جای خالی اِلمان‌های محیط زیستی در شهر

0

*مهرداد نهاوندچی

*کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست

لزوم نصب المان­های بومی

امر زیباسازی شهری و اِلمان‌های شهری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چراکه اگر اِلمان‌های شهری، بومی همان شهر باشد، خواهد توانست با مخاطبین و به ویژه مسافرانی که به آن‌جا می‌آیند، ارتباط برقرار کرده و بخشی از تاریخ و فرهنگ آن خطه را در حافظه‌ بصری رهگذران ثبت کند. ساخت و نصب المان‌های شهری علاوه بر آن‌که باعث معرفی فرهنگ و تاریخ یک شهر می‌شود، می‌تواند سبب تلطیف روحیه شهروندان و ایجاد نشاط عمومی، شاداب‌سازی و سرزندگی در درون جامعه شهری شود. در هر شهری بنا به شرح وظایف مدیریت شهری تهیه و ساخت المان‌ها و تندیس‌ها برای فضاهای عمومی، مکان‌یابی آن‌ها و تصویب طرح‌های پیشنهادی از وظایف شورای شهر و شهرداری‌ها است که متاسفانه این مهم تاکنون در شهر همدان به صورت جدی و آن­طور که باید، از سوی این نهاد مورد توجه قرار نگرفته است.

جای خالی محیط زیست

چند روز بیشتر از شهادت مظلومانه دو تن از محیط­بانان غیور در استان مجاورمان نمی­گذرد، این رویداد، بار دیگر مظلومیت محیط­بانان و همچنین اولویت نداشتن مسئله محیط زیست را در کشورمان بیش از پیش نشان داد. محیط زیستی که هر بار دست آویزی برای تبلیغات و پز روشنفکری و سال­هاست در حد همان شعار و پروپاگاندا باقی مانده است. لزوم توجه پررنگ در زمینه­های مختلف به ابعاد متعدد محیط زیست در کشور وجود دارد و اگر به بحث خودمان برگردیم، در سطح شهر همدان ما همه جور اِلمانی را مشاهده می­کنیم از شازده کوچولو و پیرزن منسوب به گدا گرفته تا تندیس ویروس منحوس کرونا!!! و موارد دیگر اما هیچ اثری از المان­های بومی و به خصوص محیط زیستی از جمله نماد حیوانات، پرندگان و گیاهان بومی ملاحظه نمی­شود و می­بینیم که این‌جا هم در حق محیط زیست نوعی کم­لطفی صورت گرفته است. این در حالی است که اگر المان­سازی در این زمینه و به شکل بومی، به طراحی، اجرا و مکان­یابی صحیح در سطح شهر منجر شود، می‌تواند در تنویر افکار عمومی نسبت به حفاظت از محیط زیست به شکل قابل توجهی موثر باشد. اگر بخواهیم نمونه­های این نمادها را در شهرهای مختلف کشور نام ببریم، با فهرست بزرگی مواجه خواهیم شد، اما می­توان به نماد با شکوه پرنده هما که نماد حیات وحش قزوین  است و به زیبایی در منطقه مینو­­ در این شهر نصب شده، اشاره کرد. یا مثلا نمادهای متعدد محیط زیستی در جزیره کیش، بوشهر، بیرجند و ده­ها نماد بومی دیگر در شهرهای مختلف کشور.

المان «هما» در شهر قزوین با ارتفاع 9 متر و وزن 3 تن در راستای معرفی زیست بوم این شهر توسط سازمان زیباسازی قزوین
المان «هما» در شهر قزوین با ارتفاع ۹ متر و وزن ۳ تن در راستای معرفی زیست بوم این شهر توسط سازمان زیباسازی قزوین

نمادهایی برای تغییر رفتار

آموزش را می­توان کلید حل مشکلات محیط زیست دانست. از آن‌جایی که جلوه­های بصری در دانش، نگرش و رفتار شهروندان اثر بسزایی دارند، بنابراین نمادها حتی می­توانند در رفتار هم موثر باشند. پیشنهاد می­شود در سطح شهر همدان از نمادهای بومی حیات وحش استان نیز مورد استفاده قرار گیرند. از گونه­های جانوری شاخص استان که می­توانند به صورت نماد مورد استفاده قرار گیرند؛  قوچ و میش ارمنی، سنجاب زمینی، مفراح (گیاه اندمیک همدان)، عقاب طلایی، سنجاب ایرانی و لاله واژگون را می­توان نام برد.

سوال پایانی این نوشتار این است که آیا سازمان سیما و منظر شهرداری همدان اعتقادی به استفاده از فرهنگ بومی همدان و استفاده از متخصصان بومی این زمینه دارد؟ به گفته بسیاری از شهروندان و مسافران و کارشناسان این حوزه، بعضی از المان­ها و تندیس­های موجود در شهر که بعضا با هزینه­های گزافی طراحی و ساخته می­شوند از منظر زیباشناسی فاقد هویت، معنا و پیام خاص هستند و از آن بدتر که برخی مانند شازده کوچولو و مانند این بیگانه با فرهنگ منطقه ما هستند و با اقبال عمومی روبرو نمی­شوند. امید است با دقت نظر بیشتر و استفاده از کارشناسان بومی متخصص، این مهم با کیفیت بالاتری پیگیری شود و ما شاهد نمادهای بومی در حوزه­های فرهنگی، تاریخی و محیط زیستی در سطح کهن شهر در جهت معرفی همدان به همگان باشیم.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.