فیلم‌دوستان همدانی به تماشای انیمیشن ایرانی برنده اسکار ۲۰۲۵ نشستند
نجوا کندری
چهل‌ونهمین برنامه از سلسله‌نشست‌های «تماشا» عصر پنجشنبه ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۹ به بهانه نمایش اثر برنده جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه سال ۲۰۲۵ در شهر کتاب همدان برگزار شد. در این نشست که با حضور جمعی از هنرمندان و علاقه‌مندان به فیلم و انیمیشن همراه بود، پس از نمایش انیمیشن «در سایه سرو»، احمدرضا گنجه‌ای، اکبر تراب‌پور، محمود نظری و علی پاک‌نهاد با راهبری حسین زندی، به نقد و بررسی این اثر پرداختند.
در بخش نخست این نشست، حاضران به تماشای انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی نشستند. این اثر توانست در نودوهفتمین دوره جوایز اسکار در سال ۲۰۲۵، جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه را به دست آورد. «در سایه سرو» زندگی یک ناخدا را که از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برد و همراه دخترش در خانه‌ای کوچک کنار دریا و دور از مردم زندگی می‌کند، به تصویر می‌کشد.
پس از پایان نمایش انیمیشن، حسین زندی که اجرای این برنامه را به عهده داشت، درباره اثر توضیح کوتاهی داد و به معرفی میهمانان برنامه پرداخت. سپس حاضران، بسته به زاویه دید خود نسبت به انیمیشن «در سایه سرو»، دیدگاهشان را درباره این اثر بیان کردند.
در ادامه نشست، علی پاک‌نهاد، هنرمند همدانی حوزه انیمیشن درباره روند طولانی ساخت این اثر و چالش‌های موجود در مسیر برای سازندگان آن صحبت کرد.
او در بخشی از سخنانش در این باره گفت: «طرح این انیمیشن در سال ۹۵ به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داده شده و کار در آنجا تصویب می‌شود. پروسه ساخت این اثر بسیاری طولانی پیش می‌رود و آن‌ها تا یک سال پیش درگیر تولید این انیمیشن بودند. شیرین سوهانی هم به این نکته تاکید می‌کند که درست است ما پول و امکانات نداشتیم؛ اما عمر خودمان را پای این کار گذاشتیم. برای من این قسمت ماجرا قابل‌تقدیر است که آن‌ها با دست خالی و در جایی که همه می‌دانید انجام دادن کار فرهنگی چقدر دشوار است، به قله اسکار رسیدند.» پاک‌نهاد در قسمت دیگری از صحبت‌هایش به حس موجود در این انیمیشن و همچنین موضوع فراسنی بودن این اثر پرداخت.
در بخش بعدی برنامه، محمود نظری، کارتونیست و تصویرگر، درباره فرایند سخت و زمان‌بر ساخت انیمیشن توضیحاتی داد و افزود: «باوجود زحماتی که برای این کار کشیده شده، می‌توان گفت اسکار کمترین حق آن بوده و لایق فراتر از اسکار است. این کار از نظر فنی فوق‌العاده است. انیمیشن از کنار هم قرارگرفتن فریم‌های مختلف تشکیل شده و طبق استاندارد موجود، هر بیست و چهار نقاشی یک ثانیه از فیلم را تشکیل می‌دهد. تصور کنید برای بیست دقیقه کار چند نقاشی باید کشیده شود و کنار هم قرار بگیرد. این نقاشی‌ها باید رنگ، لایه‌گذاری و سینک شوند و بر روی آن‌ها، صداگذاری انجام شود. انیمیشن کارکردن به‌ویژه این انیمیشن، یک پروسه فوق‌العاده سنگین بوده و از یک کار سینمایی بسیار مشکل‌تر است.»
نظری به این نکته اشاره کرد که همه هنرها بر پایه دو جزو فرم و محتوا استوار هستند. انیمیشن «در سایه سرو» نیز این دو عنصر را به‌خوبی کنار یکدیگر گذاشته و پکیج کاملی از فرم و محتوا است.
در ادامه نشست، اکبر تراب‌پور، کارتونیست و کارگردان انیمیشن، به جزئیات هنرمندانه این اثر پرداخته و گفت: «این کار فیلمنامه‌ای یک خطی دارد. اما چیزی که آن را متمایز کرده و در سطح اسکار بالا می‌برد، جزئیاتی است که در این اثر انیمیشن دیده می‌شود.» او سپس ژانرهای مختلف انیمیشن را معرفی کرده و به این نکته تاکید کرد که در اثر «در سایه سرو»، خلاقیت فیلمساز نقش مهمی داشته و باعث شده بتواند در طی بیست دقیقه پیامی که می‌خواسته را به مخاطب منتقل کند.
سپس احمدرضا گنجه‌ای، فیلمساز همدانی، درباره ابعاد دیگری از مباحث فنی و جزئیات این انیمیشن صحبت کرد. او در بخشی از صحبت‌هایش در این باره گفت: «ویژگی‌ای که در این فیلم نمود بسیاری دارد، استفاده از کاراکترهایی است که بر اساس مینیاتور طراحی شده‌اند. لباس دختر و فرمی که برای دختر و ناخدا درنظر گرفته شده، دقیقا شبیه مینیاتور بوده و مشخص است که از نقاشی‌‌های مینیاتور برای این کار استفاده شده است.»
او در ادامه افزود: «موسیقی اثر هم شنیده نمی‌شود؛ بلکه حس می‌شود. یعنی به زیبایی جزئی از کار شده و به‌خوبی روی آن نشسته است. تکنیک مینیمالی نیز که استفاده کرده‌اند، به کار کمک بسیاری کرده و انیمیشن بسیار خوب و جامعی ارائه کرده است.»
سلسله‌نشست‌های «تماشا» پنجشنبه هر هفته ساعت ۱۹ در شهر کتاب همدان برگزار و جزئیات برگزاری این نشست‌ها از طریق کانال «همدان‌نامه» و کانال «باهم» اطلاع‌رسانی می‌شود. حضور در این جلسات برای همگان، آزاد و رایگان است.