عاشیقلار بایرامی

*علی پاشا رجبلو

*مدرس موسیقی

نخستین جشنواره موسیقی عاشیقی «عاشیقلار بایرامی» به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن موسیقی استان همدان با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد کبودراهنگ، در دو روز ۲۰ و  ۲۱ بهمن ماه  ۱۴۰۰ با مدیریت اجرایی «قادر شهسواری» و داوری استادان «ماشالله رسام»، «حق رضا فطری» و «جواد حسینقلی پور» و  با اجرا و هنرنمایی هنرمندان عاشیقی همدان در دو بخش سازی و آوازی در سالن اجتماعات اداره فرهنگ و ارشاد کبودراهنگ برگزار شد.

هنرنمایی هنرمندان در روز نخست

اجرای افتتاحیه جشنواره در روز اول با هنرنمایی عاشیق رحمان دریایی (ساز سرنا) و محمد پرستویی (ساز دهل) انجام شد. در ادامه عاشیق‌ها و هنرمندان از شهرها و روستاهای مختلف استان همدان، در دو مرحله صبح و بعداز ظهر به هنرنمایی پرداختند. مجید خوشبخت و رضا دوست‌محمدی (روستای کروس قروه درجزین)، احمد و حامد مصطفوی و حسن آذربیک (روستای سوزن قروه درجزین)، رضا و مصطفی  فضل الله خانی و رمضان لشگری (کبودراهنگ)، حسین آقامحمدی (روستای شاه کندی ملایر)، علی بیات و صیف الله وحدتی (قهاوند)، علی و مهدی حسنخانی (روستای گنبد چای قهاوند)، بهروز گلشن (روستای کروس قروه درگزین)، ابوالفضل مطلبی (روستای قروه درگزین)، علی صفدریان و اکبر اسماعیلی (روستای زین آباد کبودراهنگ)، مجتبی حشمتیان موسوی و محمد زینتی (کبودراهنگ)، قربانشاه و علمشاه خداکرمی و حسین صمدی (روستای بابانظر رزن)، فرج خوش قیافه و محسن زارعی (لالجین)، عزت قاسمی (روستای گنبد همدان)، آقامعلی  ورمزیار (روستای مه وار شراء)، امیر فراهانی (روستای نشر همدان)، جواد طالبی و صامر قاسمی  و اسدالله  فرجی (روستای امیر آباد کبودراهنگ )، خدایار علی‌یاری (روستای کوهین کبودراهنگ)، ارشد جلالی و حسین علی حسینی و داوود شیری (کروس قروه درگزین ) هنرمندانی بودند که در روز نخست جشنواره به هنرنمایی پرداختند.

اختتامیه

دومین روز و مراسم اختتامیه جشنواره موسیقی عاشیقی استان همدان عاشیقلار بایرامی با حضور علاقمندان و استادان موسیقی عاشیقی و بسیاری از هنرمندان و دبیران انجمن‌های ادبی چون بهرام ترکمان، فتح الله اوجی، ابراهیم مرادی مشفق و علی اصغر طاهری و با اجرای استادان ماشالله رسام و حق‌رضا فطری در سالن اجتماعات شهر کبودراهنگ برگزار شد.

در پایان، بیانیه پایانی جشنواره، توسط جواد حسینقلی پور از دوران جشنواره و از کارشناسان موسیقی عاشیقی همدان، مبنی بر حمایت از پیشکسوتان موسیقی عاشیقی و تداوم برگزاری این جشنواره در سال‌های آینده مورد تأکید قرار گرفت. مراسم پایانی اهدای لوح تقدیر از هنرمندان و تجلیل از استادان موسیقی عاشیقی استان همدان بود .

چند نکته

شکی نیست که برگزاری جشنواره عاشیقی استان همدان یک رویداد مهم و تاریخی در شناسایی ‌و معرفی هنر عاشیقی بوده و قابل تقدیر است، اما می‌توان با بررسی ابعاد نقاط مثبت و ضعف آن در برگزاری چنین جشنواره‌هایی در آینده بر کیفیت آن افزود. یکی از مشکلات این جشنواره زمان کوتاه دو روزه آن بود که بخش اصلی اجرایی آن در یک روز اتفاق افتاد که با توجه به مصادف شدن آن با فصل زمستان و محدودیت زمانی، فشردگی اجراها باعث می‌شد که شنوندگان و بینندگان نتوانند با فراغت کامل اجراها را شنیده، دیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. از سوئی اگر محدودیت زمانی از لحاظ روز وجود داشت، برگزار کنندگان می‌توانستند اجراهای منتخب داوری را برنامه‌ریزی کنند که این زمانبندی‌ دنباله هم و بدون حتی استراحت چند دقیقه میان اجراها، استرس زیادی بر اجرای نوازندگان و خوانندگان به وجود آورده بود.

