*پیام خانلرى
*دانشجوی کارشناسى ارشد ارگونومى علوم پزشکى همدان
متاسفانه به دلیل طولانى شدن پاندمى کرونا شاهد افزایش بار کارى و فشار بر نیروهاى بهداشت و درمان در سراسر کشور هستیم. این افزایش بار کارى منجر به استرس و فرسودگى شغلى در کارکنان بهداشت و درمان مى‌شود و به طور قابل توجهى میزان خطا و آسیب به بیماران را افزایش مى‌دهد. از طرفى فرسودگى شغلى سبب کاهش عملکرد، از بین رفتن سلامت روانى و جسمى نیز مى‌شود.
برای جلوگیری از فرسودگی شغلی و کاهش بهره‌وری کارمندان، بهترین رویکرد پیشگیری است. هیچ راه‌حل خاصى و واحدی برای جلوگیری از فرسودگی شغلی وجود ندارد، اما چندین راهکار وجود دارد که به‌کارگیرى آن‌ها می‌تواند به حفاظت از سلامت روان کارکنان بهداشت و درمان کمک کند.
یکی از راه‌های جلوگیری از فرسودگی شغلی، طراحی یک برنامه چرخش شغلى است که به کارکنان امکان می‌دهد کار دیگری را انجام دهند. این کار در طولانى مدت نتیجه مى‌دهد زیرا هر کارمند بیشترین مهارت را در کار تخصصى خود دارد و ممکن است در انجام فعالیت‌هاى دیگر مهارت کافى نداشته باشد.
در خصوص برنامه‌هاى چرخش شغلى و نوبت کارى باید مشارکت و نظرات پرسنل نیز در نظر گرفته شود. راهکار دیگر استفاده از یک سیستم الکترونیکى ثبت سوابق سلامت و بیمار است. این سیستم‌ها می‌توانند استرس و اتلاف وقت مربوط به ایجاد اسناد را به روش سنتی از بین ببرند و اغلب می‌توانند به کارهای اداری مانند زمان‌بندی ملاقات کمک کنند.
همچنین این سیستم‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا از وقت خود به طور موثرترى استفاده کنند و در نتیجه از خستگی عاطفی که باعث فرسودگی می‌شود، کاسته شود.
راهکار دیگر، برگزارى برنامه‌هاى آموزشى در زمینه تاب‌آورى است. تاب‌آورى به توانایی فرد در کنترل استرس و بهبود سریع از اثر ناملایمات اشاره دارد. ارائه آموزش تاب‌آورى به کارمندان، قدرت عاطفی و شناختی آن‌ها را افزایش می‌دهد، بنابراین آن‌ها بهتر می‌توانند خود را با محیط در حال تغییر مراقبت‌های بهداشتی سازگار کنند.
بهبود رفاه و بهزیستى کارکنان به عنوان یکى دیگر از راهکارهاى جلوگیرى از فرسودگى مى‌تواند مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از کارکنانی که با فرسودگی شغلی سروکار دارند احساس می‌کنند سازمان آن‌ها برای رفاه و بهزیستی آن‌ها تلاشى نمى‌کند، این باور خطرناک است زیرا می‌تواند احساسات منفی مرتبط با فرسودگی شغلی را تقویت کند و منجر به کاهش قابل توجه عملکرد شود.
همچنین ایجاد برنامه‌هایى در زمینه تقویت و افزایش مهارت و توانایى کارکنان مى‌تواند موثر باشد. ایجاد انگیزه در کارکنان با روش‌هایى مانند مشارکت آن‌ها در تصمیم‌گیرى، ارائه سیستم پاداش عادلانه و ایجاد تنوع در وظایف آن‌ها نیز مى‌توانند تا حدودى در کاهش فرسودگى شغلى کارکنان مناسب باشند.