حورا چه شد؟

*سمانه اسکندری

*روزنامه‌نگار

وقتی جمعیت شهرها افزایش می‌یابد، سرریز جمعیت مازاد اتفاق می‌افتد. جمعیتی که نیاز اولیه‌شان تأمین مسکن است. در این راستا شهرک‌ها و شهرهای جدید شکل می‌گیرند و در واقع احداث این شهرک‌ها و شهرها راهی برای کنترل سرریز جمعیت و مشکلات متعاقب آن است. در این حوزه می‌توانیم به ساخت شهر الوند در کنار قزوین و یا هشتگرد در کنار کرج اشاره کنیم. در همدان تاکنون این اتفاق نیفتاده و در این زمینه فکری اساسی نشده و با ایجاد شهرک‎های کوچک یا الحاق روستاها به شهر، بیشتر به حاشیه‌نشینی دامن زده شده است. یکی از طرح‌هایی که در دوره‌های قبل مدیریت شهری همدان مطرح شده و ظاهرا مصوبه وزارت کشور را نیز گرفته، ساخت شهر جدیدی به نام حورا در کنار همدان است که زمین آن نیز جزو زمین‌های دولتی بوده و آماده برای این ساخت و ساز است. طرحی که پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی مسکوت ماند و مهر سکوتی از سمت مدیران شهری بر آن زده شد!

در این راستا با «نرگس نوراله‌زاده» رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان که تنها کسی است که از آن دوره شورای شهر همدان که این طرح مطرح و مصوب شد، تاکنون در شورا حضور دارد، گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

یکی از طرح‌های مطرح شده در ادوار گذشته شورا برای مقابله با گرانی مسکن، بحث شهر حورا بود. چه شد که این طرح، کنار گذاشته شد؟

طرح شهر حورا به حدود سال ۷۵ بازمی‌گردد. ما پس از شکل‌گیری شهرک بهشتی در اوایل دهه ۷۰، در همدان بحث شهرک‌سازی را نداشتیم. شهر حورا قرار بود به عنوان مکانی برای کنترل سرریز جمعیت همدان در نظر گرفته شود اما نمی‌دانم سیاست استان به چه شکل بوده که این طرح پیگیری نشد و مسکوت ماند. البته از سال ۸۹ این بحث دوباره مطرح شد که شهر جدیدی به عنوان پایلوت شهرهای ایرانی اسلامی داشته باشیم یعنی شهری که سبک معماری‌اش به سبک شهرسازی قدیم ایران باشد. مصوبه این طرح در سال ۹۰ ابلاغ شد و پس از انجام طرح جامع آن، طرح تفضیلی این طرح در حال انجام بود اما متأسفانه گاهی اوقات با ورود یا حضور برخی افراد، سیاست‌های شهری تغییر می‌کند! درباره شهر حورا هم سیاست برخی مدیران استانی این بود که این طرح انجام نشود و ظرفیت شهر را در خود شهر همدان داشته باشیم تا بتوانیم همدان را به کلان‌شهر تبدیل کنیم.

شما با این سیاست موافقید؟

خیر به نظر من سیاست درستی نیست زیرا ما در کل دنیا می‌بینیم که سیاست‌های شهری به گونه‌ای است که سعی می‌کنند مدیریت شهری را به سمت کوچکتر شدن حتی به سمت مدیریت‌های محله‌ای پیش ببرند و از پیشروی به سمت و سوی مدیریت‌های کلان سر بازمی‌زنند. زیرا وقتی شهرها کلان می‌شوند، مشکلات آن‌ها و هزینه‌های مدیریتی افزایش یافته و همین‌طور مردم نیز باید هزینه‌های بیشتری را بپردازند و در نهایت مردم خدمات کمتری دریافت می‌کنند اما بار مشکلات اجتماعی و گرانی بیشتری را باید تحمل کنند. این موضوع کاملا بررسی شده و اثبات شده است. اگر ما شهرک‌هایی مانند بهشتی را نداشتیم امروز مشکلات شهر ما خیلی بیشتر از امروز بود و از طرفی اگر مدیریت شهری فکری برای سکونت مردم نکند، خود مردم دست به کار شده و به حاشیه‌نشینی دامن می‌زنند و در آینده رفع مشکلات ایجاد شده در این راستا بسیار سخت‌تر بوده و هزینه‌های بیشتری را به مدیران شهری تحمیل خواهد کرد.

