همدان‌نامه: «محمدحسن طالبیان» معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آخرین گفتگوی خود با خبرگزاری ایسنا اعلام کرده در پرونده ثبت جهانی هگمتانه که به یونسکو ارائه شده، منظر شهری همدان هم اضافه شده و ثبت جهانی آن به صورت مجموعه پیگیری می‌شود.
چند سالی است پرونده ثبت جهانی تپه تاریخی هگمتانه پیگیری می‌شود اما اردیبهشت سال جاری با تکمیل این پرونده و الحاق بازار تاریخی و میدان مرکزی همدان به این پرونده، به صورت مجموعه به یونسکو ارائه شده است. این اتفاق، اتفاق مبارکی است بنابراین تشکیل شهرداری بافت تاریخی در این برهه ضروری به نظر می‌رسد و آثار تاریخی موجود در این منطقه به خصوص میدان مرکزی باید دست نخورده باقی بماند. مدیریت ارشد استان، نمایندگان همدان در مجلس و به ویژه مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی و مدیریت شهری باید با این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند.
اگر مسئولان همدان همراهی کنند
به گزارش ایسنا، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌گوید: اگر مسئولان استانی همدان همراهی کنند، می‌توانیم ثبت جهانی هگمتانه را در ابعاد وسیع‌تری انجام دهیم، یعنی می‌توانیم برنامه‌ریزی‌ها برای ثبت جهانی محوطه هگمتانه را به ثبت جهانی منظر فرهنگی همدان بسط دهیم.
طالبیان با بیان این‌که این طرح را همزمان با برگزاری کارگاه راه ابریشم در همدان و بعد از بازدید از مسیر میدان امام خمینی (ره) به هگمتانه با برخی از مسئولان شهری در میان گذاشته است، بیان می‌کند: در زمان بازدید فکر کردم می‌توان یک روند بسیار جالب توجه و منحصربه‌فرد را نشان داد؛ روندی که حتی می‌تواند در پرونده‌های ثبت جهانی کشور روایت جدیدی از شهرهای تاریخی‌مان را نشان دهد، در صورتی که اطلاعات بیشتری از این موقعیت به دست آوریم.
وی این روند را چه از منظر شهری تاریخی یا هر چیز دیگری قابل دسته‌بندی و طبقه‌بندی در رده‌های مختلف می‌داند و تاکید می‌کند: معتقدم این بهترین کار برای هگمتانه و شهر همدان و ثبت جهانی آن‌هاست.
طالبیان این پرونده را زمانی جالب‌تر و گسترده‌تر می‌داند که بتوان مجموعه‌ای از دوره‌های مختلف را در شهر همدان کنار یکدیگر قرار و بررسی‌هایش را انجام داد و ادامه می‌دهد: معتقدم می‌توان این اقدام را به این شرط که اطلاعات بیشتری به جز آن‌چه در میدان امام خمینی (ره) پیدا شده، داشته باشیم، می‌توانیم انجام دهیم. از سوی دیگر در گام بعدی باید همه مسئولان مانند ثبت جهانی یزد، با یکدیگر همسو باشند.
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه با تاکید بر این‌که متولیان شهری همدان باید کمک کنند تا بتوان ارزش‌های مرکز تاریخی همدان را از هگمتانه تا معاصر با یکدیگر مطرح کرد، اظهار می‌کند: باید به عنوان یک منظر تاریخی شهری، آن روند را دنبال کنیم، اقدامی که ساده نیست اما برای حفظ و معرفی همدان و تاریخِ شهر بهترین کار است.
به اعتقاد وی، برای به نتیجه رسیدن این پروژه، اگر قرار باشد در نقطه‌ای چهار گمانه زده شود، باید بتوان آن را انجام داد، همچنین اطلاعات دیگری مانند انجام برداشت نقشه نیاز است که باید امکان به نتیجه رساندن آن‌ها را داشت.
تفاوت یزد و همدان برای جهانی شدن
او اما به این نکته نیز تاکید می‌کند که نمی‌توان این اقدام را برای شهر همدان، با ثبت جهانی «یزد» مقایسه کرد و ادامه می‌دهد: این دو روندی کاملا متفاوت دارند. یزد یک الگوی شهرسازی دوره اسلامی را نشان می‌دهد، اما همدان سیر تحول در یک مرکز تاریخی تا دوره معاصر با نگاه‌ها و رویکردهای مختلف از معاصر و جریان‌های شهرسازی متاخر گرفته تا یک هسته بسیار قدرتمند در شهر این را نشان می‌دهد.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان این‌که ثبت جهانی یزد از آن جهت برای میراث فرهنگی عالی و موفقیت‌آمیز بود که از اقدامات عمرانی شهری مانند خیابان‌کشی‌ها و اقدامات شخصی مانند تخریب خانه‌ها که در هر نقطه از شهر در حال انجام بودند، جلوگیری کرد، ادامه می‌دهد: در همدان نیز گاهی اوقات افرادی به دنبال سوداگری می‌روند، بنابراین تا این لحظه که هنوز درصد تخلف‌ها کم است، می‌توانیم مراقب بافت شهری همدان باشیم، اقدامی که تا کنون از سوی متولیان شهری مورد استقبال قرار گرفته، اما نیاز است تا برای آن کارِ سترگی انجام شود.
هنوز قضاوت برای جهانی شدن هگمتانه یا منظر تاریخی شهری همدان زود است
طالبیان با تاکید بر این‌که استاندارد باید به گونه‌ای باشد که آن را در بحث مدیریت و حفاظت بپذیرند، ادامه می‌دهد: این را که نهایت به کدام پرونده – ثبت جهانی هگمتانه یا منظر تاریخی شهری همدان – بینجامد، زمانی می‌توان قضاوت کرد که این پرونده را به صورت کامل کار کرده باشیم.
او با اشاره به انجام مطالعاتی در گذشته درباره هگمتانه برای ارائه پرونده به فهرست موقت یونسکو، اضافه می‌کند: در گذشته قدری رو بحث هگمتانه کار انجام شده است، اما با این نگاه نبوده که بخواهیم آن را گسترش دهیم.
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه با تاکید بر این‌که همدان شهری است که در یک دوره با سبک و رویکردِ خاصِ خود در کنار هگمتانه طراحی شده است، می‌گوید: نقشه شهری و اتصالی که بین خیابان‌ها و رسیدن آن‌ها به یکدیگر و حتی هگمتانه وجود دارد، بسیار حائز اهمیت هستند. جالب است شهری که در طول زمان با یک رویکرد خاص ایجاد شده و می‌توان از نظر مفهومی ارتباط آن را پیدا کرد.
می توان پرونده هگمتانه را گسترش داد و منظر تاریخی شهری همدان به آن اضافه شود
به گفته او، در طول سال‌های گذشته با تهیه پرونده موقت هگمتانه آن در فهرست موقت یونسکو ثبت شده است، اما چون این طرح متعلق به یک موقعیت شهری است، مشکلی ایجاد نمی‌کند و می‌توان در پرونده نهایی موقعیت را به صورتی جامع‌تر و گسترده‌تر ارائه داد.
طالبیان تاکید می‌کند: انجام ثبت یک موضوع است اما این که همه بدانند وابستگی‌ها به چه شکل است و آن منطقه به صورت یکپارچه مدیریت و حفاظت شود، برای ما اهمیت بیشتری دارد.