به هر صورت اگرچه اولین تجربه در این زمینه بود و شاید دیده شدن و اجرای  همه این گروه‌ها، از اهداف جشنواره بوده، اما به نظر می‌رسد که می‌توان و لازم است در فرصت مناسب در جلسه‌ای با حضور منتقدان و کارشناسان به وجوه مثبت و منفی آن پرداخت.

دومین نقد بر این جشنواره حضور نوازندگان و سازهایی چون گیتار و دیوان در این جشنواره بود. اگرچه نگاه بعضی از نوازندگان و خوانندگان برخی از اجراها نیز  با سازهای عاشیقی به شکل تلفیقی و متمایل به موسیقی پاپ بود که باید به این موضوع نیز پرداخته شود، اما استفاده از سازهای غیرکاربردی چون گیتار و دیوان در این جشنواره‌ مناسبت خاصی نداشت و حتی می‌تواند آسیب جدی بر شکل خاص و محتوای موسیقی عاشیقی وارد کند. پوشش هنرمندان شرکت‌کننده نیز از مواردی بود که می‌توانست با حمایت مالی اداره فرهنگ و ارشاد همدان، به ظاهر اجرای هنرمندان حاضر در این جشنواره، زیبایی دو چندانی بدهد. توجه به پوشش لباس هنرمندان در یک جشنواره خاص می‌تواند تأثیر مهمی داشته باشد .

این نخستین تجربه در زمینه موسیقی عاشیقی با توجه به تعداد شرکت‌کنندگان در سالن و همچنین پربیننده بودن از طریق پخش زنده مراسم، نشان داد بسیاری از مردم و به‌خصوص ترک‌زبان‌ها، علاقه زیادی به این نوع موسیقی دارند. برای این‌که بتوانیم به نتایج مثبت و کارآمدتری از برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها برسیم، نیاز به برنامه‌ریزی بیشتری است. ایجاد یک تشکل صنفی و یا انجمنی که بتواند در طول هر سال، چند بار هنرمندان عاشیقی را گرد هم آورد، برگزاری کلاس‌های کارگاهی مختلف و استفاده از این هنرمندان برای آشنایی عاشیق‌های جوان و همچنین علاقمندان، توجه به کیفیت کار ‌و ایجاد رقابت مثبت در میان گروه‌های عاشیقی شرکت‌کننده در جشنواره‌ها و معرفی هنرمندان برتر به عنوان نفرات اول تا سوم، برگزاری جلسات آموزشی به منظور حفظ اصالت‌های آوازی و سازی موسیقی عاشیقی و پرهیز از هرگونه نوآوری چه به صورت تلفیق و چه تغییر و فعالیت در  تداوم این جشنواره‌ها، برنامه‌ریزی زمانی برای روزهای لازم برای جشنواره با توجه به تعداد شرکت‌کنندگان و استراحت چند دقیقه‌ای بین اجراها، استفاده از مجریان آشنا به آداب این نوع موسیقی خاص که ممکن است در شرایط مختلف، استادان آن با حس‌هایی که بر اثر عوامل  زمان و مکان و مخاطب آن‌ها به وجود می‌آید و در قالب زمانبندی خاصی نمی‌توان، به صورت دستوری زمان خاصی را بر آن‌ها تحمیل کرد، مشخص کردن محل استراحت لازم این استادان برای تمرکز بیشتر در اجرا و احترام به شأن حضور آن‌ها دعوت رسمی و کتبی از حضور هنرمندان موسیقی دستگاهی، خبرنگاران هنری ،در جهت هر چه بیشتر  شناساندن موسیقی عاشیقی و در نهایت توجه به حمایت‌های لازم چون بیمه این هنرمندان که بسیاری از آن‌ها هنوز تحت حمایت هیچ بیمه‌ای نیستند،  می‌تواند کمک شایانی به معرفی و حفظ داشته‌های موسیقی عاشیقی همدان کند.