*سینا سوادکوهی
*کارشناس فناوری اطلاعات و امنیت شبکه
مفهوم هوشمندسازی و ارتقای کیفیت زندگی شهری در دهه‌های اخیر رویکردهای مختلفی را در ارتباط با توسعه و ارتقای کیفیت زندگی شهری به همراه داشته است. کیفیت زندگی مفهومی است محتوایی، فراگیر، پیچیده و متأثر از عوامل گوناگون از جمله عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و فضایی. کیفیت زندگی از دو مفهوم جهانی با قلمروهای اساسی مشخصی تشکیل شده است؛ مفهوم اول، درک کیفیت زندگی که نتیجه آن رضایتمندی از زندگی است و مفهوم دوم کیفیت زندگی در محیط اجتماعی، اقتصادی و کیفیت محیطی است.
هوشمندسازی شهر متأثر از دو بعدعینی و ذهنی در جهت پیشبرد کیفیت زندگی شهری است. از مولفه‌های مهم کیفیت زندگی شهری، شاخص مشارکت مردمی در زمره این رویکردها برای هوشمندسازی شهر است. هدف از نگارش این تحقیق بررسی تاثیرات شاخص هوشمند سازی بر کیفیت زندگی شهری و خانه هوشمند است.
امروزه، فناوری هوشمندسازی یکی از مهـم‌تـرین ابزارهـای اسـتراتژیک در مـدیریت و اداره صـحیح مجموعه‌های انسانی است. با رشد روز افـزون شـهر نشـینی و مشـکلات ناشـی از آن و بـا توجـه بـه پیامدهایی که صنعت و مدرنیزاسیون در زندگی شهری به همراه داشته، در چنین فضـایی توجـه به مؤلفه‌های کیفیت زندگی یکی از مهم ترین اولویت‌های برنامـه ریـزان و سیاسـت‌گـذاران اسـت.
بررسی رویکردهای مفهوم هوشمندسازی و ارتقای کیفیت زندگی شهری
هوشمندسازی برداشتی نوین با حداکثر کیفیت و کسب سرویس از شاخص‌های زنـدگی است. ارتقای شاخص‌های زندگی از جمله فرهنگ، بهداشت، ایمنی، مسکن،گردشگری به طور قابـل توجهی کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا می‌دهد. توسعه هر یک از ایـن جوانـب منجـر بـه رضـایت، آسایش و رفاه بیشتر شهروندان می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند زندگی هماهنگ‌تری داشته باشند.
در سطح بین المللی تمامی کشورهای دنیا بـه سـمت توسـعه پایدارشـهری، از طریـق هوشمندسـازی شهری قدم برداشته‌اند. بنابراین مدیران پیشرو شهری، ایجاد شهر هوشـمند را بهتـرین گزینه برای مدیریت و بهبود کیفیت زندگی شهروندان دانسته‌اند. در نتیجه رفتن به سوی شهر هوشمند یک ضرورت است.
ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻬﺮ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮏ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﻬﻢ ﺑﺮﺍﯼﺩﺭﮎ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﯿﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﮎ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﺩﯾﮕﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎﯼ ﺩﯾﺠﯿﺘﺎﻝ ﻭ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻣﺸﺨﺺﺷﻬﺮ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮑﯽ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺭﮎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﯾﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﯾﺮ ﺩﻗﺖ ﮐﺮﺩ:
ﺗﻤﺎﻣﯽﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮑﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮑﯽ، ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ.
ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﻧﺤﻮﻩ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﻭ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﺷﻬﺮ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮑﯽ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ ﺩﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯽﮔﯿﺮﺩ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻓﻀﺎﯼ ﺩﯾﺠﯿﺘﺎﻝ ﺍﺑﺰﺍﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ است ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭ ﻧﯿﺴﺖ.
ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺷﻬﺮ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﯿﮏ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯽﺁﯾﺪ.
ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺩﺭ ﻋﯿﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﮑﺮﯼ ﻭ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ ﯾﺎ ﺯﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻣﯽﺷﻮﺩ.
بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات شهر هوشمند ، دارای شش معیار اصلی به شرح زیر است:
۱- مدیریت هوشمند (Smart Governance)
۲- شهروند هوشمند (Smart Citizen)
۳- محیط زندگی (Smart Environment) و محل زندگی (Smart Home) هوشمند
۴- اقتصاد هوشمند (Smart Economy)
۵- حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)
۶- انرژی هوشمند (Smart Energy)
با توجه به اهمیت کیفیت زندگی برای افراد جامعه تلاش برای ارتقا آن از اصلی‌تـرین اولویـت‌های برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران اجتماعی و مدیران و مسئولان حکومتی در هـر جامعـه و کشـوری است. بنابراین به جرات می‌توان گفت کلیه برنامه‌ها و سیاست و عملیات‌های اجرایی در یک جامعـه در راستای ارتقای کیفیت زندگی مردم آن جامعه است. نتایج مطالعات کیفیت زندگی مـی‌توانـد بـه ارزیابی سیاست‌ها و رتبه‌بندی مکان‌ها، تدوین استراتژی‌های مدیریت و برنامه‌ریزی در هر جامعـه‌ای کمک کند.
