رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای شهر همدان:
*پاسخ‌گوی ترافیک شهری، شورا و شهرداری است
*نازنین ناصری
* خبرنگار
ترافیک شهری همواره از چالش‌های مدیریت شهری است و هر روز صدای اعتراض شهروندان نسبت به آن بلندتر می‌شود. چرا که ضعف عملکرد در مدیریت ترافیک شهری باعث شده که نه‌تنها در اواخر هفته بلکه در طی همه روز‌های هفته ترافیک بر شهر حاکم شده و وقت مردم در ترافیک به هدر رود. به‌نظر می‌رسد که حل مشکل ترافیک شهری همتی همه جانبه از سوی مسئولان می‌طلبد تا بتواند این مشکل را بهبود بخشد هر چند که گاهی تصمیمات اجرایی شده در اتاق فکر مسئولان مشکل را حل نکرده که گویای عدم وجود کارشناسی دقیق و صحیح در آن است.
رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای شهر همدان با بیان این‌که موضوع ترافیک شهری ریشه‌های زیادی دارد که باعث شده ما در حال حاضر با این شرایط مواجه شویم، اظهار کرد: یکی از عوامل ازدحام، شلوغی و ایجاد ترافیک ورود بی‌رویه خودرو به ناوگان حمل و نقل شهری است. به‌طوری‌که پلیس راهور سالیانه حدود ۱۸ هزار خودرو را شماره گذاری می‌کند و هر سال تعداد زیادی خودرو وارد شهر می‌شود در صورتی‌که تعداد خوردروهایی که از رده خارج می شود به این تعداد نیست. در کنار آن موضوعات دیگری مانند رفتار ترافیکی راننده‌ها، شهروندان و عابرین از جمله پارک دوبل و عبور عابرین از محل‌های غیر از محل عبور عابر پیاده شامل پل‌های عابر پیاده و خط‌کشی‌ها و همچنین عدم رعایت قوانین عبور و مرور در تقاطع‌های چراغ‌دار باعث پس‌زدگی در جریان ترافیکی می‌شود. اشکالات زیرساختی به‌طوری که بسیاری از تقاطع‌ها باید غیر هم‌سطح باشد اما غیر هم سطح نیست از دیگر عوامل ایجاد ترافیک در شهر است.
هوشمندسازی کنترل تخلفات رانندگی
مهدی حیدری با تاکید بر این‌که هوشمند سازی در ترافیک به حل این مشکل کمک شایانی می‌کند، عنوان کرد: در موضوع کنترل تخلفات رانندگی یکی از عواملی که باعث حوادث و بی‌نظمی‌های ترافیکی می‌شود، تخلفات رانندگی است که این حجم از خودرو و معابر را دیگر با نیروی انسانی نمی‌توان کنترل کرد و لازم است که هوشمند سازی صورت بگیرد و سامانههای مکانیزه ثبت تخلف به‌کار گرفته شود. در بسیاری از شهرها در تقاطع‌ها مدت‌ها است که زمان‌بندی سبز و قرمز چراغ‌ها بر اساس نیاز همان تقاطع است که اصطلاحا به آن چراغ‌های هوشمند گفته می‌شود.
ذی‌نفعان و دست‌اندرکاران ترافیک شهری
حیدری با اشاره نقش مردم در اکنترل ترافیک گفت: اگر حمل و نقل عمومی تقویت و کارآمدی آن ارتقا پیدا کند، مردم در استفاده از خودرو های تک سرنشین امتناع می‌کنند و بار ترافیکی کم خواهد شد چرا که این موارد ریشه‌های اصلی ترافیک است. در حوزه ترافیک ذی‌نفعان و دست‌اندر کاران زیادی وجود دارند. به‌طوری که تصمیم گیرنده اصلی ترافیک شهری شورای هماهنگی ترافیک استان به ریاست استاندار یا معاون عمرانی است که در نهایت تصمیمات ترافیکی را اخذ و برای اجرا به دستگاه ها ابلاغ می‌کند. در این شورا پلیس راهور، شهرداری‌ها، نماینده شورای شهر، راهداری، راه و شهرسازی، اورژانس، هلال احمر و دستگاه‌های دیگر حضور دارند که در مجموع تصمیمات ترافیکی را می‌گیرند. اما در حوزه اجرای این تصمیمات و یکسری تکالیف ثابت شوارها و شهرداری‌ها مسئولیت دارند. شورا به سیاست‌گذاری نظارت و شهرداری به اجرای آن می‌پردازد. تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوس‌رانی، تاکسی‌رانی و تعریض معابر از وظایف شورا و شهرداری است. یکسری معابر هستند که باید تعریض شوند. شورا باید بودجه آن را در بودجه سالیانه پیش‌بینی و شهرداری باید آن را اجرا و شورا بر این اجرا نظارت داشته باشد. بازگشایی و غیر هم‌سطح کردن تقاطع‌ها نیز از دیگر وظایف است. هوشمندسازی نیاز به اعتبار دارد هر تقاطع بالغ بر یک میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد که باید در ردیف‌های بودجه توسط شورا مصوب شود و شهرداری اجرا کند یا نسل سامانههای مکانیزه کنترل تخلف هم باید توسط شورا برای آن بودجه مصوب و توسط شهرداری اجرا شود.
