*علی پاشا رجبلو
*مدرس موسیقی
یکی از هنرهای زیبای جهان هستی، موسیقی است. موسیقی هنری است که در دورههای تاریخی و اجتماعی انسانها، حضور جدی داشته و بر اساس نیازهای انسانی رشد و تکامل یافته است.
گاه نیاز انسانها به موسیقی، مادی بوده؛ مانند موسیقی انسانهای اولیه که از آن به عنوان عامل ارتباط و خبررسانی، مورد استفاده قرار میگرفته است. گاهی نیز برای جشن و پایکوبی، راز و نیاز، کاربرد نظامی در جنگها و موارد بسیار دیگری که همواره در تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی انسانها وجود داشته مورد استفاده قرار گرفته است.
آنچه که مسلم است تمامی شکلهای متنوع موسیقی در نهایت با نیازهای انسانی متناسب بوده و بر اساس خاستگاه جامعه به وجود آمده است؛ اما در کنار تنوع گسترده موسیقیایی که بخشی از آن به صورت تفننی و غیرهنری و بیشتر گرایش به مردم پسندی بوده، نوع خاصی از موسیقی به صورت جدی و هنری وجود داشته که بر پایه تفکر و دور از گرایشهای عامه پسند به حیات جدی خود ادامه داده و هیچگاه به روزمرگی ها دچار نشده است.
در ادبیات ما نیز این وضعیت بخوبی مشاهده میشود. شاعرانی چون رودکی، فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، خیام و مانند این همواره به عنوان هنرمندان متفکر و صاحب نظر در این عرصه به سبب توجه به کیفیت و ماهیت جدی هنرشان ماندگار شدند.
گوش دادن و شنیدن و همچنین فراگیری موسیقی جدی میتواند عامل مهمی در تکوین و رشد شخصیت فردی و اجتماعی ما باشد، اما متاسفانه در جامعه کنونی ما نهاد و یا ارگانی برای معرفی و چگونگی و کیفیت انواع تولیدات آثار موسیقی و تفکیک آنها وجود ندارد. مرزبندی این تولیدات چه به صورت کنسرتها و چه در قالب لوحهای صوتی و تصویری، بسیار مخدوش و گاه حتی مغرضانه است. انواع آثار تولید شده موسیقی به نام موسیقی ایرانی ارائه میشود که هیچ ارتباط و سنخیتی با این نوع موسیقی ندارد و فقط به صرف استفاده از سازها و ملودیهای ایرانی، این آثار بدین شکل تهیه و تولید و به نام موسیقی ایران ارائه میشوند. در عرصه شیوههای دیگر موسیقی جامعه ما به مانند موسیقی کلاسیک، نواحی و پاپ نیز وضعیت از این اسفناکتر است و آثار کم ارزش و کپی شده از این و آن، با ساختاری ابتدایی و ضعیف و گاه بسیار مبتذل، هر روز فضای موسیقی جدی در این شیوهها را تحت تاثیر قرار داده است.
با توجه به نبودن معیار دقیق و مناسب در ارزشگذاری و تعیین کیفیت آثار تولید شده موسیقی، لازم است با مطالعه و پژوهش، اطلاعات نظری و عملی خود را در این خصوص بالا ببریم. آثار باقی مانده و ماندگار استادان موسیقی میتواند ملاک و معیار خوبی برای مقایسه و تشخیص کم وکیف انواع موسیقیهای امروزی باشد. توجه به آثار استادانی چون قمر الملوک وزیری، سید حسین طاهر زاده، عبدالله دوامی، تاج اصفهانی، اقبال آذر و دیگر استادان در زمینه موسیقی آوازی و استادان موسیقی سازی چون میرزا عبدالله، حسینقلی خان، درویشخان، عارف قزوینی، حبیب سماعی، نورعلی خان برومند و دیگر استادان هنر موسیقی ایران در این عرصه و از سویی آشنایی با آثار استادان شیوههای دیگر موسیقیایی چون موسیقی کلاسیک، نواحی و پاپ جدی، میتواند معیار خوبی برای شناخت و مقایسه آثار تولید شده امروزی باشد.
حسن انتخاب به معنی انتخاب بهترین، نشان از شناخت و آگاهی ما دارد. همانطوریکه که در خواندن انواع رمان و داستان، شعر و حتی نوع انتخاب پوشش شخصی این حسن انتخاب میتواند در تکوین و شکلگیری شخصیت فردی و اجتماعی ما تاثیر بسزایی بگذارد، حسن انتخاب در موسیقی نیز میتواند این تاثیرگذاری را به صورت جدیتر در تفکر و اندیشههای فرهنگی اجتماعی ما ایجاد کند.