اما چرا همدان! با توجه به ظرفیت موجود در ایران به ویژه از نظر علاقه جوانان، مختصصان، ورود این فناوری‌های نوین به کشور و خلاقیت جوانان ایرانی در حیطه اینترنت اشیا جا دارد از این علم استفاده شود و در حال حاضر همدان به شدت به این فناوری نیاز دارد.
در دنیا بیش از ۲۰ موضوع مورد توجه کارشناسان و پیشتازان این صنعت قرار گرفته است از جمله خانه هوشمند، خودرو، کشاورزی، پارکینگ، سلامت، صنعت، دامپروری، روشنایی معابر، گجت و معدن هوشمند است …
سه عامل مهم که باید قبل تحقق شهر هوشمند بتوانیم جواب بدیم و به درک آن برسیم:
عوامل مورد نیاز برای هوشمندسازی و ارتقا کیفیت زندگی شهری
بررسی چگونگی کیفیت هوشمندسازی و ارتقا کیفیت زندگی شهری
تاثیرات هوشمندسازی و ارتقا کیفیت زندگی شهری چیست؟
حالا به تازگی کارشناسان و تحلیلگران فعال در حوزه فناوری با ارائه یک فهرست از مهم ترین مزایای شهرهای هوشمند سخن گفته و سعی کرده اند که شهروندان و دولت کشورهای مختلف را از نکات مثبت آن باخبر سازند.
در زیر مهمترین مزایای تبدیل شهرهای عادی به شهر هوشمند ذکر شده است:
۱. کاهش قابل توجه در زمان انجام کار و مراحل اداری
۲. کاهش احتمال پارتی بازی افراد در انجام کارهای اداری و قانونی
۳. افزایش شفاف‌سازی کارمندان و مدیران فعال در ادارات و نهادهای دولتی مختلف
۴. افزایش اعتمادسازی میان سهام داران در شرکت‌های مختلف
۵. تسهیل ارتباط میان شهروندان و دولت و ایجاد یک پل ارتباطی میان طرفین
۶. افزایش نزدیکی و عطوفت میان دولت و مردم
۷. کاهش قابل توجه در هزینه‌های عملیاتی
۸. افزایش مشارکت عمومی در انجام کارهای شهری و ایجاد حس مسئولیت در میان مردم
۹. افزایش کیفیت و سطح زندگی شهروندان
۱۰.کاهش احتمال ارتکاب به جرم از سوی شهروندان
و حالا در آخر می‌خواهیم بدانیم ۱۰ مورد کلیدی که باعث ایجاد یک شهر هوشمند می‌شود، چیست؟
۱- اتصال در همه جا:
۲- انرژی‌های پیشرفته و ارتجاعی:
۳- امنیت و حریم خصوصی:
۴- سنسورها و سنجش ها:
۵- محاسبه کنار جدول خیابان:
۶- کش و ذخیره سازی پیاده رو:
۷- نگهداری و ارتقا سخت افزار:
۸- توسعه برنامه های ثالث و API ها:
۹- رابط کاربری:
۱۰- طراحی بهتر:
اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری برای توسعه استراتژی رشد شهری هوشمند برای کلان شهرهای خود انجام داده است. نمونه‌هایی از فناوری‌ها و برنامه‌های شهرهای هوشمند در شهرهای میلتون کینز(Milton Keynes)، ساوسمپتون(Southampton)، آمستردام، بارسلونا، مادرید و استکهلم تاکنون پیاده‌سازی شده است. در چین شرکت زد تی ایی(ZTE) در بیش از ۱۵۰ شهر راهکارهای هوشمندسازی را پیاده کرده است.
مهمترین مصداق شهر هوشمند، سیستم روشنایی شهری است که در تمام شهر موجود بوده و قابلیت کنترل توسط چندین سیستم را داراست.
اگرچه زیرساخت‌های فیزیکی از مهمترین و ضروری‌ترین نیازهای توسعه زندگی در شهرهای هوشمند است، اما امروزه شهرها بیش از پیش به ابزارهای ارتباطی مبتنی بر فناوری‌های روز دنیا نیاز دارند. محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند، خانه هوشمند از همه مهم‌تر شهروندان هوشمند، از معیارهای اصلی شهرهای هوشمند هستند.
و همدان در ابتدا نیازمند هوشمند سازی چهار حوزه به الویت: کشاورزی هوشمند، پاکینگ هوشمند، سیستم روشنایی شهری و خانه هوشمند می باشد