در گفتگو با یک راهنمای تور مطرح شد
گردشگری پاییزی و غار علیصدر
باید غار را در سطح بین‌المللی معرفی کنیم
گردشگری انواع گوناگونی دارد و یکی از گونه‌های جدید و البته پرطرفدار آن گردشگری پاییزی است. پاییز بهترین فصل سفر برای کسانی که است که به طبیعت رنگارنگ علاقه دارند، خنکای هوای پاییز و موسیقی روح‌نوازی که خش خش برگ‌های پاییزی زیر پای گردشگران می‌نوازد، سبب شده این فصل برای بسیاری از افرادی که به سفر در زمان‌های خلوت‌تر اعتقاد دارند، جذابیت خاصی داشته باشد. طبیعت برخی از مناطق در این فصل زیبایی صدچندانی دارد. مثلا پاییز سیلوار با رنگارنگی درختانش، پاییز سراب‌های نهاوند و گردوزارهای تویسرکان، پاییز تالاب آق‌گل یا کردخورد با گونه‌های زیبای پرندگان، پاییز دره‌‌های با صفای که سرسبزی تابستان را با سمفونی رنگ‌ها مبادله کرده‌اند و در بادهای ملایم پاییزی روح و جان آدمی را صیقل می‌دهند؛ همه و همه جاذبه‌های طبیعی استان همدان به شمار می‌روند که آغوش خود را به روی گردشگران پاییزی گشوده‌اند و چشم به راه طبیعت‌گردان و طبیعت‌دوستان نشسته‌اند. از سوی دیگر پاییز برای گردشگران خارجی هم فصل مناسبی برای دیدن جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی ایران و همدان به شمار می‌رود و به به عبارتی اوج رونق تورهای ورودی به این استان محسوب می‌شود. در زمینه گردشگری پاییزی و ارتباط آن با جاذبه زیبای طبیعی غار علیصدر با سجاد عزتی؛ کارشناس گردشگری و راهنمای تور به گفتگو نشسته‌ایم:
-
گردشگری پاییزی همدان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاییز فصل مهمی در گردشگری ایران است، می‌توان گفت پاییز فصل رونق وشکوفایی تورهای ورودی به ایران است و به تبع آن همدان نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود. اوج سفرهای توریستی به ایران به دلیل شرایط آب و هوایی و تعطیلات فصلی که در اکثر کشورهای اروپایی از نیمه دوم سپتامبر همزمان با مهرماه است، شروع شده و تا پایان اکتبر؛ همزمان با اواسط آبان ماه، ادامه می‌یابد. اگر در این دو ماه سری به مقاصد گردشگری ایران بزنید، گردشگران زیادی را می توانید مشاهده کنید که مبهوت و سرمست از زیبایی‌ها و ویژگی‌های خاص فرهنگی و طبیعی کشور ما هستند. اما سهم بزرگترین غار آبی جهان در این بین چیست؟ ایا اگر در همین دو ماه و در اوج تورهای ورودی ایران، به غار علیصدر سری بزنیم، با خیل عظیم گردشگران روبه‌رو خواهیم شد؟ در یک روز چند گردشگر خارجی خواهیم دید؟
بارها اتفاق افتاده که وقتی همراه با تورهای ورودی به غار علیصدر می‌رسیم، شگفتی گردشگران را مشاهده می‌کنیم که این شگفتی به دو دلیل است؛ اول اینکه جاذبه‌ای به این زیبایی و مهمی چرا گمنام مانده و دوم اینکه چرا هیچ امکاناتی در کنار این جاذبه که میلیاردها دلار ارزش دارد، ساخته نشده است؟
-
به نظر شما این ناشناخته بودن به چه دلیل است؟ آیا موقعیت جغرافیایی و محل قرارگیری غار علیصدر در این گمنامی دخیل است؟
درست است که مسیر همدان و غرب در مسیر کلاسیک گردشگری ایران قرار ندارد؛ اما متاسفانه هیچ تلاشی برای معرفی جاذبه‌های آن و البته ایجاد زیرساخت مناسب صورت نگرفته یا اگر هم کوششی شده، کافی و کارشناسی شده نبوده است. تبلیغات برون‌مرزی ما بسیار کم بوده و حتی معرفی همدان به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی هم به گشوده شدن این گره کور کمکی نکرده است. موقعیت جغرافیایی غار در این مورد چندان اهمیتی ندارد و باید تمرکز بیشتری روی تبلیغات شود.
گذشته از این موضوع گردشگری پاییزی در ایران هنوز چنان که باید و شاید شناخته شده نیست و بیشتر هم وطنان ما سفر در تابستان را ترجیح می‌دهند. در فصل بهار و تابستان سیل گردشگران داخلی به گونه‌ای به سوی غار روانه می‌شوند که جایی برای سوزن انداختن در این اثر طبیعی زیبا نیست. متاسفانه این غار دیدنی میزبان هزاران نفر از مسافرانی است که البته رفتار آنان به اکوسیستم غار ضربه می‌زند. در دو فصل پایانی سال در اکثر اوقات، به غیر از تعطیلات آخر هفته، مسافران انگشت شماری را می‌توان در حال بازدید غار پیدا کرد. این موضوع توازن تقسیم گردشگر در طول سال را کاملا به هم ریخته و سبب شده ظرفیت برد این غار نادیده انگاشته شود.
