آلودگی صوتی تهدید بالقوه برای حیات وحش
نازنین ناصری
دانشجوی دکتری محیط زیست
انسان همواره نیاز به آرامش دارد و برای رسیدن به آن راه‌های مختلفی را انتخاب می‌کند. برخی افراد ترجیح می‌دهند در خلوتی به سر برند تا به آن آرامش لازم برسند و برخی نیز گوش کردن به موسیقی را انتخاب می‌کنند چرا که گوش کردن به موسیقی و صدای‌های زیبا مانند صدای پرندگان در طبیعت و صدای آبشار همواره فرد را به خود جلب می‌کند و طبیعتا فرد از آن صدای زیبا لذت برده و احساس آرامش می‌کند. در مقابل صداهای زیبا و دلنواز در اطراف ما، صداهای آزار دهنده زیادی وجود دارد که همه روزه با آن مواجه هستیم. صدای بوق ماشین در پشت چراغ قرمز، صدای وسایل مکانیکی و ابزار آلات ساختمان سازی در کنار محل زندگی افراد یا کار کردن در یک کارخانه با صداهای ناخوشایند، آزاردهنده و آسیب زننده‌ای همراه است که به آن آلودگی صوتی می‌گوییم. از آن جهت به آن آلودگی می‌گوییم که انواع و اقسام مشکلات را برای فردی که در معرض آن قرار می‌گیرد بوجود می‌آورد. در دانش محیط زیست نه تنها ما آلودگی را برای آب، خاک و هوا بکار می‌بریم بلکه صداهایی که از یک حد بالاتر بروند را به عنوان آلاینده در نظر می‌گیریم. آلودگی صوتی زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار سر و صدا یا صدای ناخوشایندی بیش از حد و باعث اختلال موقت در تعادل طبیعی شود. مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب، افسردگی، استرس و خستگی، مشکلات قلبی و شنوایی می‌تواند در معرض سطوح بالای فشار صوتی ایجاد شود. به طور کلی، آموزش و یادگیری، فعالیت‌های ذهنی، ارتباطات کلامی و خواب اغلب بیشترین تأثیر را دارند. سر و صدای شهری یک آلاینده تدریجی و مضر است که اثرات منفی فیزیولوژیکی و روانی دارد و در برخی موارد آسیب‌های دائمی بر انسان می‌گذارد. علاوه بر اثر بر انسان، آلودگی صوتی نیز به توزیع حیات وحش تاثیر می‌گذارد. مانند انسان، بسیاری از حیوانات می توانند صدا را درک کنند، اگرچه طیف طیفی حساسیت آنها می‌تواند به طور قابل توجهی با ما متفاوت باشد. بسیاری از حیوانات به صدای‌های ناخوشایند ابزار آلات ماشینی که در معدن‌کاوی‌ها در مناطق زندگی آنها وجود دارد، واکنش نشان می‌دهند. سروصدای آزاردهنده باعث ترک زیستگاه توسط گونه‌های جانوری در منطقه می‌شود و این به نوبه خود مشکلات متعددی را برای تنوع زیستی منطقه بوجود می‌آورد. برای اجتناب از پیامدهای مختلف از فعالیت و استفاده از مناطقی که به عنوان محل زندگی گونه‌های جانوری است، باید امتناع و یا از ایجاد صداهای آزاردهنده خودداری کرد. تحقیقات اکولوژیکی اکنون به طور فزاینده‌ای با اثرات آلودگی صوتی بر تنوع زیستی سروکار دارد. در واقع، بسیاری از مطالعات اثرات آلودگی صوتی با منشا انسانی در اثر فعالیت‌هایی مانند صنعت، حمل و نقل را نشان داده اند و به این نتیجه رسیده‌اند که به طور بالقوه تهدیدی برای تداوم بسیاری از گونه‌ها می‌باشند. در محیط شهری که انسان هر روزه با دغدغه های زیادی سروکار دارد و می‌خواهد در محل زندگی خود استراحت کند، این فرهنگ باید بوجود بیاید که به حقوق یکدیگر باید احترام بگذاریم و از ایجاد مزاحمت برای افراد با صداهای مختلف اجتناب کنیم. علاوه بر اجتناب از ایجاد آلودگی صوتی در مناطق مسکونی، می‌توان از درختان عایق صدا در فضاهای باز آن مناطق جهت کاهش صداهای آزاردهنده مکانیکی و حمل و نقلی استفاده کرد.