هزینه گزاف گردشگران چینی
*آیدا شاکر
*روزنامهنگار
پر واضح است که همواره وقتی سخن از گردشگری و مقصدهای توریستی و گردشگرپذیر میشود صحبت از مزایا و منافع حضور گردشگر داخلی یا خارجی بر اقتصاد و جامعه مقصد گردشگری میشود. بر کسی پوشیده نیست که حضور گردشگران به خصوص گردشگران خارجی در هر مقصد گردشگری میتواند منافع زیادی برای مقصد گردشگری و جامعه محلی داشته باشد. حضور گردشگران نه تنها به شکوفایی و رشد اقتصادی مقصد کمک بزرگ و شایانی خواهد داشت، بلکه سبب میشود جامعه هدف گردشگری نیز به رشد و پویایی برسد. در راستای همین اصل استان همدان که با جاذبههای طبیعی و تاریخی بیشمار خود ظرفیت بالقوه فراوانی در صنعت گردشگری دارد و در سالهای اخیر تلاش کرده است با جذب گردشگر نه تنها از سرتاسر کشور بلکه از سرتا سر جهان، به شناساندن زیباییهای استان به دنیا بکوشد و در کنار آن به این وسیله از مزایای این صنعت برای رشد اقتصادی استان نیز بهره ببرد.
حضور گردشگر در هر محلی علاوه بر مزایای بسیار زیادی که برای مقصد گردشگری دارد، چالشها و معایبی نیز به دنبال دارد که اغلب این چالشها در برابر مزیتهای بیشمار این صنعت قابل چشمپوشی یا حل شدنی به حساب میآیند اما این موضوع به آن معنی نیست که همواره میتوان بر این مشکلات چشم پوشید. بیشک آمدن نام «صنعت» در کنار هر زمینه اقتصادی سبب میشود جنبه درآمدزای آن نقش پررنگی ایفا کند بنابراین نمیتوان صنعت گردشگری را نیز صنعتی کاملا «پاک» و خالی از چالش نامید. به عنوان مثال یکی از چالشهایی که شاخه طبیعتگردی طی سالهای اخیر برای محیط زیست به دنبال داشته است مواجهه با گردشگرانی ست که به دلیل نبود اطلاعات کافی از سرمایههای زیست محیطی کشور به آن آسیبهای جدی وارد میسازند و بسیاری از فضاهای بکر و دستنخورده محیط زیست از همین طریق با چالش جدی مواجه شدهاند به نحوی که حتی شاهد برهم خوردن نظم اکوسیستم طبیعی محل نیز هستیم. در خصوص اماکن تاریخی نیز همین مسئله ناآگاهی گردشگر و سایر مسائل اینچنینی سبب شده است که بسیاری از سرمایههای تاریخی با خسارت یا حتی نابودی مواجه شوند. که این مسائل لزوم اطلاعرسانی و آگاهیبخشی نه تنها به گردشگران بلکه به جامعه محلی را روشن میسازد و یادآور میشود که در کنار رشد و گسترش صنعت گردشگری ما نیازمند گسترش «فرهنگ گردشگری» نیز هستیم. هرچند مثالهایی که ذکر شد از جمله چالشهای عمومی این صنعت به شمار میآیند که در هر زمان و هر مکان مصداق دارد، برخی چالشهای این صنعت مختص به برهه ای خاص از زمان و مکانی خاص میشوند که این چالشها اغلب آنچنان اساسی هستند که میتوانند تمامی مزیتهای گردشگری را نیز تحت شعاع قرار دهند.
طی ماه اخیر نام کرونا ویروس را ابتدا از کشور چین و بعدا به مرور از سایر کشورهای دنیا شنیدهایم. ویروسی ناشناخته از خانواده کروناویروسها با قابلیت واگیر فراوان که از کشور چین آغاز شد و به سرعت بهرغم تدابیر امنیتی شدید کشورهای اروپایی و آمریکایی، آنان را نیز آلوده کرد و خبرها حضور این ویروس را حتی تا یک قدمی کشور ایران نیز نشان میدهند. در خصوص بایدها و نبایدهای بهداشت شخصی برای سلامت جامعه بسیار سخن گفته شده است اما علاوه بر نقش مهمی که هر یک از شهروندان برای جلوگیری از گسترش این ویروس در کشور دارند، مسئولان در زمینههای مختلف نیز با تصمیمگیریهای خود نقش بسزایی ایفا میکنند.