در نهایت بحث شهر حورا چه شد؟

سال گذشته پس از انجام طرح جامع و تفضیلی شهر حورا توسط مشاور، برای تصویب آن در شورای شهرسازی، مدیریت استان از این طرح استقبال نکرد و باعث شد بحث جمعیت‌پذیری شهر حورا منتفی شده و به مشاور ابلاغ شود که نقش جدیدی را برای این شهر، پیش‌بینی کند یعنی قرار نیست که سربار جمعیتی در آن شهر انجام شود در صورتی که در این دو سالی که گذشت، بازدیدی از شهر اندیشه داشتیم و قرار بود که هزینه شهر جدید از طریق سازمان عمران شهرهای جدید پرداخت شود و بر اساس قانون تأسیس شهرهای جدید، تمامی هزینه‌های زیر ساخت و ایجاد بستر زندگی در شهرهای جدید بر عهده این سازمان است و این سازمان در سال‌های ۹۷ و ۹۸ طبق گزارشات موجود، ۲۵ میلیارد تومان اعتبار برای تأسیسات و زیربناهای ایجاد شهر جدید اختصاص داده بودند که چون خود استان پیگیر این قضیه نبوده است و در سال گذشته هیئت مدیره سازمان مربوطه تخصیص این هزینه را منتفی اعلام کرده است و قرار بر این شده که مشاور این طرح، نقش جدیدی را برای آن پیش‌بینی کند.

اگر ساخت شهر حورا انجام می‌شد، هم برای کسانی که در حوزه ساخت و ساز کار می‌کنند شغل ایجاد می‌شد و هم اینکه ساخت این شهر بر قیمت مسکن در همدان تأثیر می‌گذاشت. نظر شما در این باره چیست؟

این بحثی علمی در حوزه اقتصاد است که می‌گوید: زمانی که عرضه را با تقاضا همسان کنید، بحث تعدیل قیمت پیش می‌آید. اگر ما بتوانیم زیرساخت مسکن را برای خانوارهای نیازمند مسکن تأمین کنیم، قیمت خرید مسکن و در پی آن اجاره‌بهای مسکن کاهش می‌یابد. در نتیجه به طور حتم با ساخت شهر جدید این اتفاق می‌افتاد و علاوه بر ایجاد اشتغال که به آن اشاره کردید، با توجه به این‌که قرار بود این شهر به سبک معماری قدیم ساخته شود، در بحث رونق گردشگری استان و جذب گردشگر نیز اثر می‌گذاشت. این‌که سرانه مصرف انرژی در کشور ما بسیار بالاست، یکی از دلایل آن این است که در کشورهای توسعه یافته، ساخت و سازها بر اساس توجه به اقلیم هر منطقه صورت می‌پذیرد اما در ایران به هر منطقه که بروید می‌بینید این موضوع رعایت نشده و مصالح یکسانی در همه جا استفاده می‌شود. بر این اساس، ساخت شهر جدید در کنار همدان به عنوان پایلوت شهرهای سبک معماری قدیم، ظرفیتی برای رونق گردشگری می‌شد. به نظر من هنوز هم دیر نشده و اگر استان همت کرده و به دنبال این قضیه باشد، این طرح می‌تواند آورده‎های بسیار زیاد و مطلوبی هم برای آینده نزدیک و هم برای آینده دور برای استان همدان داشته باشد.

با وجود این‌که احداث شهر جدید با توجه به گرانی شدید مسکن در همدان، شاید بهترین و در دست‌ترین گزینه برای مدیران شهری باشد، گویا این طرح با چالش‌هایی نظیر تأمین آب نیز روبرو است. برای حل این چالش‌ها فکری شده است؟

در جلسه‌ای که مشاور این طرح، آن را ارائه می‌داد، بحث بر این بود که منابع آبی این شهر پیش‌بینی شده است. این کار، کاری تخصصی بوده و من در حوزه آب، تخصصی ندارم اما مشاور این طرح موظف است بحث امکان سنجی تمامی چیزهایی که برای ایجاد یک شهر، مورد نیاز است را انجام دهد و مشاور این طرح بیان کرده که مطالعات لازم در این حوزه انجام شده اما به نظر من بایستی کارشناسان مربوطه نیز ورود پیدا کرده و بکویند که این مطالعات انجام شده توسط مشاور طرح، قابل تأیید هست یا خیر.