هتل شادی، خط آسمان همدان را غمگین می‌کند
مروری بر ملزومات محیط زیستی هتل‌سازی
*مهرداد نهاوندچی
*کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست
- خط آسمان، امضای شهر
شاید جالب باشد بدانید که شهرها هم مانند ما انسان‌ها امضا دارند. خط آسمان یا دورنمای شهری هر شهر منحصر به فرد بوده و در واقع به عنوان امضای آن شهر مد نظر قرار می‌گیرد. خط آسمان یا دورنمای شهری در واقع چشم‌انداز ساختمان‌های مرتفع آن شهر با پس‌زمینه آسمان است. به بیانی دیگر، خط آسمان نخستین نمود نظم در شهرسازی محسوب میشود. در کشورهای پیشرفته بر خلاف بسیاری از ممالک در حال توسعه، اهمیت زیادی برای خط آسمان قائل می‌شوند؛ به طوری که مجوز ساخت به بناهای ناسازگار با خط آسمان داده نمی‌شود و حتی در صورت ساخت، ظرف مدت کوتاهی تخریب می‌گردد. از سویی رشد عمودی شهر نه تنها، کارکرد شهرسازی، معماری و زیباشناسی دارد و بلکه از منظر محیط زیستی و خدمات اکولوژیکی نیز قابل بررسی است از جمله کریدورهای گردش هوا و تعدیل آب و هوا و اثرات بر میزان آلودگی شهر.
- هتل شادی، شادی یا غم؟
کلنگ پروژه هتل «شادی» همدان اسفند ماه سال ۹۳ بر زمین خورد. عملیات خاکبرداری هتل پنج ستاره شادی در ابتدای بلوار کولاب با مجوز کمیسیون ماده ۵ و شهرداری وقت همدان آغاز گردید و به نوعی بزرگترین خاکبرداری تاریخ الوند رقم خورد. پس از کش و قوس‌های فراوان، لغو و صدور مجوز مجدد، در همان سا‌لها، نزدیک به ۲۳ هزار مترمکعب خاکبرداری در این پروژه صورت گرفت. هتلی که قرار بوده در ۹ طبقه و زمینی به مساحت ۲۰ هزار مترمربع ساخته شود. اما پس چند سال، اقدام اجرایی چشمگیری روی زمین این پروژه صورت نگرفته و تنها شاهد گذر ایام از پس این طرح گردشگری در همدان بوده‌ایم. برخی فعالان محیط زیست عقیده دارند، مسئله هتل شادی به دلیل مسائل مختلف، نباید به دست فراموشی سپرده شود، این مسئله مهم هر روز و هر لحظه باید یادآوری شود و در جلساتی که با مسئولین شهر برگزار میشود مطرح شود تا اولا مجوزهای این چنینی صادر نشود و چنین پروژه هایی ملزم به دارا بودن پیوست محیط زیستی باشند. گفته میشود، هتل شادی، قرار بوده است در ۶ طبقه و بعدتر مقرر گردیده در ۹ طبقه ساخته شود و با توجه به کاربری آن احتمالا حدود ۳۰ متر ارتفاع خواهد داشت. هتلی که اگر ملاحظات معماری منظر و محیط زیستی خوبی نداشته باشد، صرفا تپه زیبایی را ذبح خود می‌کند و همه زیبایی منطقه را نابود می‌کند و عرصه را برای تنفس شهر تنگ می‌کند و خط آسمان را ازبین می‌برد.
