نکوداشت عارف در همدان

*محمد رابطی

مراسم هشتاد و هفتمین سالروز درگذشت «عارف قزوینی» شاعر ملی، در مزار او واقع در آرامگاه بوعلی سینا، با حضور تعدادی از هنرمندان، فعالان فرهنگی و ادبی، روز دوم بهمن ۱۳۹۹، برگزار شد.

آئین نکوداشت عارف قزوینی شاعر، آزادی‌خواه و تصنیف ساز معاصر روز پنجشنبه با حضور جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر در در کنار آرامگاه او در محوطه آرامگاه بوعلی سینا برگزار شد.

در این مراسم «حسین زندی» روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی مطالبی را درباره زندگی عارف بیان کرد. زندی با اشاره محل دفن عارف قزوینی گفت: پیش از احداث بنای جدید آرامگاه بوعلی، مقبره عارف در مکان فعلی نبوده و اندکی با این مکان فاصله داشته است اما زنده‌یاد هوشنگ سیحون پس از احداث آرامگاه بوعلی سینا، مقبره عارف را جابه‌جا کرد و در این مکان قرار داد.

وی افزود: عارف شاعری شوریده اما افسرده و سرخورده بود و سال‌های پایانی عمر را در همدان به سختی می‌گذراند. بر اساس آن‌چه از نامه‌های عارف بر می‌آید او روزگار دشواری را می‌گذرانده است به دلیل این‌که شرایط و فضای موجود ناساز بوده.

این فعال فرهنگی ادامه داد: توجه داشته باشیم عارف با مشروطه خواهان همراه می‌شود و مبارزه می‌کند تا حکومت ایده‌آل او بر سر کار بیاید اما نتیجه چیز دیگری می‌شود. دوستان مبارز و مشروطه خواه او از جمله کلنل پسیان شهید می‌شوند و او احساس تنهایی می‌کند. عارف آواز خوان درجه یکی است اما در سال‌های پایانی عمر حنجره‌اش را به دلیل بیماری از دست می‌دهد. او شاعری بود که برای مبارزه شعر می‌گفت برای مبارزه اما دیگر مبارزه رنگ خود را باخته بود بنابراین حق داشت که سرخورده شود.

زندی در ادمه گفت: زنده‌یاد عارف به واقع وطن پرست بود و کمتر نامه‌ای از او می‌توان پیدا کرد که به وطن خود و وطن پرستی‌اش تاکید نکرده باشد. سال گذشته در همین روز پیشنهاد دادیم که حداقل در تقویم استان همدان روزی را به نام این شاعر ملی نامگذاری کنند.

وی در بخشی از سخنان‌اش با اشاره به میزبانان عارف در همدان از جمله خانواده دکتر بدیع‌الحکما و خانواده اقبالی گفت: عارف اگر چه با مردم شهر رابطه خوبی نداشت، اما خانواده‌های بسیاری از جمله خانواده‌های اقبالی، بدیع الحما، منصورلشکر و دوستانی مانند اکبر وطنی و گوهری، خراسانی رسم میزبانی را به جا آوردند.

زندی همچنین خاطراتی را از معزالدین مهدوی، شرف‌الدین خراسانی، ابراهیم صفایی، قمرالملوک وزیری، امیرشهاب رضویان به نقل از کتاب یادنامه عارف برای حاضرات گفت و در خلال برنامه «کاظم مرادی» هنرمند موسیقی آوازی همدان چند تصنیف از عارف قزوینی اجرا کرد و «محمد افشار» مسئول انجمن شاهنامه‌خوانی چکاد و «ندا فتحی» نیز اشعاری از عارف برای حاضران خواندند.

این دومین سالی است که به صورت رسمی مراسمی برای عارف قزوینی برگزار می‌شود «ابوالقاسم عارف قزوینی» شاعر، ترانه‌سرا، تصنیف‌ساز و موسیقی‌دان نامدار ایرانی بود که در مبارزه‌ ملت ایران برای تحقق مشروطیت با استفاده از ترانه‌های سیاسی و اجتماعی خود نقش مهمی را در آگاهی و بیداری افکار عمومی ایفا کرد.

وی متولد ۱۲۵۹ قزوین و در گذشته ۲ بهمن ۱۳۱۲ در همدان است و دوم بهمن، یادآور سالروز درگذشت این شاعر، موسیقی‌دان و تصنیف‌ساز ایرانی بود که تصنیف‌های ماندگاری چون «از خون جوانان وطن لاله دمیده» و  «دیدم صنمی، سرو قدی روی چو ماهی» را از خود به یادگار گذاشت؛ تصنیف‌هایی که تاکنون خوانندگان ایرانی اجراهای متفاوتی از آن‌ها داشته‌اند.