*کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست
نوروز پاک
چند سالی است که فعالان محیط زیست یک شعار و یا توصیه جدی به استفاده‌کنندگان از طبیعت، منابع طبیعی و محیط زیستی دارند که این توصیه به یک شعار تبدیل شده است که عبارت از:
«هنگام ورود و استفاده از طبیعت و محیط زیست نباید از خود هیچ چیزی به جا بگذاریم جز رد پا و هنگام خروج از طبیعت و محیط زیست نیز نباید چیزی با خود همراه بیاوریم جز عکس‌های گرفته شده».
در نوروز ۱۴۰۰ نیز با توجه به مشروط بودن سفرها، هنوز مشخص نیست که میزان سفرهای درون و برون شهری به چه کمیت و کیفیتی برگذار خواهد شد. البته با توجه به وقوع ویروسهای چینی و انگلیسی، اگر سفرها حداقل باشد، طبیعت فرصت بیشتری برای خودپالایی و برگشتن به نقطه تعادل خود مییابد. در ادامه به توصیههای برای حفظ هر چه بهتر طبیعت، پیش و در هنگامه عید باستانی اشاره می‌کنیم.
توصیههایی برای خانه تکانی
در ایام نوروز که طبق سنت دیرینه خانواده‌های ایرانی به خانه تکانی مشغولیم و با زدودن خاک و غبار از خانه و کاشانه خود به استقبال بهار رفته و در تعطیات نوروزی به دامان طبیعت پناه می‌بریم، بر ماست که در راستای حفظ و حراست از محیط زیست و طبیعت کوشا باشیم تا برای تفریح و آرامش و یا رفع آلودگی از محیط زندگیمان، محیط زیست را آلوده و تخریب نکنیم.
با توجه به وضعیت کم آبی و خشکسالی، آب این مایه حیات که همه سرسبزی و شادابی بهار با وجود بیمانندش گره خورده است؛ را هدر ندهیم. در این میان وظیفه تک تک شهروندان در خانه تکانیهای شب عید، رعایت الگوی مصرف بهینه آب می باشد چراکه هر فردی می‌تواند به سهم خود با مصرف کمتر روزانه چند لیتر آب، نیاز خود و نسل های آتی را تأمین کند.
استفاده بی‌رویه از محصولات شوینده و پاک‌کننده، یکی از عوامل مهم خطرساز برای محیط زیست و به خصوص منابع آب در شهرهاست که به صورت مستقیم و غیرمستقیم سلامت افراد را در معرض خطر قرار می‌دهند. یکی دیگر از پرکاربردترین مواد در روزهای خانه تکانی، مواد شوینده، سفیدکننده و ضدعفونی کننده‌هاست که همه برای شستشو و نظافت وسایل به آن‌ها نیاز دارند، اما این مواد با توجه به ترکیباتی که دارند، اگر در مصرف آن‌ها ملاحظات خاصی انجام نشود به همان اندازه که به ظاهر پاکیزگی به ارمغان می‌آورند، می‌توانند برای فرد و محیط زیست مضر و مخرب باشند. پیشنهاد میشود که از شویندههای با پایه گیاهی و طبیعی استفاده شود و یا میزان مصرف شویندههای شیمیایی کمتر مورد استفاده قرار گیرند تا حداقل زیان به طبیعت وارد شود.
| توصیه های محیط زیستی برای سفرهای نوروزی (درون و برون شهری) |
| به درختان آسیب نرسانید و به کودکان خود بیاموزید که گیاهان را نوازش کنند و هرگز به شاخه ها و تن آن‌ها آسیب نرسانند؛ قطع درختان جهت تهیه سوخت موجب تشدید خطر فرسایش خاک و از بین رفتن زیبایی منطقه میشود. |
| از صابون‌ها و مواد پاک کننده قابل تجزیه در محیط زیست استفاده شود و همچنین از رها کردن زباله‌ها و پسمانده مواد غذایی مورد استفاده در سفر در محیط خودداری کنید. |
| هنگامی که در کنار رودها و دشت‌ها زیرانداز و سفره پهن می‌کنید، مراقب رُستنی‌های زیرپای خود باشید. |
| از بلند کردن صدای بلندگوهای پخش کننده‌هایی که سبب آلودگی صوتی می‌شوند بپرهیزید. |
| لازم است همیشه یک کیسه هممراه خود داشته باشیم و زباله‌های تجزیه نشدنی(مواد پلاستیکی، نایلون، شیشه، قوطی) را در آن بریزیم و به محلهای جمع آوری زباله در شهر برسانیم. |
| زباله‌های تجزیه شدنی را مانند پس مانده غذایی، پوست میوه‌ها اگر در مسیرهای عمومی است، دفن کنیم و اگر در مسیرهای کم رفت و آمد است دور ازچشم دیگران در دسترس پرندگان و چرندگان قرار دهیم. |
| سعی کنید برای گرم کردن غذا و تهیه چای از گاز کوچک سفری استفاده کنید و اگر ملزم به روشن کردن آتش شدید در مکانهای جدید و نو آتش روشن نکنید زیرا پوشش گیاهی آن قسمت از بین می‌رود. |
| از بیراهه رفتن و میانبرزدن در مسیرهای عمومی خودداری کنید تا کمترین آسیب به دامنه وارد شود. |
| از نوشتن یادگاری روی سنگها و دیوار پناهگاه‌ها و نازیبا کردن کوهستان خودداری کنید. |
| در روز طبیعت، تا حد امکان از غذاهای آماده که نیازمند پخت مجدد نیست به همراه داشته باشید. در صورت نیاز به آتش، حتی الامکان از ذغال آماده استفاده کنید حتماً خاکستر آتش را نیز با آب و خاک خاموش کنید. |
| در صورت مواجه شدن با هر گونه حریق در جنگل نسبت به خاموش کردن آن اقدام و یا با مراکز آتش نشانی، محیط زیست و منابع طبیعی تماس گرفته و موضوع را گزارش کنند. |
| شماره ۱۵۰۴ را به یاد داشته باشید در صورت هرگونه تخریب در عرصه‌های منابع طبیعی ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی را خبر کنید. |
| به هیچ عنوان وارد مناطق حفاظت شده نشوید این مناطق از نظر تنوع زیستی آسیب پذیری بیشتری دارند. |
| ماهی‌های قرمز را در آب‌های جاری رها نکنید این ماهی‌ها گونه‌های بومی کشور را از بین می‌برند. |
| از جایگاه‌های مخصوص اسکان مسافران که توسط شهرداری‌ها تهیه شده است، استفاده کنید. |
| هر مکانی را به گونه‌ای ترک کنید که گویی هرگز به آن منطقه نرفته‌اید. |
| دیده بان طبیعت سرزمین خود باشیم و برای حفظ محیط زیست سرزمین پهناور ایران، احساس مسوولیت کنیم و به متخلفان تذکر دهیم . |
سال ۱۴۰۰؛ سال طبیعت
چندی پیش تعدادی از کوهنوردان همدانی در نامه به «مسعود سلطانی‌فر» وزیر ورزش و جوانان از وی درخواست کردند استان همدان و در راس آن کوهستان الوند در تقویم سال ۱۴۰۰ به عنوان پایتخت کوهنوردی کشور نامگذاری شود. امید است این مهم، به وقوع بپیوند. این اتفاق می‌تواند در کنار بسیاری اقدامات نمادین، علمی و عملی سال ۱۴۰۰ را به سالی برای حفاظت هر چه بهتر طبیعت همدان بدیل کند.