*مهدی به‌خیال
*نویسنده و پژوهشگر
در ادامه تاریخ مطبوعات استان، در این شماره به معرفی هفته‌نامه «مبارز همدان» می‌پردازیم. هفته‌نامه‌ای که به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی «محسن سالمی» در همدان منتشر می‌شد.
مشخصات هفته‌نامه «مبارز همدان»
نخستین شماره هفته‌نامه مبارز همدان در تاریخ ۱۲ تیرماه ۱۳۳۱، به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی محسن سالمی در چاپخانه رنگین‌چاپ منتشر شد؛ اما به نوشته بعضی از تاریخ‌نویسان مطبوعات همدان همچون زنده‌یاد «حسین زرگریان» به سال ۱۳۳۰ یاد شده است.
این روزنامه که از روزنامه‌های با دوام آن روزگار محسوب می‌شد، محل اداره خود را در میدان پهلوی (سابق) دایر کرد؛ سپس روزنامه مبارز همدان را در ۴ صفحه ۵ ستونی، در قطع رحلی (۲۵*۵۰) در روزهای چهارشنبه منتشر کرد. زمینه فعالیت این نشریه در بخش‌های ادبی، اجتماعی ـ سیاسی بود که سرمقالات روزنامه را محسن سالمی صاحب‌امتیازی و مدیرمسئول شخصاً خود نشریه می‌نوشت. وی در دوران نهضت ملی جزو هیئت اعزامی به نزد آیت‌الله کاشانی بود.
از دیگر مشخصه‌های این روزنامه عنوان جریده بود که به صورت خوشنویسی شده در سمت چپ روزنامه (قدری پائین‌تر از حد معمول) درج شده بود؛ و نیز در بالای همین عنوان (آرم) تیتر مقالات چاپ می‌شد.
محسن سالمی که خود در رشته حقوق تحصیل کرده بود علاوه بر روزنامه‌نگاری وکیل رسمی دادگستری نیز بود. وی پیش‌تر فعالیت مطبوعاتی خود را از سال ۱۳۲۶، با روزنامه الوند (دوم) شروع کرد. وی در آن دوران مقالات و یادداشت‌های خود را در آن جریده منتشر می‌کرد؛ اما در نشریه مبارز همدان با قدری تغییر در نام خود با نام ابوالحسن سالمی به چاپ می‌رساند.
روزنامه فریاد همدان از آن‌جا که ۲۶ سال، یعنی تا سال ۱۳۵۶ تداوم داشت، بنابراین در این سال‌ها از لحاظ قطع و محتوا گه گاه دچار تغییراتی می‌شد؛ از جمله در برهه‌ای، انتشار این نشریه در چاپخانه میهن و نیز از سال بیستم (شماره ۸۱۶)، ۲۷ آذرماه ۱۳۵۰ به مدیریت حاج سید جواد ابوالمعالی (مدیر چاپخانه توانا ـ همدان) منتشر می‌شد، تا این‌که محسن سالمی (صاحب‌امتیاز روزنامه) راهی تهران شد و ادامه فعالیت را در مقطعی کوتاه (احتمالاً ۳ سال) در مرکز با تیراژ ۱۵۰۰ نسخه پیش گرفت و پس از چندی نشریه را برای همیشه تعطیل کرد.
فهرست مقالات
فهرست مندرج در شماره ۴ (سال اول، چهارشنبه ۲۴ مهر ۱۳۴۲، شماره مسلسل ۵۴۹) این روزنامه نقل می‌شود:
سرمقاله/ ارهارد از امروز رهبری آلمان را به دست گرفت/ نصب دستگاه‌های جدید تصفیه در پالایشگاه آبادان/ اوسا علی بنا/ بیست و ششمین سال ولادت علیا…
سرمقاله
برای آشنایی با مشی محسن سالمی (صاحب‌امتیاز روزنامه) قسمتی از سرمقاله وی درج می‌شود: «از چندین سال قبل همان وقت‌هایی که در کلاس‌های پائین مشغول تحصیلات ابتدایی بودم گاهی اوقات هم سری توی مجلات و روزنامه‌های وقت داشتم و نگاهی به [روزنامه‌های] ایرانشهر، کاوه، حبل‌المتین و غیره می‌کردم در همان اوقات برخورد می‌کردم به تیتر (سرلوحه) شتر، گاو، پلنگ؛ چون خیلی عمیق و دقیق نشده بودم می‌گفتم این چه اصطلاحی است که مدیران جراید به کار می‌برند مگر امکان دارد که جانداری هم شتر باشد هم گاو باشد و هم پلنگ.
حالا و این روزها به این مطلب پی برده و فهمیدم بله امکان دارد، همان‌طور که این ایام قانون تعلیماتی وزارت فرهنگ همین مصداق را پیدا کرده عجیب و عجب‌تر است که از جهتی قانون تعلیمات اجباری می‌گذراند و از سمتی به پیروی از منویات […] بزرگ سپاهی دانش بر می‌گزیند از سویی هیئت‌های خانه و مدرسه بر می‌انگیزد، و همه‌روزه فریاد از دانش و بینش می‌نماید و می‌گوید دنیای دانش ایران مافوق تصور شده هر شب سخنرانی‌ها و کنفرانس‌ها معیار تحصیلات را همسر برلیان ساخته…»
سند
«فرمانداری همدان ـ دفتر نخست‌وزیری ـ تاریخ ۱۴/۶/۱۳۳۳ ـ مدیر آن محسن سالمی نام دارد و شماره و تاریخ اجازه‌نامه آن از اداره انتشارات وزارت کشور ۵۴۴۷/۱۴۱۲۳ـ ۳۰/۵/۱۳۳۰ می‌باشد.
تاریخ انتشار آن شهریورماه ۱۳۳۰ است که به صورت هفتگی در روزهای سه‌شنبه منتشر می‌شود… وی غیر شغل مطبوعاتی، وکیل دادگستری است و مشی قبلی او طرفداری از دولت سابق است و چندان مشی سیاسی ندارد و معروفیت او متوسط می‌باشد و صلاحیت روزنامه‌نگاری دارد…»