دشواری آمدوشد در شهر همدان

دشواری آمدوشد در شهر همدان

پارسا صالحی

ترافیک شهری یکی از مهم‌ترین مسائل شهر همدان است که به دلیل گسترش شهرنشینی، افزایش تعداد خودروها و ناکارآمدی برخی زیرساخت‌های شهری به یک چالش جدی تبدیل شده است. در این میان، نقش مردم و نهادهای حاکمیتی در مدیریت و کنترل ترافیک شهری اهمیت ویژه‌ای دارد. به طور کلی، ترافیک شهری همدان تحت تأثیر عوامل مختلفی است که می‌توان آن‌ها را در دو دسته نقش مردم و نهادهای حاکمیتی بررسی کرد.

مردم به عنوان کاربران اصلی معابر شهری و استفاده‌کنندگان از خودروها، نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری و مدیریت ترافیک دارند.

عادات رانندگی از جمله رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، سرعت مجاز، استفاده از چراغ‌های راهنمایی و پارک صحیح، تأثیر زیادی بر جریان ترافیک دارد. در همدان، برخی از مشکلات ترافیکی ناشی از رفتارهای نامناسب رانندگی است که منجر به ایجاد ترافیک سنگین، تصادفات و اختلال در حرکت خودروها می‌شود. همچنین استفاده مردم از وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌جای استفاده از خودروهای شخصی می‌تواند به کاهش ترافیک کمک کند. اما در همدان، به دلیل ناکارآمدی سیستم حمل‌ونقل عمومی و عدم اعتماد مردم به این سیستم، بسیاری از شهروندان ترجیح می‌دهند از خودروهای شخصی استفاده کنند که این امر خود باعث افزایش حجم ترافیک می‌شود.

فرهنگ ترافیکی و میزان مسئولیت‌پذیری اجتماعی شهروندان در مواجهه با ترافیک نیز اهمیت زیادی دارد. مردم می‌توانند با رعایت حقوق دیگران، احترام به قوانین و کمک به ایجاد نظم در معابر، نقش مهمی در کاهش مشکلات ترافیکی ایفا کنند. البته که این عدم رعایت فرهنگ ترافیک مسئله تازه‌ای نیست و گویی ده‌ها سال است که با ایرانیان جاودانه شده است.

نهادهای حاکمیتی مسئولیت اصلی برنامه‌ریزی، مدیریت و کنترل ترافیک شهری را بر عهده دارند. این نهادها شامل شهرداری، پلیس راهنمایی و رانندگی و سایر سازمان‌های مرتبط می‌شوند.

نهادهای حاکمیتی می‌توانند با برنامه‌ریزی و توسعه زیرساخت‌های مناسب، از جمله گسترش معابر، ایجاد بزرگراه‌ها و ساماندهی نقاط حادثه‌خیز، به بهبود جریان ترافیک کمک کنند. در همدان کمبود برخی از زیرساخت‌های ضروری و عدم تطابق آن‌ها با نیازهای روزافزون شهری، یکی از دلایل ایجاد ترافیک سنگین است.

یکی از مهم‌ترین وظایف نهادهای حاکمیتی، توسعه و بهبود سیستم حمل‌ونقل عمومی است. با ارتقای کیفیت و کارایی حمل‌ونقل عمومی، می‌توان شهروندان را به استفاده بیشتر از این سیستم ترغیب کرد و در نتیجه ترافیک خودروهای شخصی کاهش خواهد یافت.

پلیس راهنمایی و رانندگی و سایر نهادهای مرتبط با اجرای قوانین ترافیکی، مسئولیت نظارت بر رعایت قوانین و برخورد با تخلفات را دارند. در همدان، اجرای قوی‌تر و مؤثرتر قوانین می‌تواند نقش مهمی در کاهش ترافیک و تصادفات داشته باشد.

نهادهای حاکمیتی می‌توانند با اجرای برنامه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در زمینه ترافیک، به ارتقای آگاهی و رفتارهای ترافیکی صحیح در میان مردم کمک کنند. این امر نه تنها به کاهش ترافیک، بلکه به افزایش ایمنی در معابر شهری نیز کمک خواهد کرد.

برای حل مشکل ترافیک در همدان، همکاری نزدیک و مؤثر بین مردم و نهادهای حاکمیتی ضروری است. تشویق به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، بهبود فرهنگ ترافیکی، توسعه مشارکت و مشاوره مردمی در برنامه‌ریزی شهری و… لز جمله این همکاری‌هاست.

در کشورهایی نظیر ژاپن و فرانسه که به عنوان دو کشور صنعتی و گردشگری شناخته می شوند راهکارهای جالب و کارآمدی در جهت رفع معضل جهانی ترافیک شهری ارائه شده که می‌توان با الگوگیری از آن‌ها به این معضل غلبه کرد؛ برای مثال حمل ونقل عمومی سریع و پیشرفته به‌طوری که در ژاپن از طریق شبکه گسترده و دقیق مترو، قطارهای سریع‌السیر (شینکانسن)، اتوبوس‌های شهری و تاکسی‌ها این امر آسان شده است، سیستم مالیات بر خرید و استفاده از خودروها، مدیریت هوشمند ترافیک به وسیله چراغ‌های راهنمایی هوشمند، دوربین‌های نظارتی، سیستم‌های هشداردهنده و اطلاعات ترافیکی، تشویق به استفاده از دوچرخه به وسیله ایجاد پارک‌ها مسیرهای ویژه دوچرخه سواری، محدودیت‌های ترافیکی و منطقه‌بندی به طوری که در پاریس و سایر شهرهای بزرگ فرانسه، محدودیت‌هایی برای تردد خودروهای شخصی در برخی مناطق شهری اعمال شده است.

این محدودیت‌ها شامل ایجاد مناطق با ترافیک کم (Low Emission Zones) است که در آن‌ها تردد خودروهای آلاینده محدود یا ممنوع است، تشویق به استفاده از خودروهای برقی به وسیله تخفیف مالیاتی، استفاده از سیستم‌های اشتراکی برای مثال در پاریس، برنامه‌های اشتراک خودرو (car-sharing) و دوچرخه‌های اشتراکی (bike-sharing) بسیار محبوب شده‌اند. این سیستم‌ها به کاهش نیاز به مالکیت خودرو شخصی و کاهش تعداد خودروهای شخصی درحال تردد کمک کرده‌اند.

به طور کل می‌توان نتیجه گرفت ترافیک شهری همدان یکی از مسائل پیچیده و چندبعدی است که نیازمند همکاری همه‌جانبه بین مردم و نهادهای حاکمیتی است. مردم می‌توانند با رعایت قوانین و استفاده از حمل‌ونقل عمومی، نقش مؤثری در کاهش ترافیک ایفا کنند، در حالی که نهادهای حاکمیتی باید با الگو از کشورهای توسعه یافته، توسعه زیرساخت‌ها، بهبود سیستم حمل‌ونقل عمومی و اجرای قوی قوانین، شرایط مناسبی را برای مدیریت ترافیک فراهم آورند. تنها از طریق همکاری و هماهنگی بین این دو بخش است که می‌توان به یک ترافیک پایدار و کم‌هزینه در همدان دست یافت.