نقش شهرداری‌ها در گردشگری چیست؟
*صاحب محمدیان منصور
*استادیار دانشگاه بوعلی سینا
از جمله مشکلات عمده‌ای که در حوزه گردشگری در شهر همدان وجود دارد، تنوع انواع مختلف گردشگری در آن است. این مسئله باعث شده سازمان‌ها و ادرات مختلفی در آن درگیر باشند، بنابراین مدیریت موضوع گردشگری در شهر همدان امری پیچیده است که در توان اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به تنهایی نیست.
در تصویر ۱ انواع مختلف گردشگری که در شهر همدان وجود دارد ارائه شده است. هر کدام از این گونه‌ها به یک یا چند اداره و سازمان مرتبط است و قطعا اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان نمی‌تواند مدیریت یکپارچه‌ای روی همه این گونه‌ها داشته باشد. اگر بخواهیم واقعا در استان همدان یک اقدام اساسی در حوزه گردشگری انجام دهیم باید مدیریت کلان استان وارد موضوع شود و راهبری موضوع گردشگری را به دست گیرد.
اما مسئله اصلی این نوشتار این است که نقش شهرداری‌ها در حوزه گردشگری چیست و آیا اصلا موضوع گردشگری به شهرداری و شورای شهر ارتباطی دارد؟
همان‌طور که در تصویر ۱ دیده می‌شود، دو گونه از انواع گردشگری‌ها به صورت مستقیم به شهرداری‌ها مربوط است و البته گونه‌های دیگر نیز به صورت غیرمستقیم ارتباطاتی به شهرداری دارد.
اما آن‌چه که تحت عنوان گردشگری شهری نامیده می‌شود چیست و ارکان و جزییات آن کدام است و نقش شهرداری در مدیریت این نوع از گردشگری چگونه است؟
شهرها به دلیل جاذبه‌های بسیار زیادی که دارند، به عنوان یکی از پویاترین گونه‌های گردشگری طبقه‌بندی می‌شوند. همان‌طور که در تصویر ۲ ارائه شده، گردشگری شهری به دو بخش تقسیم می‌شود که بخشی مربوط به گذران اوقات فراغت است و بیشتر شامل شهروندان می‌شود و بخش دوم گردشگری شهری است که شامل گردشگران و شهروندان می‌شود.
اگر اجزای این دیاگرام را بررسی کنیم، خواهیم دید که بخش زیادی از ارکان گردشگری شهری در حیطه قدرت شهرداری‌هاست. بوستان‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی، پایانه‌های درون شهری، فضاهای باز شهری، محورهای پیاده کنار رودخانه‌ها، پیاده‌راه‌ها، فضاها و بافت‌های تاریخی شهری، یادمان‌ها، نمایشگاه‌ها، مقابر، شهربازی‌ها، سالن‌های همایش، مراکز خرید، پارکینگ‌ها و برگزاری رویدادها به صورت مستقیم و غیرمستقیم به شهرداری‌ها و شوراهای شهر مربوط هستند.
پس می‌توان گفت شهرداری‌ها و به خصوص شهرداری‌های شهرهای گردشگرپذیر، نقش مهمی در گردشگری و توسعه اقتصادی حاصل از گردشگری دارند. شهر همدان نیز به دلیل جایگاه گردشگری، تاریخی و تفریحی آن یکی از مقاصد مهم گردشگری به حساب می‌آید. بنابراین شهرداری همدان و شورای شهر باید در این زمینه برنامه‌ریزی جدی مطالعه‌شده‌ای داشته باشد.