- هتل‌سازی در راستای گردشگری پاک؟
آغاز ساخت‌وساز مجموعه‌های بزرگ در کمربند سبز همدان، تبعاتی همچون: افزایش رونق اقتصادی ساخت و ساز در محدوده باغات همدان، از بین رفتن منظر سبز کوهستان، رونق گرفت تخریب باغات، از بین رفتن (کاهش) سرانه فضای سبز شهری و ایجاد مالکیت فضایی برای زوایای دید مردمی را میتواند به دنبال داشته باشد؛ مضاف بر این، این موارد کاهش ظرفیت ریه‌های تنفسی شهر را دربردارد و غالبا غیر قابل جبران هستند. هتل‌سازی حتما نباید در محورهای پرترافیک مسیرهای گردشگری همدان انجام شود، پروژه‌های هتل‌سازی در ابتدای شهرک فرهنگیان و بلوار بعثت مشکل خاصی برای طبیعت همدان ایجاد نکرده است اما ایجاد هتل در محل‌هایی مانند ابتدای بلوار کولاب تبعات خاص خود را به دنبال دارد. اگرچه فعالان محیط زیست از آن زمان تاکنون، با بزرگترین گودبرداری تاریخ الوند مخالف بوده‌اند. هیچ یک از فعالان زیست محیطی با رونق گردشگری و ایجاد هتل در همدان مخالف نیستند. همدان پایلوت گردشگری کشور شناخته شده است اما بایستی گردشگری پاک، نقشه راه این مهم باشد. ضمن این‌که بایستی در برنامه توسعه شهری و محورهای توسعه گردشگری، به گونه‌ای عمل شود که رشد بهینه و متوازن شهر همراه با رعایت اصول رشد هوشمند شهری وجود داشته باشد به طوری که توسعه به سمت دشت ها و مناطق کمتر توسعه یافته برود و از سویی کمترین آسیب متوجه مناطق حساس کوهستانی و محیط زیست شهری باشد. ضمن این‌که پروژه‌های گردشگری و هتل‌سازی مولفه‌هایی همچون: حقوق شهروندی، ترافیک و محیط زیست را در فازهای مختلف مورد بررسی موشکافانه قرار دهند. سوالی که همواره در ذهن علاقه مندان و فعلان محیط زیست در مورد این پروژه وجود داشته است: هتل شادی را نمی‌شد در کنار هتل امیران ۲ یا مسیر بلوار شهید همدانی احداث کرد، که هم به فرودگاه نزدیک باشد و هم ورودی شهر باشد و هم تپه عباس آباد تخریب نشود؟
- هتل‌سازی اتفاق مبارکی است اگر…
کالا شدگی خط آسمان موجب میشود تا منطق سود و سرمایه در صدد تصاحب هرچه بیشتر ارتفاع برآید. برای داشتن یک شهر هماهنگ و انسانی بایستی، نیروهای اقتصادی که هم اکنون کنترل فضاهای عمومی را به دست گرفته‌اند، کنترل کرد. در زمین های طراحی شهری نیز، برنام ریزی از پایین به بالا و مانند آن، که مبتنی بر مشارکت همه گروه‌های ذی نفع و ذینفوذ است، به انسانی‌تر شدن شهرها کمک خواهد کرد. مطمئنا کسی که با ادبیات توسعه پایدار آشنا باشد با توسعه پایدار و به خصوص توسعه گردشگری پاک موافق خواهد بود. پایلوت گردشگری شدن استان همدان، اتفاق میمونی است و البته، هتل‌سازی نیز، آن هم با کمیت و کیفیت بالا اتفاق مبارکی تلقی میشود. چراکه سودمندی همگانی دارد و در راستای رونق تولید خواهد بود. اما در مورد هتل شادی و هتل‌هایی که در آینده احداث خواهیم کرد، امید است در جزئیات به خصوص مکانیابی بهینه، اثرات محیط زیستی، گودبرداری، پارکینگ، ترافیک و خط آسمان با دقت و جزئیات بیشتری بازنگری صورت گیرد؛ تا حساسیتی که، به خصوص، در جنوب همدان نسبت به فضا و منظر وجود دارد، کاسته شود و به طور مثال هتل شادی کاهش طبقات داشته باشد یا حداقل اصلاح ارتفاع و به صورت پلکانی تعریف شود تا از خط آسمان منطقه بالاتر نباشد. در پایان امید است، خط آسمان در طرح های تفصیلی و بالا دستی به صورت جامع بررسی شود تا شاهد مناظر دندان موشی در مناطق متراکم و تعرض به منظر و خط آسمان، به خصوص در کمربند سبز شهر نباشیم.