*نسرین زندی
*خبرنگار
همایش بررسی ظرفیتهای تپه کاسیها (پیسا) با نگاهی به کارنامه یکساله تشکلهای غیردولتی در حوزه میراث فرهنگی در همدان برگزار شد. این برنامه شنبه سوم خردادماه ۱۳۹۹ در محوطه تپه کاسیها (پیسا) با حضور تعدادی از دانشگاهیان، مدیران، فعالان مدنی و اهالی رسانه برپا شد.
۲۰ لایه تاریخی
در ابتدای مراسم «محمدرحیم رنجبران» باستانشناس به تجربههای باستانشناسی خود پرداخت و گفت: در این محوطه ۲۰ لایه تاریخی شناسایی شده است. سال ۱۳۸۲ همزمان با پروژه تعیین حریم محوطه کاسیها لایهنگاری انجام دادیم که به حدود ۲۰ لایه استقراری از سطح تا عمق دو متری دست پیدا کردیم و آثار پیدا شده در این لایهها متعلق به عصر مفرغ قدیم تا مفرغ جدید است.
عوامل تهدیدکننده
«حسین زندی» فعال رسانهای به عواملی که این محوطه تاریخی را تهدید میکنند پرداخت و گفت: یکی از این تهدیدها بحث تپهخواری توسط کشاورزان است و تهدید دیگر موضوع حفاریهای غیرمجاز است که حفاران جایجای این تپه را حفاری کردهاند و آثار این زخمها در جایجای بستر این تپه دیده میشود.
زندی افزود: عوامل تهدیدکننده دیگری از جمله حضور عشایران که هر ساله در این تپه چادر برپا میکنند نیز هست که بعد از کوچ آنها آثار حفاری بر این تپه برجا مانده است. پرسش این است که نهادهایی مانند منابع طبیعی و جهاد کشاورزی در مقابل حضور عشایر در شهر چه وظیفهای دارند؟ فراموش نکنیم که گفته میشود چرای دامها در استان همدان ۱۳ برابر حد مجاز است و بیشتر عشایران از استانهای مجاور به همدان کوچ میکنند و انتظار میرود اداره امور عشایر حداقل در دل شهر از حضور عشایر جلوگیری کند. اگر این فضا بخشی از شهر است شهرداری چرا اجازه حضور آنها را در این محوطه میدهد؟ اداره میراث فرهنگی که وظیفه حفاظت از این محوطه تاریخی را دارد چرا از ورود دامهای عشایر به این محوطه جلوگیری نمیکند؟
وی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از تهدیدها حضور معتادان در این محوطه است که در دل تپه زاغههایی برای اتراق کندهاند.
درباره کاسیها
یکی از سخنرانان برنامه «بررسی ظرفیتهای تپه کاسیها (پیسا)» دکتر «پرویز اذکایی» پژوهشگر تاریخ و فلسفه و کتابشناسی بود.
وی با اشاره به نبودن خط در دوره کاسیان، گفت: حقیقت این است که دست کم ۲۰۰۰ سال تاریخ ایران زمین به علت نبودن خط، مجهول و نامکتوب مانده است.
اذکایی در ادامه به ریشهشناسی واژه کاسیان پرداخت و توضیح داد: کاسیان برگرفته از کاشیان به معنای آسمان گون و به رنگ آسمان است.
وی با اشاره به اینکه کاسیان از سمت غرب دریای خزر به سمت شهرهای مازندران و آذربایجان (به علت دامدار بودن کاسیان) کوچ کردند، ادامه داد: کاسیان که در جبال زاگرس بودند به تدریج جذب تمدن و مدنیت آن زمان شدند و رفته رفته ابتدا به عنوان مزدور و بعدها به عنوان نظامیان جایگاه خود را تثبت کردند.
دکتر اذکایی مردم لرستان را بقایای کاسیان قدیم دانست و گفت: کاسیان قبل از کوروش کبیر بابل را فتح و سلسله کاسیان بابل را شکل میدهند.
دکتر اذکایی مولف و نویسنده چند کتاب و رساله درباره کاسیان است.
یافتههای باستانشناسی
«اسماعیل همتی ازندریانی» استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بوعلی سینا سخنان خود درباره این تپه را به دو بخش علمی و باستانشناسانه و گردشگری تقسیمبندی و تصریح کرد: فرهنگ یانیق که از مناطق جنوب آسیا و قفقاز وارد شده و در بخشهایی از اردن، ترکیه، سوریه، حتی فلسطین و دشت همدان وجود دارد و ما با حوزه جنوبی این فرهنگ آشنا هستیم. یکی از استقرارگاههای فرهنگ یانیق تپه کاسیها (پیسا) است که در اواخر دوره قاجار از آن به اروس باغی (باغ روسها) یاد میشد و بعدها تپه پیسه اطلاق شد که در آن اساسا زندگی دامداری مبتنی بر شیوه معیشتی دامداری و عشایری داشتند. یکی از مباحثی که باید به آن توجه کرد استناد به شباهت فرهنگی تپه پیسا به گوراب ملایر است. این فرهنگ را اولینبار چارلز برنی در یانیق تپه شناسایی و تاریخ ۳۱۵۰ قبل از میلاد را برای آن تاریخگذاری کرد.
