دره بی آب

*سمانه اسکندری

*روزنامه‌نگار

دره مردابیک یکی از خوش آب و هوا ترین مناطق کوهپایه الوند است. این دره زیبا دارای حدود چهارصد هکتار باغ است که مانند ریه‌های تنفسی شهر همدان عمل می‌کند. این منطقه بیش از دو دهه است که به شهر الحاق شده اما نه مانند سایر نقاط شهر امکانات شهری دریافت می‌کند و نه روستا محسوب می‌شود که از خدمات آن بهره‌مند شود. این روزها مهم‌ترین چالش منطقه دره مرادبیک آب آشامیدنی است به گفته اهالی و معتمدین محل آب مردم از رودخانه به منبع و از منبع به تاسیسات آب رسانی وارد می‌شود بدون این‌که تصفیه شود. علاوه بر آلودگی چند وقتی است بیشتر اوقات ساکنان منطقه با قطع شدن آب روبرو هستند، برای بررسی موضوع سراغ «محمد افتخار منش» عضو سابق هیات امنای دره و عضو فعلی شورایاری این منطقه رفته‌ایم

چه سالی منبع آب دره ساخته شد، آیا تنها مردم دره از آن استفاده می‌کنند؟

سال ۱۳۷۹ آب دره از چشمه‌ای به نام چشمه سرده به داخل منبعی سنگی و گلی می‌آمد که غیر بهداشتی و آلوده بود و به تعداد کمی از منازل دره می‌رسید. بیشتر منازل دره در آن زمان آب نداشتند و پیش از آن نیز از آب رودخانه‌های جاری در محله‌ها استفاده می‌کردند. ما در آن زمان جزو هیئت امنای دره مرادبیک بودیم. استاندار کنونی کرمانشاه که دوست من بود به سمت معاونت فنی و عمرانی استانداری همدان منصوب شد. من با او مشکلات دره را مطرح کردم و او به همراه مسئولان وقت مربوطه، به دره آمده و قول همکاری دادند. در نهایت تصمیم گرفتیم آب چشمه ملک را نیز به چشمه سرده اضافه کنیم. مسئولان وقت همدان به منظور گرفتن اعتبارات ویژه برطرف کردن مشکلات دره به تهران رفتند و اعتبارات را هم تهیه کردند اما برخلاف تمام این تلاش‌ها متأسفانه مسئولان وقت از ما خواستند هم جاده را باز کنیم و هم در جهت تأمین لوله و تأسیسات پیمانکارها کمک مالی کنیم. ما نیز پذیرفتیم و منابع مالی آن را از مردم تأمین کرده و زمین منبع آب را خودمان خریدیم، تعریض جاده‌ها و هزینه‌های مربوط به آن را نیز ما انجام دادیم اما متأسفانه مسئولان وقت به ما ظلم کردند.

چطور ظلم کردند؟

بدین صورت که از چشمه‌ها، لوله‌های فولادی که برای آب آشامیدنی غیر استاندارد بود و گالوانیزه نبودند استفاده کرده و منبع را احداث کردند. همان زمان کارشناسان مربوطه این موضوع را متذکر شدند اما ما به خاطر هزینه‌هایی که کرده بودیم و اعتمادی که به آن‌ها داشتیم پیگیری نکردیم. در نهایت منبعی ساختند که پس از آبگیری مشخص شد آب نگه نمی‌دارد. من نامه‌ای به معاون فنی استانداری وقت نوشتم که این منبع آب در خود نگه نمی‌دارد. دکتر محمدی؛ رئیس اداره کل محیط زیست سابق، آن زمان سمت معاونت فنی استانداری بود که با من تماس گرفت و قول پیگیری و بازدید داد. دکتر محمدی پس از بازدید تأیید کرد که منبع ساخته شده غیراستاندارد است. پس از آن به ما گفتند گزارشی به تهران فرستاده و پیگیری می‌کنند. از آن به بعد باز هم در لوله‌گذاری از لوله‌های آهن و فولاد و مقداری لوله سیمانی استفاده کردند که مخصوص آب نبود.

