*عاطفه کلهری
معمولا موسسات خیریه در هر شهری با هدف و فعالیت مشخصی در زمینه‌ای خاص حرکت و فعالیت می‌کنند و با افزایش تعداد موسسات خیریه که همگی مدعی خدمت به اقشار آسیب‌دیده جامعه هستند، برای افراد دغدغه‌مند و نیکو کار که هدفشان رسیدگی به امور این اقشار است، تشخیص خیریه معتبر از نامعتبر، امری چالش برانگیز شده است. گاه موسساتی به نام خیریه، به بهانه کمک به افراد آسیب‌پذیر جامعه همچون کودکان کار، زنان سرپرست خانوار و بیماران کم بضاعت و توان‌یابان مبالغی از خیرین جمع‌آوری می‌کنند که هرگز به دست آنان نمی‌رسد.
حال چه باید کرد؟ حضور افراد و موسسات نامعتبر نمی‌تواند و نباید مانع خیررسانی به افرادی شود که به کمک هم‌وطنان خود چشم امید دارند و خیرین نمی‌توانند نسبت به شرایط نامساعد هم‌وطنان کم‌برخوردارشان بی‌تفاوت بمانند. بنابراین باید تدبیری اندیشید.
موسسات خیریه نیز با بهره‌مندی از مجهزترین و به روزترین سامانه‌ها، سایت‌های معتبر و اینستاگرام و توییتر و سایر کانال‌های ارتباطی، ضمن تعامل با مخاطبان خویش، می‌توانند ویترینی شفاف از پیشینه، فعالیت‌ها و عملکرد خویش را در اختیار مخاطبان خویش قرار بدهند تا هیچ گونه ابهامی باقی نمانده و نیکوکاران با نحوه عملکرد موسسه بخوبی آشنا شده و با اطمینان خاطر از آن حمایت کنند.
همچنین می‌توانیم از نظراتی که مردم در مورد آن‌ها در سایت و صفحات مجازی این سازمان‌ها ثبت کرده‌اند، از صحت و اعتبار موسسات مطمئن شویم. قطعا اگر این موسسات خیریه در فضای مجازی فعال باشند، فعالیت‌ها و پیشینه خود را به روز رسانی می‌کنند. مثلا ممکن است تصاویری از کارکنان خود و همچنین افراد نیازمندی که تحت پوشش آن‌ها قرار گرفته‌اند و فعالیت‌هایشان نیز در صفحات آن‌ها موجود باشد. با مشاهده این محتوا می‌توان تا حدی از صحت این سازمان‌ها مطمئن شد.
در برخی موارد نیز می‌توان با موسساتی مشارکت کرد که از سوی افراد مورد وثوق مانند دوستان و آشنایان معرفی شده‌اند و اعتبار و صحت آن سازمان خیریه را تضمین می‌کنند. بسیاری از مردم با این روش با موسسات معتبر آشنا می شوند و در کل شفافیت مالی و اعتبار آن‌ها باید مورد تایید باشد.
پیش از پرداخت مبلغی هر چند ناچیز، به نام صاحب حساب توجه کنید. موسسات خیریه معتبر معمولا حساب بانکی با نام موسسه دارند و از خیرین می‌خواهند که مبالغ خود را به آن حساب واریز کند. تنها در صورتی به حسابی با نام شخصی پول واریز کنید که از معتبر بودن و درستکاری آن فرد مطمئن باشید. در غیر این صورت از این کار امتنا کنید و به سازمان‌های خیریه معتبری که شناسه ثبت دارند مراجعه کنید.
توضیح مهم: موسسه فرهنگی و خیریه باید طبق منشور اخلاقی موسسات خیریه از انجام فعالیت‌های اقتصادی دور و فاقد درآمدزایی باشند.
اگر این امکان برای ما وجود داشت حتما سعی کنیم از محل موسسه خیریه دیدن کنیم. این کار باعث می‌شود از وجود خارجی آن مطمئن شویم و با خیال راحت کمک‌های خود را به آن موسسه خیریه اهدا کنیم. خیریه‌های معتبر امکان بازدید از موسسات خود را برای افراد فراهم می‌کنند و آن‌ها می‌توانند در صورت تمایل، به طور حضوری کمک‌های نقدی و گاه غیرنقدی خود را اهدا کنند.
به عنوان مثال، یک فرد می‌تواند با حضور در بهزیستی، به کودکان شعر یاد دهد یا با آن‌ها بازی کند. همچنین اگر آن کودکان به مدرسه می‌روند، در درس‌هایی که ضعف دارند به آن‌ها کمک کنند. با این کار علاوه بر مطمئن شدن از معتبر بودن سازمان، با کمک‌های معنوی و حس همنوع دوستی، باعث خوشحالی و رشد شخصیت آن کودکان می‌شوید. مثال دیگر در مورد خانه سالمندان است که با مراجعه حضوری به آن‌جا می‌توانید به نیازهای سالمندان رسیدگی کنید و یا حتی فقط با آن‌ها هم‌صحبت شوید. بسیاری از این سالمندان نیازمند توجه و هم صحبت هستند. خیریه‌های معتبر معمولا برای کمک به جامعه هدف خویش، برنامه‌های خیریه متنوعی مانند خیریه غذا، بازارچه خیریه، کنسرت و مواردی از این قبیل برگزار می‌کنند. افراد نیکوکار می‌توانند با حضور در این برنامه‌ها، ضمن کسب اطمینان از صحت فعالیت آن موسسه، در این فعالیت‌ها مشارکت کنند.
در مورد شناسایی سازمان های خیریه معتبر باید بدانیم که در صورت مشاهده آگهی و اطلاعیه جمع‌آوری کمک برای اقشار آسیب‌دیده‌ای چون سیل و زلزله‌زدگان، به منبع خبر توجه کنید و به موسساتی کمک کنید که از اعتبار آن‌ها آگاهی و اطمینان کافی دارید.
افرادی که تحت پوشش و نظارت این سازمان‌های خیریه هستند افراد نیازمندی هستند که به دلایل مختلف قادر به تامین نیازهای اساسی زندگی خود و خانوادشان نیستند. این افراد شامل گروه‌های زیر می‌شوند:
- کودکان بی سرپرست و بدسرپرست
- زنان سرپرست خانواده
- زنان مطلقه و ترک شده توسط همسر
- افراد معلول و از کار افتاده
- کودکان کار
- بیمارانی که توانایی مالی کافی برای درمان ندارند
- افرادی که بر اثر حوادث طبیعی خانه و کار خود را از دست داده‌اند
یکی از مهم‌ترین اقدامات، پیش از اهدای هرگونه کمک‌نقدی یا غیرنقدی به یک سازمان خیریه، اطمینان از معتبر بودن آن است. حضور افراد سودجویی که از نیک اندیشی مردم جامعه سوءاستفاده کرده و با تاسیس موسسات دروغین، اعتماد مردم به سازمان‌های خیریه را از بین برده‌اند، کار را برای نیکوکاران و موسسات معتبر دشوار کرده است. بنابراین در مرحله نخست برای اهدای کمک‌های به ویژه نقدی، شناسایی و بررسی صحت و سقم فعالیت‌های یک موسسه و تصمیم‌گیری درباره معتبر یا نامعتبر بودن آن است.
با استفاده از راهکارهای فوق به آسانی و با خاطری آسوده می‌توانیم سازمان‌های خیریه معتبر را شناسایی کرده و از فعالیت افراد سودجو و متخلف جلوگیری کنیم.