کمبود فضا در پارک حاشیه‌ای
وی با اشاره به این‌که پارک حاشیه‌ای در سطح شهر یکی از چالش‌های جدی است، گفت: در حاشیه معابر طبق مطالعات انجام شده حدود دوازده هزار فضای پارک نیاز داریم. در‌صورتی‌که در حال حاضر بیشتر از سه یا چهار هزار فضای پارک در حاشیه معابر وجود ندارد. این تعداد عمدتا توسط کسانی اشغال می‌شود که از صبح تا شب خودروی خود را در آنجا پارک می‌کنند که از همسایگان، کارمند و کاسبان آنجا هستند و برای شهروندان دیگر خیلی فضای پارک باقی نمی‌ماند و پارک دوبل و مشکلات دیگر را به وجود می‌آورد. سامان دهی پارک حاشیه‌ای باید انجام شود به‌صورتی‌که در ساعت اول رایگان باشد و بعد از گذشت یک ساعت شخص ملزم به پرداخت هزینه شود تا شهروند خودروی خود را زودتر جابه‌جا کند و فضای برای استفاده شهروندان دیگر باز شود و عادلانه این فضاها مورد استفاده قرار گیرد. در این‌جا شورا و شهرداری در پیگیری بودجه و اجرای آن وظیفه دارند تا صورت بگیرد. توسعه پارکینگ‌های عمومی بخشی از زیرساخت‌های شهری است که توسط شهرداری‌ها باید اجرا و بودجه آن توسط شورا مصوب شود.
ضعف عملکرد شهرداری
رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای شهر همدان با اشاره به عملکرد ضعیف شهرداری در حوزه ترافیک شهری، خاطر نشان کرد: در سال ۱۴۰۲ رویکرد ترافیکی رکن اصلی بودجه مصوب شهرداری در شورا بود. بالغ بر هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از بودجه سه هزار و ۷۰۰ میلیارد تومانی به سامان‌دهی ترافیک اختصاص پیدا کرد. به‌طور مثال تقاطع غیر هم سطح مدرس برای سامان‌دهی ترافیک بلوار رجائی و بازگشایی بلوار رجایی با اعتبار حدود ۸۰ میلیارد تومان که این دو ردیف محقق نشد. اما در حوزه راه اندازی سامانههای هوشمند ثبت تخلف اتفاقات خوبی افتاد و در حوزه هوشمندسازی پارکینگ‌های عمومی، پارکینگ سینا هوشمند شد. به‌طوری‌که در معابر پیرامونی توسط یکسری تابلوها به شهروند اعلام می‌شود که این پارکینگ چند تا ظرفیت دارد و راننده می‌تواند برود یا نرود تا شهروند سریع‌تر تصمیم خود را بگیرد.