همچنان از آب چشمه استفاده می‌کنید؟

پس از دو سه سالی آب چشمه‌ها را قطع کردند و لوله‌ها را داخل رودخانه، نزدیک خانه ییلاقی‌ها کار گذاشتند. جایی که محل عبور حیوانات و کوهنوردان بود! آب رودخانه‌ای که روباز است و  اصلا قابل شرب نیست. حیوانات اهلی و وحشی کشته شده و داخل رودخانه انداخته می‌شوند یا این‌که عبور کرده و ادرار می‌کنند. چند سالی است که این آب را به عنوان آب شرب به خورد مردم می‌دهند! هر اندازه هم که ما اعتراض می‌کنیم و نامه می‌نویسیم اهمیتی نمی‌دهند.

یعنی شما تصفیه‌خانه ندارید؟

بله همین‌طور است. البته الان تنها مشکل تصفیه خانه نیست، بلکه لوله‌ها هم زنگ‌زده هستند از طرفی از پایین به بالا هم این مشکل را دارد. لوله‌ها باید جمع شوند زیرا هر زمان باران یا سیل می‌آید این آب گل‌آلود شده و با انواع انگل‌ها و بیماری‌ها داخل آب شرب می‌شود. مشکل دیگر کمبود آب است این روزها به برخی محله‌ها اصلا آب نمی‌رسد.

غیر از منطقه دره مناطق دیگری نیز از این آب استفاده می‌کنند و خواسته شما چیست؟

خیر از دره تا بلوار از آن استفاده می‌کنند. مشکل دیگر این است که منبعی که پیش از این سرریز می‌شد الان یک متر هم آب ندارد. به جز احداث تصفیه‌خانه، کل شبکه لوله‌ها نیز باید تعویض شوند.

چرا اداره آب دارد این موضوع را کتمان می‌کند؟

اداره آب می‌گوید آب چشمه داخل لوله می‌شود و به مصرف مردم می‌رسد اما این دروغ محض است. الان ما کامل بازدید کردیم و آب چشمه نیست بلکه آب رودخانه است.

بخشی از آب دره را ظاهرا از سمت سیلوار به شهرک بهشتی و اطراف آن برده‌اند. جریان آن چیست؟

سال ۱۳۹۴ آقایان فرماندار و مدیر عامل امور آب وقت همدان آمدند و گفتند ما می‌خواهیم آبی که از دره می‌آید را در فصل زمستان به همدان انتقال دهیم زیرا فاضلاب داخل آب شده و سبزی‌کاری‌ها را آلوده می‌کند. اما ما موافق نبودیم و گفتیم شما ۱۵ سال است از مردم این منطقه، پول آب و فاضلاب می‌گیرید، آیا در قبال آن یک متر فاضلاب ایجاد کرده‌اید؟ چرا این خیانت را به مردم کردید؟ اگر هم فاضلاب وارد آب رودخانه شده، وظیفه شما بوده که کانال‌های فاضلاب را ایجاد کنید. دوم این‌که طرح شما این است که به قطر یک متر لوله آورده‌اید که به هیچ عنوان پر نمی‌شود. دوم این‌که آب را می‌خواهید از دره‌ انتقال دهید، آیا فکر نمی‌کنید که انتقال آب این منطقه تمامی باغات و فضای سبز آن را نابود می‌کند؟ در حالی‌که همه می‌دانند که فضای سبز دره است که همدان را زنده نگه داشته و این رودخانه و این دره برای همدان مانند کولر عمل می‌کند. حالا شما می‌خواهید برای انتقال آب، همه اینها را نابود کنید. شما اگر می‌خواهید از این‌جا آب ببرید، باید تمام فاضلاب را از داخل رودخانه‌ها جمع کنید و آب منطقه دره مرادبیک را از پایین دره انتقال دهید در صورتی‌که این هم چندان صحیح نیست زیرا طبق قانون، انتقال آب‌های رودخانه غیرقانونی است. اما متاسفانه بخشی از آب این منطقه به جای دیگری می‌برند.

+++سوتیتر

افتخارمنش: الان تنها مشکل تصفیه خانه نیست، بلکه لوله‌ها هم زنگ‌زده هستند از طرفی از پایین به بالا هم این مشکل را دارد. لوله‌ها باید جمع شوند زیرا هر زمان باران یا سیل می‌آید این آب گل‌آلود شده و با انواع انگل‌ها و بیماری‌ها داخل آب شرب می‌شود. مشکل دیگر کمبود آب است این روزها به برخی محله‌ها اصلا آب نمی‌رسد.