این بار الوند میهمان بود

*زهرا کرد

عصر بیست و یکم آذرماه، در شرایطی که به علت دغدغه‌های بی‌شمار روزمره، حضور شهروندان در فعالیت‌های اجتماعی و همگانی سرد و کمرنگ شده، شاهد حضور بیش از پانصد تن از علاقمندان و دغدغه‌مندان عرصه کوه و کوهنوردی در همایش روز جهانی کوهستان بودیم. همایشی کاملا خودجوش و مردمی، بدون وابستگی به نهادهای دولتی و برخاسته از عشق و تعلق مردم این دیار به کوهستان پرشکوه الوند. همایشی که درخشش و یکتایی‌اش را به زعم تنی چند از شرکت‌کنندگانش، مرهون تلاش‌های غیرمنفعت طلبانه برگزار کنندگانش می‌دانستند. به واقع هم هرجا صحبت از خواست و دغدغه‌های مردمی به میان آید و به آن‌ها فرصت پرداختن و تلاش کردن داده شود، رهاوردش اجرایی شدن چنین برنامه‌های بی‌نظیری است. این برنامه به همت افرادی چون نعمت‌الله اخضری، محمدرضا رحیمی‌پناه، علیرضا پیری، علیرضا امزاجردیان، پوریا بوجاریان، زهرا کرد، علی بیات و حسین زندی در کانون مهدیه برگزار شد.

الوند  و گردشگری

در ابتدای همایش «عباس صوفی» شهردار همدان نزدیکی کوه‌های همدان را به شهر اتفاقی مثبت در جهت توسعه این رشته  ورزشی و پایه‌ای جدید برای گردشگری عنوان کرد و از ساخت مجسمه کوهنورد برجسته استان، زنده‌یاد «محمود اجل» و نصب آن در میدان گنجنامه در آینده‌ای نزدیک خبر داد.

وی از کم‌توجهی به پیست اسکی اظهار ناراحتی کرد و گفت: پیست اسکی همدان و سلسله کوه‌های پیرامون آن، ظرفیت فوق العاده‌ای در باب توسعه گردشگری و جذب گردشگر در استان دارد.

خلاهای فرهنگی و زیست محیطی در کوهنوردی
سپس دبیر اجرایی همایش به ایراد سخنانی در باب هدف و ایده اصلی این حرکت پرداخت و هماهنگی برای برگزاری چنین همایش باشکوهی را از چهارماه پیش و پس از برگزاری جلسات متعدد، گذر از فراز و نشیب‌های بسیار و بی‌توجهی ناخوشایند مسئولین ذیربط این حوزه عنوان کرد.
«پوریا بوجاریان» در همدان از وجود خلا فرهنگی اجتماعی در سپهر کوهنوردی استان صحبت به میان آورد و امید داشت که این همایش، با توجه گستردگی و دغدغه‌ای که دارد، زمینه‌ساز افق جدیدی در پرکردن این خلاها باشد.

وی از تشکیل انجمنی با هدف پرداختن به جنبه‌های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و زیست محیطی کوهستان خبر داد و گفت: همانگونه که در گذشته همدان مهد بزرگ کوهنوردی ایران بوده، امروزه نیز شایسته است این جایگاه حفظ شود.
از جمله نکات برجسته این همایش، حضور پررنگ جامعه بزرگ کوهنوردی همدان بود؛ جمعیت کثیری از پیشکسوتان و جوانان؛ تجمیع زیبایی از برنایی و دانایی. سپیدمویانی که با عصا، سمعک و یا گرفتن دست جوانی برای راه رفتن و نشستن، فضای سالن را آکنده از حس ناب اصالت کوهنوردی در این دیار کردند؛ و جالب‌تر اجرای گروه موسیقی توسط خردسالان و کودکان این دیار بود، که همگی دلدادگی آحاد جامعه همدان به کوهستان الوند را نشان می‌داد، خصوصا با مطالبه و دغدغه‌ای که دختر کوچک نوازنده از مسئولین به جهت حفظ الوند داشت.

شهری سازی؛ آفت این روزهای الوند
در ادامه همایش، «عباس محمدی» چهره ملی کوهنوردی و از دغدغه‌مندان عرصه محیط زیست کوهستان به ایراد سخنرانی پرداخت. وی از همزیستی قدمت‌دار و مسالمت‌آمیز کوهنوردان با کوهستان گفت و اذعان داشت که همواره فرهنگ ایرانی زیباترین نام‌ها را به کوهستان اختصاص داده است؛ نظیر الوند، به معنای «سترگی و خردمندی».
نویسنده کتاب طبیعت‌گردی بی ردپا در ادامه عنوان کرد: هزاران سال است که زندگی آدمیان به کوهستان و منابع بی‌شمارش گره خورده، اما متاسفانه در سی، چهل سال اخیر شاید برای تفاخر و نشان دادن نمود صنعتی شدن، شاهد اتفاقات غم انگیزی در کوهستان هستیم؛ شهری سازی، توسعه صنعت، تاسیسات گردشگری، پناهگاه و تله کابین همگی زخم عمیقی بر پیکره محیط زیست حساس و آسیب‌پذیر کوهستان هستند؛ هر چند نمی‌توان با مجموعه فوق با قاطعیت مخالفت کرد، اما ورودشان به کوهستان باید با احتیاط و رویکرد محافظتی از این سرمایه ملی باشد.