اقدامات انجام شده در شورا
حیدری به دیگر اقدامات انجام شده پرداخت و اظهار کرد: در حوزه نوسازی ناوگان تاکسی‌رانی تفاهم‌نامه‌ای با بانک مهر منعقد شد که طبق آن بانک مهر با سپرده‌گذاری شهرداری به هر تاکسی که در این طرح ثبت نام کند، با آورده خود راننده تاکسی و آورده شهرداری در مجموع ۳۰۰ میلیون تومان وام دهد تا برای نوسازی تاکسی اقدام کند که متاسفانه ۳۰ الی ۴۰ نفر از رانندگان تاکسی به مشکل برخوردند و مبلغ خود را سپرده‌گذاری کردند اما شهرداری در سپرده‌گذاری خود تاخیر نمود و رانندگان با افزایش قیمت مواجه شدند. با این وجود ۷۰ الی ۸۰ راننده تاکسی توانستند در مهلت مقرر سپرده‌گذاری کنند و حواله تاکسی خود را دریافت کنند که در نوبت تحویل ایران خودرو هستند. در حوزه نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی اقدام خیلی شاخصی صورت نگرفت. ۱۲ دستگاه اتوبوس در این دوره به ناوگان حمل و نقل عمومی پیوسته و تعدادی نیز به عنوان بازسازی اورهال اضافه شده است. ولی در مجموع طبق مطالعات طرح جامع ترافیک شهر همدان هنوز ۱۲۰ دستگاه از ۲۵۰ دستگاهی که مورد نیاز است را کم داریم. ازطرف دیگر اقدام شاخصی که انجام شد مطالعات طرح جامع ترافیک شهر همدان در شورای عالی ترافیک کشور به تصویب رسید که به عنوان سند بالادستی اقدامات ترافیکی می‌تواند نقشه راه بار ترافیکی را به ما نشان دهد.
پارک حاشیه‌ای
وی در رابطه با پارک حاشیه‌ای گفت: سپرده‌های شرکت الیت در سال اول این دوره بعد از قطع همکاری ضبط و با شرکت دیگری بنام داتیو قرارداد بسته شد که آن شرکت نیز عملا کار را شروع نکرد و از انجام کار انصراف داد. در حال حاضر شرکت دیگری انتخاب شده و در حال طی کردن فرایند حقوقی و قرارداد هستیم. در مجموع اوضاع ترافیکی حال حاضر شهر همدان یک بخش آن را شورا و شهرداری باید جوابگو باشند و یک بخش آن نیز دستگاه‌های دیگر از جمله شورای ترافیک، پلیس راهور باید جوابگو باشند اما آن چیزی که مردم را آزار می‌دهد مشکلی است که در طول چند دهه به‌وجود آمده و می‌طلبد اقدامات جدی‌تری در این حوزه صورت بگیرد. پارکینگ عمومی آقاجانی بیگ بلاخره با پیگیری شورا در دست تکمیل است و طبق آنچه که شهرداری عنوان کرده پنج ماه دیگر تکمیل خواهد شد تا بخشی از پارک‌های غیر اصولی در آن محدوده سامان‌دهی شود. این باید توسط شهرداری و شورا انجام شود. اما چیزی که شورا مصوب کرد فراتر از اقدامات شهرداری است و ما انتظار داشتیم که شهرداری متناسب با مصوبات شورا اقدام کند که در این زمینه باید تقویت شود.
بازگشایی مدارس و سردرگمی شهروندان
رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای شهر همدان با اشاره به بازگشایی مدارس و عدم سامان‌دهی ترافیک و سردرگمی شهروندان در مهرماه عنوان کرد: مدارس از دو جنبه بر ترافیک تاثیر می‌گذارند. ابتدا افزایش تقاضای سفر باعث می‌شود تقاضایی به‌وجود بیاید که در تابستان چنین تقاضایی وجود نداشته است. اگر این تقاضای سفر به سمت خودروهای تک دانش‌آموز حرکت کند آسیب آن چند برابر خواهد شد. اگر سرویس مدارس سامان‌دهی مناسبی نشده باشند، با شروع مدارس در هفته‌های ابتدایی انبوهی از دانش آموزان توسط خودروهای تک دانش آموز به مدرسه رفت و آمد می‌کنند که حجم ترافیک زیادی را ایجاد می کند و لازم است سرویس‌های مدارس سامان‌دهی شوند. دوم این‌که بسیاری از