هزینه گزاف گردشگران چینی

*آیدا شاکر

*روزنامه‌نگار

پر واضح است که همواره وقتی سخن از گردشگری و مقصدهای توریستی و گردشگرپذیر می­شود صحبت از مزایا و منافع حضور گردشگر داخلی یا خارجی بر اقتصاد و جامعه مقصد گردشگری می­شود. بر کسی پوشیده نیست که حضور گردشگران به خصوص گردشگران خارجی در هر مقصد گردشگری می­تواند منافع زیادی برای مقصد گردشگری و جامعه محلی داشته باشد. حضور گردشگران نه تنها به شکوفایی و رشد اقتصادی مقصد کمک بزرگ و شایانی خواهد داشت، بلکه سبب می­شود جامعه هدف گردشگری نیز به رشد و پویایی برسد. در راستای همین اصل استان همدان که با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بیشمار خود ظرفیت بالقوه فراوانی در صنعت گردشگری دارد و در سال­های اخیر تلاش کرده است با جذب گردشگر نه تنها از سرتاسر کشور بلکه از سرتا سر جهان، به شناساندن زیبایی‌های استان به دنیا بکوشد و در کنار آن به این وسیله از مزایای این صنعت برای رشد اقتصادی استان نیز بهره ببرد.

حضور گردشگر در هر محلی علاوه بر مزایای بسیار زیادی که برای مقصد گردشگری دارد، چالش­ها و معایبی نیز به دنبال دارد که اغلب این چالش­ها در برابر مزیت­های بی‌شمار این صنعت قابل چشم‌پوشی یا حل شدنی به حساب می­آیند اما این موضوع به آن معنی نیست که همواره می­توان بر این مشکلات چشم پوشید. بی‌شک آمدن نام «صنعت» در کنار هر زمینه اقتصادی سبب می­شود جنبه درآمدزای آن نقش پررنگی ایفا کند بنابراین نمی­توان صنعت گردشگری را نیز صنعتی کاملا «پاک» و خالی از چالش نامید. به عنوان مثال یکی از چالش‌هایی که شاخه طبیعت‌گردی طی سال­های اخیر برای محیط زیست به دنبال داشته است مواجهه با گردشگرانی ست که به دلیل نبود اطلاعات کافی از سرمایه‌های زیست محیطی کشور به آن آسیب­های جدی وارد می­سازند و بسیاری از فضاهای بکر و دست­نخورده محیط زیست از همین طریق با چالش جدی مواجه شده‌اند به نحوی که حتی شاهد برهم خوردن نظم اکوسیستم طبیعی محل نیز هستیم. در خصوص اماکن تاریخی نیز همین مسئله ناآگاهی گردشگر و سایر مسائل این‌چنینی سبب شده است که بسیاری از سرمایه‌های تاریخی با خسارت یا حتی نابودی مواجه شوند. که این مسائل لزوم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی نه تنها به گردشگران بلکه به جامعه محلی را روشن می­سازد و یادآور می­شود که در کنار رشد و گسترش صنعت گردشگری ما نیازمند گسترش «فرهنگ گردشگری» نیز هستیم. هرچند مثال­هایی که ذکر شد از جمله چالش‌های عمومی این صنعت به شمار می­آیند که در هر زمان و هر مکان مصداق دارد، برخی چالش­های این صنعت مختص به برهه ای خاص از زمان و مکانی خاص می­شوند که این چالش­ها اغلب آن­چنان اساسی هستند که می­توانند تمامی مزیت­های گردشگری را نیز تحت شعاع قرار دهند.

طی ماه اخیر نام کرونا ویروس را ابتدا از کشور چین و بعدا به مرور از سایر کشورهای دنیا شنیده‌ایم. ویروسی ناشناخته از خانواده کروناویروس­ها با قابلیت واگیر فراوان که از کشور چین آغاز شد و به سرعت به‌رغم تدابیر امنیتی شدید کشورهای اروپایی و آمریکایی، آنان را نیز آلوده کرد و خبرها حضور این ویروس را حتی تا یک قدمی کشور ایران نیز نشان می­دهند. در خصوص بایدها و نبایدهای بهداشت شخصی برای سلامت جامعه بسیار سخن گفته شده است اما علاوه بر نقش مهمی که هر یک از شهروندان برای جلوگیری از گسترش این ویروس در کشور دارند، مسئولان در زمینه‌های مختلف نیز با تصمیم­گیری­های خود نقش بسزایی ایفا می­کنند.

