*حسین زندی
*سردبیر
نوروز مهمترین جشن ایرانیان است. گذشته از جنبههای فرهنگی و آئینی، از زوایای دیگر نیز میتوان به این رویداد و آئین ماندگار پرداخت. یکی از این جنبهها ارتباط نوروز و گردشگری است. امروزه تنها آثار تاریخی و طبیعی و آثار ملموس برای گردشگران جذاب نیست، بلکه آثار و میراث ناملموس نیز از جاذبههای گردشگری به شمار میآیند. بیشتر کشورها به جذب گردشگر یا گردشگرپذیری آئینها و جشنهای سالیانه و آغاز سال نو توجه زیادی دارند. آنها با برگزاری رویدادهای مهم از جمله کنسرت، جشن و کارناوال برنامهریزی میکنند تا از گردشگران دعوت کنند در این جشنها حضور داشته و مشارکت کنند.
اما چرا باید جامعه میزبان از گردشگران در مناسبتهای آئینی پذیرایی کنند؟ بدون شک در اینجا افزون بر معرفی آئینها بحث درآمدزایی بسیار مهم است. در واقع اقتصاد گردشگری پایهایترین مباحث در حوزه اقتصاد است؛ به طور مثال چینیها در جشن سال نو چینی با برگزاری برنامهها و رویدادهای مهم تلاش میکنند گردشگران را از سراسر دنیا به کشورشان دعوت کنند تا از این فرصت برای معرفی آئین خود و درآمدزایی بهره ببرند. کشوری مانند ترکیه نیز علاوه بر نوروز و کریسمس، جشن رمضان را چنان جدی و متفاوت برگزار میکند که سالیانه دهها هزار گردشگر جذب کند، اما ما در ایران چقدر توانستهایم از این فرصت استفاده کنیم؟
همانطور که اشاره شد نوروز مهمترین آئین و جشن حوزه ایران فرهنگی است و در بین چند کشور به عنوان میراث مشترک به ثبت جهانی رسیده است. تقریباً مناطقی مانند اقلیم کردستان در عراق، ترکیه، آذربایجان و تاجیکستان از این منظر و فرصت استفاده خوبی برده و به جذب گردشگر میپردازند، اما در کشور ما حتی به اهمیت آئینی آن نیز کم توجهی شده و دید و بازدیدها و دیدارها نیز رفته رفته کمرنگتر شده است. چه اینکه بخواهیم این آئین را با اقتصاد گردشگری پیوند بدهیم این مسیر نیاز به برنامهریزی، تصمیمسازی، تصمیمگیری و تبلیغات دارد. به طور مثال؛ در جشنواره موسیقی کوچه بوشهر که توسط فعالان فرهنگی برنامهریزی شد و پس از تبلیغات باعث جذب هزاران گردشگر در یک مقطع کوتاه شد. یا رسانهای شدن آئینهای پیشواز نوروز در کردستان و تبلیغات برای این رویدادها باعث معرفی روستاهای منطقه کردستان شد و در نوروز پیشرو بدون شک در گردشگرپذیری این منطقه تأثیر خواهد گذاشت. این تجربههای کوچک نشان داد که اگر پدیده و آئین مهمی مانند جشن نوروز برای ما اهمیت داشته باشد و بخواهیم با هدفمندی و تبلیغات برای جذب گردشگر برنامهریزی کنیم، بدون شک موفق خواهیم شد.
تاکنون در بیشتر استانها از جمله همدان به اهمیت این فرصت بزرگ کمتوجهی شده است؛ بنابراین باید تکلیفمان را با چنین پدیدههایی مشخص کنیم که آیا این جشن را میخواهیم یا نه؟ یا از این جشنها برای جذب گردشگر و به تبع آن پویایی اقتصاد گردشگری استفاده خواهیم کرد یا خیر؟ پاسخ به این پرسشها تکلیف ما را برای بهرهبرداری از میراث ناملموس بهویژه نوروز در گردشگری روشن خواهد کرد.