ ساله ارزهای دیجیتال، برخی از آن‌ها از همان ابتدای ورود به بازار جایگاه خود را در رده‌های بالای جدول ارزشمندترین‌ها حفظ کرده‌اند.

بیت کوین

بیت کوین مشهورترین و قدیمی‌ترین ارز دیجیتال است که همیشه در کانون توجهات قرار داشته است. از زمان ساخت این ارز دیجیتال توسط ساتوشی ناکاموتو بیش از ۱۰ سال می‌گذرد و از آن زمان تاکنون جایگاه نخست را بین ارزهای دیجیتال از دست نداده است.

اتریوم

ایده اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین مطرح شد. عرضه اولیه سکه آن در سال ۲۰۱۴ به وقوع پیوست و شبکه آن در جولای ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. اتریوم از همان ابتدا با ایده‌های نوآورانه ظاهر شد. ارز دیجیتال این پلتفرم اتر (ether) نام دارد و از اتریوم برای ساخت توکن‌ می‌توان استفاده کرد.

دلیل محبوبیت ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به دلیل بازار پرنوسان‌شان، فناوری که در آن‌ها به کار رفته و همچنین ایده‌های آزادی‌خواهانه‌ای که دارند، به سرعت بین مردم به محبوبیت بالایی دست یافتند.

بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوپایی آن‌ها، نوسانات زیادی دارد و ممکن است در یک روز قیمت یکی از آن‌ها تا چندصد درصد رشد کرده و یا چند ده درصد ریزش کند.

فناوری به کار رفته در ارزهای دیجیتال با به کارگیری علم رمزنگاری که پایه آن ریاضیات است، امکان تقلب را از افراد می‌گیرد و سیستم‌های پرداختی را در جهت راستگویی تشویق می‌کند.

علاوه‌ بر این، جنبه آزادی‌خواهانه و کنار گذاشتن واسطه‌ها باعث شده تا افرادی که نسبت به سیستم‌های مالی سنتی بدبین بودند نیز به سمت ارزهای دیجیتال متمایل شوند.

بیت‌کوین تحت کنترل چه کسی است؟

بیت کوین بر خلاف پول‌های امروزی که عرضه و توزیع آن‌ها در اختیار دولت‌هاست، در کنترل هیچ فرد، گروه و یا سازمان خاصی نیست. افرادی که وارد شبکه بیت کوین می‌شوند، باید قوانین مربوط به شبکه را بپذیرند. این قوانین به صورت کدهای برنامه‌نویسی‌ است که در اینترنت توسط همه قابل مشاهده است.

پشتوانه آن چیست؟

برای پاسخ به این سوال باید گفت که هیچ چیز؛ بیت کوین پشتوانه‌ای ندارد! اما یک سوال، پول‌هایی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنید و ارزهایی مانند دلار و یورو به نظرتان چه پشتوانه‌ای دارند؟ پاسخ این سوال هم همان هیچ چیز است.

بیت کوین مانند پول‌های امروزی توسط فلزات گرانبهایی مثل طلا یا کالاهای قابل مبادله، پشتوانه‌سازی نشده است. ارزش بنیادین بیت کوین و ارزهای بی‌پشتوانه از اعتماد مردمی ناشی می‌شود که به ارزشمند بودن آن‌ها اعتقاد دارند. همانطور که شما این موضوع را باور دارید که می‌توانید اسکناس‌هایتان را به مغازه بدهید و اجناس مورد نیازتان را بخرید، مغازه‌دار نیز به همین ترتیب می‌داند که با دادن این اسکناس‌ها می‌تواند کالاهای مورد نیازش را بخرد، این اسکناس‌ها به این ترتیب در جامعه دست به دست می‌شوند.

آینده بیت کوین به چه صورت خواهد بود؟

این‌که بیت کوین در آینده به عنوان پولی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که اسکناس‌های کاغذی امروز ما در برابر آن مضحک به نظر می‌رسند یا به عنوان یک فناوری که در زمان خودش سروصدایی به پا کرده بود و سپس به فراموشی سپرده شد، به باور و اعتماد مردم نسبت به بیت کوین بستگی دارد. پذیرش این ارز دیجیتال از ابتدای تاریخ خود همواره در حال رشد بوده و تداوم این مسیر محتمل‌ترین گزینه به نظر می‌رسد. استفاده از بیت کوین به عنوان ابزاری که قادر به ذخیره ارزش در طول زمان است، در کنار استفاده از آن به عنوان واسطه پرداخت یا همان پول رو به افزایش است، اما در کنار تمامی این موارد بیت کوین مشکلاتی هم دارد که می‌تواند سرعت پذیرش آن را بکاهد و در بدترین حالت مانعی برای فراگیر شدنش باشد.

هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج چیست؟

استخراج‌کنندگان برای اینکه در شبکه فعالیت داشته باشند و تراکنش‌ها را تایید کنند، باید انگیزه‌ و مشوق اقتصادی برای آن‌ها وجود داشته باشد. در شبکه بیت کوین، کارمزد تراکنش‌ها و پاداش بلاک‌ها مشوق ماینرها هستند.

اولین بلاک‌ها پاداش ۵۰ بیت کوین برای استخراج‌کنندگان داشت و پس از گذشت ۲۱۰ هزار بلاک این تعداد نصف شد و به ۲۵ عدد رسید. این فرایند که از آن به عنوان هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج یاد می‌شود، در دوره‌های حدودا ۴ ساله اتفاق می‌افتد و پاداش بلاک‌ها طی آن هر بار نصف می‌شود.

در حال حاضر پاداش استخراج ۱۲.۵ بیت کوین است و سال آینده (۲۰۲۰ میلادی) این مقدار به ۶.۲۵ واحد کاهش خواهد یافت.

 

نصف شدن پاداش هاوینگ از این جهت حائز اهمیت است که عرضه و تورم آن را کاهش می‌دهد و همین یک عامل قوی برای افزایش قیمت آن به حساب می‌آید. همچنین این رویداد در سودآوری استخراج ماینرها نیز تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد و از این جهت قیمت سر به سر شدن هزینه و درآمد را افزایش می‌دهد.

کجا می‌توان بیت کوین خرید؟

می‌توانید از مراکز مبادلات ارزهای دیجیتال، بیت کوین خریداری کنید.

این مراکز، سرویس‌هایی هستند که مردم می‌توانند به کمک آن‌ها ارزهای رمزنگاری شده خرید و فروش کنند.

برخی از این مراکز عبارتند از Coinbase، Coinfloor، Kraken و Bittylicious.

بیت کوین چطور ذخیره می‌شود؟

برای ذخیره بیت کوین، پیش از هر چیز نیاز به کیف پول (والِت) دارید. یک کیف پول شامل کلیدهای خصوصی و عمومی شما است. کیف پول به شما امکان پرداخت، دریافت و ذخیره بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را می‌دهد.

انواع مختلفی از کیف پول‌ها وجود دارند. هر یک از آن‌ها امکانات مختلفی را ارائه می‌کنند. امکاناتی نظیر سطوح مختلف امنیتی، ناشناس بودن و کنترل ارزهای رمزنگاری‌شده شما.