-
راهکاری که برای ایجاد این توازن پیشنهاد می‌کنید، چیست؟
اگر از ظرفیت تورهای ورودی در فصل پاییز استفاده بیشتری شود، می‌توان این تهدید را تبدیل به فرصت کرد. هر گردشگر خارجی برای دیدن غار، هزینه‌ای دو برابر گردشگر داخلی می‌پردازد که همین کار سبب درآمدزایی دوبرابری برای این مجموعه خواهد شد و در عین حال ۵٪ از آسیب به غار کمتر می شود. اما این مهم جز با اهمیت دادن به دو نکته تحقق نخواهد یافت؛ نکته نخست این که باید غار را در سطح بین‌المللی معرفی کنیم. امروزه دنیای دیجیتال و اینترنت این کار را آسان کرده است. متاسفانه محتوای کاربردی درباره غار علیصدر بسیار اندک است و تنها بخشی از آن به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده و در فضای مجازی منتشر شده است. باید در این زمینه تولیدمحتوا صورت گیرد و این محتوا در دنیای مجازی بارگذاری شود. نکته دوم اینکه اگر در محل خدمات کافی و مناسبی به گردشگران داده نشود، این تبلیغ و جذب فایده‌ای نخواهد داشت و په بسا باعث ایجاد تجربه‌ای منفی خواهد شد که در نهایت به ضرر آن جاذبه و صنعت گردشگری منطقه تمام خواهد شد.
-
در علیصدر چه زیرساخت‌ها و خدماتی برای گردشگران نیاز است؟
به عنوان تجربه شخصی خودم می‌گویم، زمانی که به همراه تورها به غار علیصدر می‌رسیم، نه از یک رستوران استاندارد برای صرف غذا خبری هست، نه از هتل استاندارد برای اقامت و همین مسئله باعث چالش در مدیریت تور می‌شود. داستان فقط به هتل و رستوران ختم نمی‌شود، جاده دسترسی غار کاملا ناامن و غیر استاندارد است و برای گردشگرانی که راهنما ندارند، بازدید از غار به یک چالش بزرگ و جدی بدل می‌شود، از سوی دیگر کمتر کسی در روستا می‌تواند به زبان‌های خارجی یا حداقل به انگلیسی صحبت کند، خصوصا راهنمایان و قایقرانان ضرورت دارد با زبان‌ها خارجی آشنایی داشته باشند ودست‌کم در سطح مقدماتی بتوانند صحبت کنند. یکی از نگرانی‌های دیگر این است که ما هیچوقت تیم پزشکی و آمبولانس آماده در سایت غار ندیده‌ایم، در صورتی که احتمال ایست قلبی به ویژه برای گردشگرانی که اکثر آن‌ها بالای ۶۰ سال دارند، یک ضرورت انکار نشدنی است.
من معتقدم برای هر نوع گردشگری، اعم از گردشگری پاییزی، طبیعت‌گردی، فرهنگی و… ابتدا باید زیرساخت‌ها به وجود آید یا امکانات موجود استاندارد شود و بعد تبلیغات درست و دقیقی صورت گیرد تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
-
با توجه به اینکه امسال همدان در حوزه گردشگری حال و هوای دیگری دارد و میزبانی نشست‌های بین‌المللی را داشته و خواهد داشت، آیا می‌توان امیدوار بود گردشگری پاییزی در این منطقه رونق گیرد؟
در فصل پاییزی که همدان میزبان اجلاس جهانی گردشگری است، باید امیدوار بود که توجه بیشتری به استفاده از ظرفیت تورهای پاییز شود و غار علیصدر به عنوان سرآمد جاذبه‌های استان نمونه‌ای شود برای توسعه پایدار گردشگری استان و اماکن تاریخی و طبیعی همدان که کم از علیصدر و شهرهای دیگر ندارند. اجلاس پیش رو فرصت مناسبی برای معرفی قابلیت‌های گردشگرپذیری علیصدر است. باید به اعضای سازمان جهانی گردشگری قبولانده شود که همدان توانایی رقابت با شهرهای گردشگرپذیر جهان را دارد و با توجه به مجموعه‌ای از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی موجود در این استان باید توجه بیشتری به رونق گردشگری آن شود. نمایندگانی که از کشورهای مختلف می‌آیند اگر همدان را شایسته میزبانی تشخیص دهند ممکن است در آینده تورهای بیشتری را به این شهر بفرستند و به مرور استان ما هم مانند اصفهان و شیراز به یکی از انتخاب‌های نخست گردشگران ورودی بدل شود و پاییز گردی و گردشگری پاییزی در آن رونق گیرد.
ناهید زندی صادق
روزنامه‌نگار