مدارس ما در مکان‌هایی جانمایی شدند که هنگام شروع مدرسه و یا پایان کلاس‌ها با مراجعه سرویس‌ها یا والدین ترافیک ایجاد می‌شود که مشخصا در بلوار بعثت یا شهید سلیمانی خیلی مشهود است. مدارس غیرانتفاعی برای این‌که دانش‌آموزان بیشتری را ثبت‌نام کنند به مکان‌هایی روی می‌آورند که در معرض دید رفت و آمد است و تقریبا این مکان‌ها شریان‌های حیاتی این شهر هستند و وقتی که والدین‌دانش آموز را در آنجا پیاده می‌کنند پارک دوبل و سه یا چهار لایه در این مکان‌ها باعث می‌شود این معبرها از سرویس‌دهی مناسب خارج و بخشی از شبکه با اختلال مواجه شود. از این دو جنبه سال‌های گذشته هم شورای ترافیک مصوباتی داشت اما وقتی برای اجرا به فرمانداری ابلاغ شد گفتند که می‌خواهیم از مدارس غیر انتفاعی حمایت کنیم و اگر این مدارس سرویس‌دهی مناسب نداشته باشند، آموزش و پرورش جوابگوی نیاز این تعداد دانش‌آموز نمی‌تواند باشد. ولی چیزی که مردم مشاهده می‌کنند بعضی از مدارس که در معابر اساسی شروع به فعالیت کردند باعث قسمتی از اختلالات ترافیکی شده‌اند که سامان‌دهی آن‌ها اثرگذار است. بعضی از آن‌ها از در پشتی می‌توانند استفاده کنند و اگر در پشتی ندارند با مکان‌های مناسب‌تر دیگر استفاده کنند.
چهارراه پر چالش پیش‌آهنگی
حیدری در پاسخ به این سوال که چرا تبدیل میدان پیش‌آهنگی به چهارراه پیش‌آهنگی صورت گرفت که مشکل ترافیک آن نه‌تنها حل نشده بلکه تشدید هم شده و اگر این اقدام نادرست بود، چرا انجام شد، گفت، در شورای ترافیک وقتی که این پیشنهاد مطرح شد، شورای ترافیک آن را به تائید یک شرکت مهندسین مشاور ذی‌صلاح منوط کرد تا در این زمینه اظهار نظر و عنوان کند این کار مفید است. متاسفانه آن شرکت مهندسین مشاور این تغییر را تایید کرد و ضمانت کرد که تغییر و تبدیل میدان پیش‌آهنگی به چهار راه پیش آهنگی کارآمد است و شورای ترافیک بر اساس آن تایید اظهار نظر کرد که میدان پیش‌آهنگی تبدیل به چهارراه پیش‌آهنگی شود، کارایی آن بهتر و زمان تاخیر آن کمتر خواهد شد. اما بعد از این تغییر گردش به چپ‌‌های تقاطع به یکدیگر قفل و باعث شد گره خوردگی اتفاق بیفتد. سیکل چراغ آن تقاطع قبلا دوتا بیست ثانیه‌ای بود و میدان به خوبی مدیریت می‌شد. زیرا گردش به چپ‌ها را مدیریت می‌کرد اما اکنون یک سیکل چراغ آن تبدیل به ۸۰ ثانیه شده و تبدیل ۲۰ ثانیه به ۸۰ ثانیه باعث شده که این مشکل تشدید شود و زمان تاخیر آن تقاطع افزایش یابد.
وی در آخر به راهکارهای حل مشکل ترافیک چهارراه پیش‌آهنگی اشاره کرد و گفت: چندین راهکار در شورای ترافیک مطرح شده که یکی از راهکارها این است که مانند تقاطع سعیدیه از حالت چهار راه خارج شود. راهکار دیگر این است که گردش به چپ‌ها به دور برگردان‌های هم سطح یا غیر هم سطح پایین‌تر و بالاتر تعمیم شود و یا مانند تقاطع هنرستان یا ابتدای پردیس با توجه به دوگانه بودن چراغ‌ها تفکیک زمان‌بندی در آنجا انجام شود که در دست مطالعه است.
با این‌که مهدی حیدری رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای شهر همدان است و بیش از سه سال است که بر کرسی شورا تکیه زده، کار چندانی در رفع معضل ترافیک شهر انجام نداده است. در این گفت‌و‌گو نیز پس از برشمردن مشکلات، با فرافکنی مسئولیت را برگردن دیگران می‌اندازد. با روند فعلی اعضای شورای شهر امیدی به حل مشکل ترافیک همدان نیست.