هشتاد و نهمین برنامه از سلسله‌نشست‌های باهم برگزار شد
آرش دشتی‌همدانی
هشتاد و نهمین برنامه از سلسله‌نشست‌های داستان‌خوانی باهم، «چگونه داستان مدرن بخوانیم؟» با حضور دکتر رضا صادقی‌شهپر در عصر سرد دوشنبه ۶ اسفندماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در شهر کتاب همدان واقع در میدان جهاد (دانشگاه) برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حسین زندی به معرفی دکتر رضا صادقی‌شهپر و پژوهش‌های او در حوزه ادبیات اقلیمی پرداخت. سپس دکتر آمنه یوسفی دررابطه‌با روند نشست‌های داستان‌خوانی توضیحات مختصری داد. وی در بخشی از سخنانش گفت: «ما از شیخ موسی نثری و کتاب «تاریخ غیرت» شروع کردیم. بعد از آن نشست‌ها را با جمالزاده، صادق هدایت، صادق چوبک و نویسندگان دیگر ادامه دادیم و از هر نویسنده‌ای تقریباً دو یا سه کتاب را خواندیم. البته از صادق هدایت بیشتر خواندیم. تا آنجایی که امکان‌پذیر بود، جلسات آخر، مختصری در مورد هر کتاب، صحبت کردیم. اگر دوستان هم پرسشی داشتند، در حد بضاعتمان پاسخ دادیم.»
یوسفی در ادامه درباره این نشست افزود: «اتفاقاً موضوعی که جناب دکتر صادقی‌شهپر انتخاب کردند، بسیار متناسب با پرسش‌هایی است که دوستان دررابطه‌با ادبیات مدرن داشتند. چون هنگامی که ما به ابراهیم گلستان و تقریباً آغاز داستان مدرن رسیدیم، گویا ارتباط دوستانی که حضور داشتند، با داستان قطع شده و سوالاتی برایشان مطرح شد. این نشست فرصت مناسبی است که باتوجه‌به موضوع انتخابی جناب دکتر، دوستان بیشتر با داستان مدرن آشنا شوند.»
سپس حسین زندی ضمن دعوت از دکتر رضا صادقی‌شهپر، در خصوص ادبیات اقلیمی همدان، توضیحات مختصری داد. وی در این باره گفت: «اتفاقاً در مراسم رونمایی کتاب جدید آقای احمد بیگلریان که بستر شکل‌گیری داستان آن در همدان است، به این موضوع اشاره کردم که بعد از شیخ موسی نثری تا آقای محمدحسن شهیدی، در بین داستان‌نویسان همدانی، چندان توجهی به اقلیم نمی‌دیدیم. ولی خوشبختانه نسل جدید و نویسندگانی که این روزها دارند در حوزه ادبیات داستانی قلم می‌زنند، توجه بیشتری به این نکته می‌کنند و همدان را بیشتر در داستان‌هایشان می‌بینند.»
زندی همچنین در خصوص پیوند بین دانشگاه و مردم و با اشاره به برگزاری نشست‌های تاریخ ایران افزود: «هدف اصلی ما چه در برنامه‌های شهر کتاب و چه در نشریه همدان‌نامه، همیشه این بود که پیوندی بین دانشگاه و مردم برقرار کنیم. خوشبختانه امسال این اتفاق دارد می‌افتد و بسیاری از استادان در این نشست‌ها حضور پیدا می‌کنند.»
در ادامه نشست، دکتر رضا صادقی‌شهپر ضمن اشاره به رمان «تاریخ غیرت» اثر شیخ موسی نثری، درباره ادبیات اقلیمی گفت: «قدمت داستان‌نویسی همدان تقریبا به قدمت داستان‌نویسی مدرن ایران است. منظور از مدرن هم به آن معنایی که امروز می‌خواهم صحبت کنم، نیست. منظور از داستان جدید یعنی اینکه با قصه‌های عامیانه‌ای از نوع حسین کرد شبستری و امیرارسلان نامدار و مانند اینها تفاوت داشته باشد.»
صادقی‌شهپر در بخش دیگری از سخنانش درباره داستان مدرن اضافه کرد: «در واقع نویسندگی مدرن یا مدرنیسم، مواجهه و واکنش هنرمندان و نویسندگان در آغاز قرن بیستم به صنعتی‌شدن، شهری شدن، مسائل جنگ، علوم مدرن، علوم جدیدِ جامعه‌شناسی روانشناسی یونگ، فروید و فلسفه جدید بود. یعنی ما می‌بینیم که بسیاری از آرای روانشناسان جدید از فروید و یونگ به این‌طرف در داستان‌های مدرن به‌شدت نفوذ کرده و آن‌ها را تحت تاثیر خودش قرار داده است.
او در ادامه درباره تغییر نوع نگاه به واقعیت در جهان مدرن افزود: «اتفاقی که در نویسندگی مدرن می‌افتد، این است که نوع نگاه ما به واقعیت در جهان مدرن عوض می‌شود. یعنی واقعیت از آن حالت محسوس و ملموس خودش یعنی واقعیت عینی و بیرونی به یک واقعیت ذهنی تبدیل می‌شود. در واقع آنچه که اهمیت پیدا می‌کند، ذهن است. ذهن در برابر عین، برجسته می‌شود. ما به این می‌رسیم که واقعیت تنها این چیزی نیست که در بیرون از جهان درون ما وجود دارد؛ فراتر از این واقعیت بیرونی، واقعیتی هم در درون ما و ذهن ما هست که اتفاقا مهم‌تر هم است.»
رضا صادقی‌شهپر درباره شروع و پایان و عدم قطعیت در داستان مدرن گفت: «شروع در داستان‌های مدرن ما، شروع معقول و مرسوم داستان‌های پیشامدرن نیست. در بسیاری از اوقات، آخر داستان، شروع ماست. داستان از آخر شروع می‌شود. در کنار این ابهام که ویژگی خود ذهن است، چیزی هم باز پدید می‌آید که پایان داستان، پایان مبهمی است و پایان قطعی نیست. دارای عدم قطعیت است.»
انتهای این جلسه به پرسش‌وپاسخ گذشت. باشندگان سوالاتی طرح و درباره مطالب گفته شده، نظرات خود را مطرح کردند.
سلسله‌نشست‌های داستان‌خوانی باهم هر هفته روزهای دوشنبه از ساعت ۱۷ تا ۱۸:۳۰ عصر به میزبانی شهر کتاب همدان برگزار و جزئیات این برنامه‌ها به طور پیوسته از طریق کانال «همدان‌نامه» و «باهم» در شبکه‌های اجتماعی، اطلاع‌رسانی می‌شود. شرکت در این نشست‌ها برای همه علاقه‌مندان، آزاد و رایگان است.