مدیر نظارت بر درمان دانشگاه علوم‌پزشکی استان:
بی‌رغبتی پزشکان به تحصیل در رشته‌های پایه نگران‌کننده است
بهرامی: همین الان هم در برخی بیمارستان‌های دولتی بی‌رغبتی برای انجام اعمال جراحی درمانی غیراورژانس در میان بعضی پزشکان حاکم است و بیشتر از روی تعهد سازمانی است. حقیقتا این موضوع که پزشکی که کار ضروری انجام می‌دهد ناراضی و بی‌انگیزه و در مقابل پزشکی که اعمال زیبایی انجام می‌دهد، راضی تر است جای نگرانی دارد.
*فاطمه کاظمی
*خبرنگار
معضل گرایش پزشکان به ادامه تحصیل در رشته‌هایی که بتوانند به وسیله آن، عمل زیبایی انجام دهند و در مقابل خالی‌ماندن صندلی‌های رزیدنتی در رشته‌های پایه و حساس، آن‌قدر جدی است که حتی مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی را هم نگران کرده است. «دکتر حسن بهرامی» مدیر نظارت بر درمان دانشگاه علوم‌پزشکی همدان معتقد است اگر برای این مشکل چاره‌اندیشی نشود، در آینده نه چندان دور سلامت مردم با مشکل جدی مواجهه میشود. در ادامه گفت‌وگوی ما را می‌خوانید.
- واقعیت این است که گرایش بسیاری از پزشکان برای ادامه تحصیل در رشته‌های پایه مانند داخلی و عفونی کم شده و ظرف پنج تا ده سال آینده، شهروندان برای پیداکردن پزشکان متخصص در بیماری‌های مزمن و رایج، دچار مشکل خواهند شد. از طرفی پزشکان عمومی به جای خدمات درمانی به انجام خدمات زیبایی روی آورده‌اند. این شرایط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پزشکی حرفه دشواری است؛ رشته‌ای پر تنش با مسئولیت‌های حیاتی که هرکس می‌خواهد در این وادی مشغول شود، ابتدا باید شأن و وجهه پزشکی برای او اهمیت داشته باشد؛ یعنی در این‌باره توجیه باشد که کار ارزشمند انجام می‌دهم و همین نگرش باعث شود مشقت‌های این شغل را بپذیرد، شیفت شب کار کند، چند شب آنکال باشد و یا در بخش اورژانس کار کند. اما معضل فرهنگی جدی که گریبان جامعه ما را گرفته، این است که اولا فرهنگها تغییر کرده‌اند و در ادامه جامعه در تمامی لایه‌هایش اقتصادی‌تر شده است. از طرفی پزشک با این مسئله مواجه است که اگر صرفا کار درمانی انجام دهد، درآمد چندانی نخواهد داشت و نمی‌تواند متناسب با انتظارات جامعه، پاسخگوی خانواده و اطرافیانش باشد؛ از طرف دیگر انجام خدمات زیبایی در عین سهولت نسبت به کار درمان، درآمد قابل توجهی دارد. در چنین شرایطی طبیعی است برخی پزشکان ترجیح بدهند با گذراندن دوره‌های کوتاه آموزشی، به ارائه خدمات زیبایی و پوست بپردازند. بنده معتقدم که ابتدا شأن درمان و حرفه پزشکی را ارتقا دهیم تا کار پزشکی که درمانگر است و یا جراحی‌های دشوار مانند قلب یا مغز انجام می‌دهد و به تبع آن همه زندگی او تحت تأثیر استرس ناشی از این کار قرار می‌گیرد، ارزشمند شمرده شود تا پزشکان ترجیح ندهند به جای خدمات ضروری و درمانی به اموری بپردازند که برای سلامتی هم ضرورتی ندارد.