گسترش ویروس کرونا در کشور چین در آستانه سال نو چینی اتفاقی تراژیک را در صنعت گردشگری این کشور رقم زد. دقیقا در زمانی که این کشور خود را برای ورود گردشگرانی از سرتاسر جهان آماده میکرد، این ویروس، مردم این کشوررا به انزوایی بیسابقه کشاند. تصمیمات مسئولان کشور چین مبنی بر قرنطینه شهر ووهان (شهر مبدا واگیری این ویروس) و همچنین به حداقل رساندن سفرهای غیرضروری سایر مردم کشور چین سبب شد صنعت گردشگری این کشور با افت شدیدی مواجه شود. نه تنها اغلب گردشگران نام چین را از مقاصد گردشگری خود خط زدند بلکه بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر نیز گردشگران و مسافران چینی را با تدابیر سخت امنیتی پذیرا شدند یا به طور کامل سفرهای بسیاری اتباع چینی را لغو کردند. هرچند تمامی این اقدامات نتوانست به طور کامل از گسترش این ویروس جلوگیری کند اما میتوان تصور کرد در صورتی که این اقدامات نیز رخ نداده بود، خطری به مراتب بزرگتر و شدیدتر در انتظار مردم دنیا بود.
در همین زمان، خبری از برگزاری جشنواره ای با عنوان «ایران باشکوه» در ۹ استان کشور از جمله استان همدان منتشر شد که به علت همزمانی با سال نوی چینی تمرکز و تاکید خود را بر گردشگران چینی بنا نهاده بود. انتشار این خبر درست در زمانی که نام چین و ویروس کرونا پیوند خورده است سبب تعجب و نگرانی بسیاری از افراد شد. هرچند همان طور که در ابتدا گفته شد حضور گردشگران در مقاصد گردشگری به معنای شکوفایی اقتصاد آن محل هستند و در این برهه از زمان گردشگری میتواند به کشور ما که به دلیل وجود تحریمها با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکند، کمک بزرگی برساند، اما نباید از این مسئله مهم نیز چشم پوشی کرد که خطر ویروس ناشناخته کرونا که به سرعت در حال انتشار در جهان بوده و دانشمندان نیز هنوز درمانی برای آن نیافتهاند به مراتب از سودی که حضور چند گردشگر در کشور میتواند داشته باشد، بیشتر است. هنوز تجهیزات کامل و مورد نیاز برای شناسایی این ویروس نه تنها در ایران بلکه در اغلب کشورهای دنیا وجود نداشته و نمیتوان به سادگی سلامت گردشگرانی که از کشورهای دیگر به خصوص کشور چین، میآیند را تضمین کرد. هر بیمار میتواند ۲ تا ۱۴ روز بدون هیچ علائمی این ویروس را به افرادی که در تماس نزدیک با او هستند منتقل کند و متاسفانه هنوز هیچ ترمزی برای این سرعت انتشار پیدا نشده است و دشوار بتوان تصور کرد که در صورتی که این بیماری در کشور شیوع پیدا کند تا چه میزان خسارت جانی و مالی به همراه خواهد داشت.
بنابراین میشود به راحتی تخمین زد در این برهه از زمان در صورتی که گردشگران چینی کشور خود را برای بازدید از ایران ترک نکنند مزایا و سودی به مراتب بیشتر از حضورشان در کشور ما خواهد داشت و همین امر ضرورت تصمیمات صحیح مسئولان را برای جلوگیری از سفرهای غیرضروری گردشگران خارجی به خصوص اتباع کشور چین، به کشور ما تا یافتن درمان و ریشه کنی این ویروس، روشن میکند.