طرح جامع شهری/مُسَکِنِ مَسکَن
پارسا صالحی
دیر زمانی ست که همدان همچون سایر شهرهای کشور با چالش های متعدد [نظیر کمبود شدید واحدهای مسکونی] در حوزه مسکن مواجه شده است. این کمبود، همراه با افزایش قیمت زمین و مصالح ساختمانی، منجر به بالا رفتن قیمت مسکن و اجارهبها شده است. از طرفی، عدم توسعه مناسب زیرساختها و نبود برنامهریزی دقیق برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، وضعیت را پیچیدهتر کرده است.
بر اساس گزارشها، همدان با کمبود حدود ۶۰ هزار واحد مسکونی مواجه است. قیمت هر مترمربع مسکن نوساز در مناطق مختلف شهر بسیار متغیر است، و به دلخواه قیمت گذاران از متری ۲۰ میلیون تومان تا متری صد میلیون تومان [در مناطق لوکس] به فروش میرسد.
از سویی دیگر بافتهای فرسوده شهری، بخش عمدهای از مناطق شهر را تشکیل میدهند و نیازمند بازسازی و نوسازی هستند.
در این میان از سال ۹۶ طرح جامع شهری همدان در جهت رفع این ناترازیها مطرح شده است.
این طرح یک سند راهبردی و بلند مدت است که برای مدیریت توسعه شهری طراحی شده است. این طرح اهداف، سیاستها و برنامههای مشخصی را برای حل مشکلات شهری، از جمله مسکن، کاربری زمین، حملونقل و حفاظت از محیطزیست ارائه میدهد.
بخش مربوط به ساماندهی فضایی شهر شامل تعیین کاربریهای مختلف زمین (مسکونی، تجاری، صنعتی، فضای سبز و …) برای جلوگیری از گسترش بیرویه شهر و استفاده بهینه از اراضی است.
طراحی شبکههای حملونقل عمومی، کاهش ترافیک شهری و بهبود دسترسیها از اولویتهای این طرح است.
همدان با داشتن آثار تاریخی مانند آرامگاه بوعلی سینا و سایت موزه میدان، نیازمند برنامههایی برای حفاظت و توسعه پایدار است که در این طرح مشخص شده است.
توسعه فضاهای آموزشی، درمانی، فرهنگی و تفریحی برای تأمین نیازهای جمعیت رو به رشد شهر از اهداف این طرح است همچنین طرح جامع رشد کنترلشده شهر را از طریق برنامهریزی فضایی و جلوگیری از رشد بیرویه مناطق حاشیهای تضمین میکند. بنابراین طرح جامع شهری همدان تأثیر مستقیمی بر وضعیت مسکن دارد.
یکی از بزرگترین موانع، تاخیر در اجرای این طرح است که باعث از دست رفتن فرصتهای مناسب برای توسعه شهر شده است.
اجرای پروژههای پیشنهادی نیازمند سرمایهگذاری عظیمی است که در شرایط کنونی، دشوار بهنظر میرسد.
از سویی دیگرتغییر کاربری اراضی و الحاق زمینهای جدید به محدوده شهر، اغلب با مخالفتها و چالشهای قانونی روبهروست.
با این همه با پا فشاری پرسشگران، خبرنگاران و روزنامه نگاران در ماههای اخیر، شورایعالی شهرسازی و معماری ایران تلاشهایی برای تصویب این طرح انجام داده است. از جمله مهمترین این اقدامات، الحاق دهها هکتار اراضی به محدوده شهر همدان بوده است که میتواند ظرفیت قابلتوجهی برای ساخت مسکن ایجاد کند.
طرح جامع شهری همدان در شرایط کنونی ابزاری اساسی برای توسعه پایدار و حل مشکلات مسکن در همدان است. با اجرای صحیح این طرح، میتوان به بهبود شرایط زندگی، کاهش کمبود مسکن و تعادلبخشی به بازار زمین و ساختمان دست یافت. لازم است مسئولان شهری با همکاری بخش خصوصی و حمایتهای دولتی، موانع پیشرو را برطرف کنند و زمینه اجرای موفقیتآمیز این طرح را فراهم آورند.