گسترش ویروس کرونا در کشور چین در آستانه سال نو چینی اتفاقی تراژیک را در صنعت گردشگری این کشور رقم زد. دقیقا در زمانی که این کشور خود را برای ورود گردشگرانی از سرتاسر جهان آماده می­کرد، این ویروس، مردم این کشوررا به انزوایی بی‌سابقه کشاند. تصمیمات مسئولان کشور چین مبنی بر قرنطینه شهر ووهان (شهر مبدا واگیری این ویروس) و همچنین به حداقل رساندن سفرهای غیرضروری سایر مردم کشور چین سبب شد صنعت گردشگری این کشور با افت شدیدی مواجه شود. نه تنها اغلب گردشگران نام چین را از مقاصد گردشگری خود خط زدند بلکه بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر نیز گردشگران و مسافران چینی را با تدابیر سخت امنیتی پذیرا شدند یا به طور کامل سفرهای بسیاری اتباع چینی را لغو کردند. هرچند تمامی این اقدامات نتوانست به طور کامل از گسترش این ویروس جلوگیری کند اما می­توان تصور کرد در صورتی که این اقدامات نیز رخ نداده بود، خطری به مراتب بزرگ­تر و شدیدتر در انتظار مردم دنیا بود.

در همین زمان، خبری از برگزاری جشنواره ای با عنوان «ایران باشکوه» در ۹ استان کشور از جمله استان همدان منتشر شد که به علت همزمانی با سال نوی چینی تمرکز و تاکید خود را بر گردشگران چینی بنا نهاده بود. انتشار این خبر درست در زمانی که نام چین و ویروس کرونا پیوند خورده است سبب تعجب و نگرانی بسیاری از افراد شد. هرچند همان طور که در ابتدا گفته شد حضور گردشگران در مقاصد گردشگری به معنای شکوفایی اقتصاد آن محل هستند و در این برهه از زمان گردشگری می­تواند به کشور ما که به دلیل وجود تحریم­ها با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می­کند، کمک بزرگی برساند، اما نباید از این مسئله مهم نیز چشم پوشی کرد که خطر ویروس ناشناخته کرونا که به سرعت در حال انتشار در جهان بوده و دانشمندان نیز هنوز درمانی برای آن نیافته‌اند به مراتب از سودی که حضور چند گردشگر در کشور می­تواند داشته باشد، بیشتر است. هنوز تجهیزات کامل و مورد نیاز برای شناسایی این ویروس نه تنها در ایران بلکه در اغلب کشورهای دنیا وجود نداشته و نمی­توان به سادگی سلامت گردشگرانی که از کشورهای دیگر به خصوص کشور چین، می­آیند را تضمین کرد. هر بیمار می­تواند ۲ تا ۱۴ روز بدون هیچ علائمی این ویروس را به افرادی که در تماس نزدیک با او هستند منتقل کند و متاسفانه هنوز هیچ ترمزی برای این سرعت انتشار پیدا نشده است و دشوار بتوان تصور کرد که در صورتی که این بیماری در کشور شیوع پیدا کند تا چه میزان خسارت جانی و مالی به همراه خواهد داشت.

بنابراین می­شود به راحتی تخمین زد در این برهه از زمان در صورتی که گردشگران چینی کشور خود را برای بازدید از ایران ترک نکنند مزایا و سودی به مراتب بیشتر از حضورشان در کشور ما خواهد داشت و همین امر ضرورت تصمیمات صحیح مسئولان را برای جلوگیری از سفرهای غیرضروری گردشگران خارجی به خصوص اتباع کشور چین، به کشور ما تا یافتن درمان و ریشه کنی این ویروس، روشن می­کند.