*حسین زندی
*سردبیر
مدت‌هاست مدیران استانی در همایش‌ها، سخنرانی‌ها و گفتگوها از برنامه استان برای ثبت جهانی آثار تاریخی سخن می‌گویند. «محمدناصر نیکبخت» استاندار سابق همدان در یک همایش استانی خطاب به «مسعود سلطانی‌فر» ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور گفت: «آقای سلطانی‌فر ما تا سال ۲۰۱۷ ثبت جهانی می‌خواهیم». همین مدیران در یک دهه گذشته بسیاری از آثار از جمله غار علی‌صدر، کتیبه‌های گنج‌نامه، قنات روستای قاسم آباد، تپه نوشیجان، مجموعه دستکندهای استان و تپه هگمتانه را به عنوان نامزد ثبت جهانی معرفی کردند اما هیچ وقت پرونده‌ای به یونسکو که مرجع تصمیم‌گیری ثبت جهانی است، ارسال نشد. به دلیل این‌که از اساس پرونده‌ای وجود نداشت و گویی مدیران با مراحل ثبت جهانی هیچگونه آشنایی نداشتند یا نمی‌دانستند چه مراحلی باید برای ثبت جهانی یک اثر سپری شود تا این‌که بار دیگر سال گذشته بحث تدوین پرونده ثبت جهانی هکمتانه از سوی مدیران استانی مطرح شد و ظاهراً ادیبهشت ماه سال جاری پرونده‌ای به وزارتخانه مطبوع ارسال شد اما همزمان پیشنهاد «محمدحسن طالبیان» معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معادلات استان برای پیگیری ثبت جهانی هگمتانه را به هم زد. او معتقد است هگمتانه باید با پرونده‌ای ویژه به ثبت جهانی برسد و علاوه بر بافت کهن این محوطه، بازار تاریخی همدان و منظر شهری همدان نیز در این پرونده جای بگیرد و اگر پرونده به صورت یک مجموعه تدوین و تشکیل شود، احتمال برگشت از سوی سازمان جهانی یونسکو وجود ندارد و به احتمال قوی این پرونده ثبت خواهد شد. پس با پیشنهاد طالبیان بود که موضوع ثبت جهانی این اثر جدی‌تر مطرح شد و مدیران استانی نیز به موضوع اقبال بیشتری نشان دادند. در صورت همراهی، همکاری و پیگیری استان این پرونده در ماه‌های آتی نهایی شده و در سال آینده راهی یونسکو خواهد شد.
اما ثبت جهانی یک اثر چه آورده‌ای برای استان دارد؟ از آن‌جا که در کشور ما هزینه برای تبلیغات گردشگری در سطح بین‌المللی صرف نمی‌شود، آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری کشور ناشناخته می‌ماند. بنابراین از ابزارهای بین‌المللی باید بهره بیشتری برد. یکی از این ابزارها و عناصر، امکان ثبت جهانی آثار است. ثبت جهانی یک اثر فرصت برای معرفی و تبلیغ آن را و به دنبال آن تبلیغ کشور و استان را در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند؛ به طور مثال اگر هگمتانه در فهرست آثار جهانی جای گیرد، این اثر و به دنبال آن شهر و استان همدان در همه نقشه‌های گردشگری جهان معرفی و منتشر می‌شود و همه سایت‌های گردشگری آن را معرفی خواهند کرد. اگر استان‌هایی که اثر ثبت جهانی دارند را با استان همدان مقایسه کنیم و به تعداد ورودی گردشگر خارجی آن‌ها توجه کنیم درمی یابیم چرا آمار گردشگر آن استان با همدان فاصله دارد. بنابراین ثبت جهانی یک اثر می‌تواند تحولی در وضعیت معیشتی و اقتصادی جامعه محلی ایجاد کند و علاوه بر فعالان گردشگری و هتلداران، مردم کوچه و بازار نیز از ورود گردشگر خارجی بهره می‌برند. علاوه بر این حفظ و توجه به آثار ثبت جهانی هم از سوی نهادهای داخلی و بین‌المللی با قوت بیشتری پیگیری می‌شود.