این موضوع به یک دغدغه برای مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی تبدیل شده که ده سال دیگر وضعیت چه خواهد شد، اما رفع این نگرانی کاری پیچیده و زمان بر است. ما در حیطه تخصص بیهوشی، طب اورژانس، داخلی و اطفال با کمبود رزیدنت مواجه هستیم و اگر شرایط خاص و بحرانی نظیر کووید به وجود بیاید، متوجه بروز فاجعه خواهیم شد. حل این مشکل به انجام اقدامات پایه‌ای نیاز دارد. همچنین شهروندان باید مفهوم واقعی سلامت را دریابند و از طرف دیگر شأن پزشکی ارتقا یابد.
- فکر نمی‌کنید با تدوین آئین‌نامه‌های نظارتی بتوان این مسئله را مدیریت کرد؟ کاملا به این موضوع واقفم که این موضوع به سیاست‌های کلان برمی‌گردد و می‌دانم این موضوع تابعی از عرضه و تقاضاست، اما پس مسئله نظارت چه میشود؟
باید بگویم این دغدغه بارها در جلسات ما با وزارتخانه مطرح شده است، اما این موضوع نظارتی نیست، چون تقاضا دست جامعه است! حالا اگر پزشکی با تخصص غیرمرتبط با زیبایی، کار زیبایی می‌کند، مثلا متخصص زنانی که در مطب خود دستگاه لیزر دارد، اگر شاکی داشته باشد می‌توان بر کار او نظارت کرد. در غیر این صورت امکان نظارت و پیگیری وجود ندارد. زیرا به علت نقص قانونی، اهرم و آئین‌نامه‌ای برای رسیدگی به این شرایط نداریم؛ اما وزارتخانه در حال تدوین آئین‌نامه جدید است و تا نهایی‌شدن آن، کار به روال قبل انجام میشود. ما امیدواریم این آئین‌نامه بتواند قدرت نظارت ما را بر این وضعیت بیشتر کند. اما واقعیتی که دست نظارت را نیز کوتاه می‌کند این است که تقاضا برای انجام اعمال زیبایی به شدت بالاست و بالاخره این تقاضا باید پاسخ داده شود.
- چیزی که من در روند تهیه این گزارش به خصوص از سوی پزشکانی که صرفا کار درمانی انجام می‌دهند مکررا شنیدم، گلایه از نحوه تعرفه‌گذاری است. پزشکی که آپاندیس عمل می‌کند و صد هزار تومان می‌گیرد، می‌تواند بوتاکس انجام دهد و چند برابر این مبلغ را به راحتی به دست آورد.
بله این موضوع کاملا درست است، اما تعرفه‌گذاری هرساله توسط هیئت دولت ابلاغ میشود. پزشکی که آورده مالی یک عمل سنگین در بیمارستان دولتی برای او رقم ناچیزی است و همان هم پلکانی محاسبه میشود، درباره تحمل استرس و فشار آن بدیهی است که دچار تردید شود. کمااین‌که همین الان هم در برخی یمارستان‌های دولتی بی‌رغبتی عجیبی برای انجام اعمال جراحی درمانی غیراورژانس در میان بعضی پزشکان حاکم است و بیشتر از روی تعهد سازمانی است. حقیقتا این موضوع که پزشکی که کار ضروری انجام می‌دهد بی‌انگیزه و در مقابل پزشکی که اعمال زیبایی انجام می‌دهد،ا راضی تر باشد جای نگرانی دارد.
- در پایان؟
بالاخره بسیاری از مردم خواهان انجام خدمات زیبایی هستند و برای این کار قرض می‌کنند، وام می‌گیرند و به هر قیمتی هزینه‌اش را فراهم می‌کنند. وقتی تقاضا وجود دارد، پزشک هم باید کار کند و مراجعه‌کننده خود را راضی کند. حالا اگر آئین‌نامه‌ها هم به سمت گرفت‌وگیر بروند، مشکلی حل نخواهد شد و نهایتا این خدمات به صورت زیرزمینی انجام خواهد شد و نظارت بر آنها سخت میشود. امیدواریم با تدوین قوانین و آئین‌نامه‌های دقیق و از طرفی تعرفه‌گذاری‌های صحیح و مهم‌تر از همه انجام کارهای فرهنگی و تغییر نگرش به طور مداوم، این معضل به چالش بزرگ تبدیل نشود.