*سید محمد جواد حسینی مرصع
*کنشگر معماری و شهرسازی
مسئله آلودگی در شهر ابعاد گوناگونی دارد و اصولا هیچ‌کدام از جنبه‌های آلودگی که شامل آلودگی هوا، آلودگی صوتی، آلودگی بهداشتی و نیز آلودگی‌های بصری قابل تحمل نیست و رفع این آلودگی‌ها از وظایف مهم مسئولان شهری است.
اما آلودگی بصری به علت ماهیت خود شاید کمتر مورد توجه مسئولان و شاید شهروندان قرار بگیرد آلودگی بصری شامل نازیبایی‌ها و زشتی‌هایی است که در ظاهر و جداره بیرونی شهر در مقابل دیدگان بینندگان قرار می‌گیرد و موجب آزرده خاطر کردن ایشان می‌شود. از آن‌جا که تاثیر محیط بر رفتار انسان را عالمان روان‌شناسی محیط به اثبات رسانده‌اند و اذعان دارند که انسان در محیط‌های مختلف متاثر از برداشتی که از محیط دارد متفاوت عمل می‌کنند، به طور مثال رفتار شخصی در بنایی مجلل و با شکوه را با رفتار همان فرد در محیطی نازیبا و محقر اگر در مقام قیاس سنجیده شود کاملا روشن می‌شود که آن فرد با هر ویژگی شخصیتی در دو محیط متفاوت رفتاری متفاوت از خود نشان می‌دهد. بنابراین اهمیت پرداختن به زیبایی در مناظر و جداره‌ها و ظواهر شهر بر کسی نباید پوشیده باشد و از سویی داشتن شهری زیبا و دلنشین موجب تعلق خاطر شهروندان می‌شود و احسان تعلق به هویت‌بخشی و وطن دوستی شهروندان یاری می‌رساند و شهری که شهروندانش آن‌جا را دوست بدارند شهری خواهد بود که با سرمایه اجتماعی، مشارکت شهروندان در آبادانی و رونق و توسعه را جلب خواهد کرد و آینده‌ای روشن در پیش روی شهر خواهد بود.
در شهر همدان وقتی به جداره‌های شهری نگریسته می‌شود در قسمت‌هایی از شهر که در بافت‌های نسبتا جدید و نوساز قرار دارند شاهد آشفتگی و بی‌نظمی در جداره‌های بیرونی ابنیه مختلف هستیم که ملقمه‌ای از سبک‌ها و طرح‌ها و مصالح ساختمانی آن را شکل داده‌اند که این مسئله مسئولان شهری را چند سالی است که به تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به این مشکلات تحت عنوان کمیته سیما و منظر وادار کرده است اما این کمیته هم به نظر می‌رسد بعضا با اعمال نظرات سلیقه‌ای و غیرکارشناسی و تعصب به سبک‌ها و شیوه‌های معماری بی‌ریشه مدرن و برداشت‌ها سطحی از این سبک طراحان را به سمت ترکیب‌بندی‌های نامتوازن و نامتقارن هدایت می‌کنند که مشکلات این حوزه خود نیازمند واکاوی عمیق است، اما در بافت باارزش و تاریخی شهر همدان جداره‌هایی از گذشته معماری سنتی در فضای کالبدی شهر همدان به جای مانده است که وجودشان ارزش‌های هنری و جاذبه‌های گردشگری زیادی را می‌تواند با خود داشته باشد اما این بافت که عمدتا در حلقه مرکزی شهر همدان قرار دارد و شاید محور فرهنگی و تاریخی بوعلی- اکباتان یکی از پربیننده‌ترین قسمت‌های بافت مرکزی است با جداره‌ای فرسوده و پر از تابلوهای تجاری رنگ و رو رفته و بدون تناسب شکلی و رنگی بعضا شیشه‌های شکسته و دیوارهای پوسیده و رطوبت زده مواجه است که واقعا شاید اغراق نباشد بگوییم که بخش عمده‌ای از جداره این بافت چیزی برای دیدن ندارد. هر چند اخیرا با اجرای طرح پیاده راه بوعلی – اکباتان طرحی برای جداره‌سازی در این محور در نظر گرفته شده است اما تا امروز این طرح نمود بیرونی چندانی نداشته است و در ضمن در سایر خیابان‌های شش گانه مرکز شهر که آن‌ها نیز در جای خود واجد ارزش‌های زیادی هستند حتی طرحی روی کاغذ هم وجود ندارد و با وجود بناهای تاریخی و با ارزش جداره‌هایی بسیار شلوغ و نازیبا دارند که نیازمند توجه و رسیدگی زیادی هستند.
امید است که مدیریت شهری شهر همدان که در آستانه تغییر و تحول قرار دارد با نگاهی کارشناسانه به آسیب‌شناسی مناظر و مزایای شهر بپردازد و در رفع ناهنجاری‌ها و در جهت بهبود فضای کالبدی و زیبایی آن اهتمام کافی بورزد