همتی از پیشینه شهر مادی همدان سخن گفت و افزود: در بررسیهای انجام شده در این محوطه سفالهای منقوش دوره سلوکی و اشکانی یافت شده است.
وی با اشاره به بعد گردشگری این تپه اظهار کرد: استان همدان با وجود اینکه ظرفیتهای یک مقصد گردشگری را دارد اما بیشتر مسیر گردشگری است تا مقصد گردشگری. در این راستا تدابیری اندیشیده شده است که در این محوطه پارکی را در نظر بگیریم و بخشی از پارک را به سایت موزه اختصاص دهیم تا جذب توریست هم داشته باشیم.
اهمیت بوستان کاسیها
«مجید یوسفی نوید» شهردار منطقه چهار با اشاره به موقعیت تپه پیسا از نظر شهرسازی، قرارگیری کنار محور مواصلاتی، تعاملات اجتماعی و توازن شهری گفت: هدف ما این است از ظرفیتهای این تپه نهایت بهره را ببریم. اولین قدم انتخاب و استفاده از نام مناسب برای این تپه است. با توجه به بار منفی پیسا، مدتی است که در مکاتبات خود از کاسیها استفاده میکنیم. ما مطالعات خود را از ماهها قبل شروع کردهایم. ظرفیتهای این منطقه بر کسی پوشیده نیست و تلاش ما این است که این محوطه به یک پارک فرامنطقهای تبدیل شود. یکی از ویژگیهای این محوطه این است که منظرههای بدیع شهر همدان را از این تپه به خوبی میتوان مشاهده کرد به همین دلیل میتواند به یکی از بهترین مقاصد تفریحی شهر همدان تبدیل شود و امیدواریم با این کار کمی از فشار سایر مقاصد تفریحی شهر همدان مانند بلوار ارم برداشته شود.
یوسفی نوید با اشاره به اینکه شهر همدان پارک مسافر ندارد، اظهار کرد: باغ روسها میتواند محل مناسبی برای استقرار مسافران در این شهر باشد.
وی افزود: ما جلسات متعددی با دستگاههای مختلف داشتیم اما متاسفانه عملا گامی به جلو نرفتهایم. سه تپه در اراضی ملی به عنوان ۶هکتاری موسوم است که امیدواریم هرچه زودتر مراحل واگذاری انجام شود. از مجموع ۸۰ هکتاری که برای این پارک با توجه به تمام ظرفیتهای گردشگری در نظر گرفته شده است، حدود ۱۶ هکتار از اراضی در حریم این تپه نیست، ۱۰ هکتار در عرصه تپه و ۸ هکتار در خارج از تپه است. امسال چند میلیارد بودجه برای تملک اراضی جوار این تپه در نظر گرفته شده است. ما در این مجموعه قصد ایجاد یک ظرفیت گردشگری برای استان را داریم تا در کنار یک پارک تاریخی یک پارک گردشگری هم داشته باشیم.
کارنامه تشکلهای غیردولتی
«علی مالمیر» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان با اشاره به کارنامه تشکلهای استان گفت: استان همدان از جمله موفقترین استانها در زمینه حضور و اثربخشی تشکلها محسوب میشود. اما ضرورت دارد افراد درگیر در فعالیتهای تشکلی افزایش یابد و این نقص مجموعه ما نیز هست که بهرغم جذابیتهای حوزه میراث فرهنگی در زمینه ارتباط موثر با کودکان و دانشآموزان موفق عمل نکردهایم.
مالمیر افزود: یکی از دغدغههای ما افزایش تعداد تشکلهای فعال و گسترش آن بین نسلهای مختلف و در سطح استان است و مهمتر از همه اینها تخصصی شدن موضوع در تشکلها و در میان فعالان رسانهای برای ما بسیار حائر اهمیت است.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تپه کاسیها (پیسا) خاطرنشان کرد: یکی از ضرورتهایی که باید به آن توجه کرد شناسایی و شناساندن این تپه، اهمیت و ظرفیتهای آن است. یکی از شاخصترین مبناهای توسعه گردشگری علاوه بر جذب گردشگر، بازاریابی و نگهداری گردشگر به واسطه تنوع ارائه خدمات گردشگری است. محوطه تپه کاسیها (پیسا) با توجه به ظرفیتهایی که دارد میتواند این شرایط را برای توسعه گردشگری استان فراهم کند.
+++سوتیتر
یوسفینوید: ظرفیتهای این منطقه بر کسی پوشیده نیست و تلاش ما این است که این محوطه به یک پارک فرامنطقهای تبدیل شود.