ردپای گردشگری خشن بر پیکره کوهستان الوند
محمدی ضمن اشاره به سخنان شهردار، مبنی بر توسعه گردشگری با تکیه بر کوهستان الوند، عنوان کرد: ای کاش مسئولین در چنین جلسات مردمی پس از ایراد سخنرانی، برای شنیدن صحبت‌های مردم وقت و ارزش قائل می‌شدند و نظر دغدغه‌مندان را نسبت به این شکل از توسعه می‌شنیدند.

وی ضمن تقسیم بندی گردشگری به دو نوع نرم و خشن که نوع اول از نوع پایدار و شکل مسئولانه گردشگری است که آسیبی به منطقه مورد نظر وارد نمی‌سازد و رویکردی بومی‌محور دارد و نوع خشن که مبتنی بر ساخت و ساز های بتنی ناموزون با بستر طبیعت است، از مسئولین استانی خواست که زمینه ساز حضور و بروز گردشگری خشن در کوهستان نباشند. چراکه کوهستان الوند با ماهیت بالقوه غنی و چشم‌انداز بی‌نظیری که هزاران سال است به همدان بخشیده، نیازی به سرمایهگذاری ندارد و اگر سرمایه‌ای هست بهتر است در جهت حفظ آن هزینه شود نه برای توسعه شهر سازی در دل سنگ‌های هزار ساله الوند.

الوند و میزبانی رایگان

محمدی با توجه به کارکرد ورزشی و تفرجی الوند، عنوان کرد: تاسیس و بهره‌برداری از یک مجموعه ورزشی برای شهری با جمعیت چند هزار نفر، مستلزم سرمایه‌گذاری‌های کلان و صرف هزینه بسیار است، اما الوند، این دردانه زاگرس هزاران سال است که به رایگان مجموعه‌ای از لذت، تفریح، ورزش و چالش را برای مهمان‌هایش فراهم ساخته و درمقابلش چیزی کسب نکرده است.
صحبت‌های محمدی که سراسر دل‌نگرانی و دغدغه صیانت از محیط زیست کوهستان بود، با تشویق بسیار کوهنوردان روبرو شد.

پناهگاه کوروش و ردیف بودجه استانی!
از نکات برجسته و ارزشمند این همایش می‌توان به حضور کوهنورد و کوهنویس برجسته کشور «داوود محمدی‌فر» اشاره کرد که به واسطه تلاش‌های بی‌دریغی که در جهت نگاشتن کتابی با عنوان فرهنگ کوهنوردی همدان داشت، عنوان شهروند افتخاری همدان را کسب کرد.

محمدی‌فر از تاریخچه هزاران ساله الوند صحبت به میان آورد و از روزهایی گفت که کوروش در دشت میشان آموزه‌های رزمی و حکومت‌داری را آموخته و ضمن نگاه تاریخی که به کوهستان الوند و هگمتانه داشت، پیشنهاد تغییر نام پناهگاه میشان به پناهگاه کوروش را مطرح کرد.

نویسنده تاریخ کوهنوردی ایران خطاب به مسئولینی که سالن را بدون شنیدن دغدغه‌های کوهنوردان ترک کردند، گفت: ای کاش برای حفظ و پالایی الوند ردیف بودجه استانی تصویب شود، نه به‌جهت تخریب و تاسیس سازه‌های دست ساز بشری.
همزمان با برگزاری این همایش، با توجه به معضل فزونی زباله‌های رها شده بر بستر کوهستان، نمایشگاهی با محوریت کاهش تولید زباله به همت انجمن حامیان محیط زیست مهرگان برگزار شد.
همایش روز جهانی کوهستان پس از قرائت بیانیه تیرول و تببین اهم مفاد آن، شعرخوانی با گویش همدانی توسط پیشکسوت ارجمند جناب نوری و با تقدیر از کوهنورد خط الراس‌های طویل، پیمایش‌های چند ده روزه از مسیرهای صعب و عکاس خوش ذوق زیبایی‌های بی‌بدیل الوند، «استاد داریوش بیگلر» به کار خود پایان داد.