*به قلم پروفسور حسن امین
فرزانه فرهیخته، دکتر «محمد اقتداری» دور از وطن در آمریکا با ما وداع گفت. او به عنوان عضو سرشناس و مدیر مالی کانون دوستداران فرهنگ ایران یکی از علاقه‌مندان واقعی حوزه ایران‌شناسی، از دوستداران ادبیات فارسی و از مشترکان ماهنامه حافظ در آمریکا بود.
من محمد اقتداری را بیشتر از ناحیه ارتباطم با دوستان پیشکسوت «ایرج افشار» ایران‌شناس و کتاب‌شناس کم‌نظیر و«احمد اقتداری» پدر مطالعات خلیج فارس می‌شناختم که با این دو در سفر و حضر و در خلوت و جلوت، همدل و همراه و همقدم بودم. یکی از سفرهایی که من و احمد اقتداری هم محضر بودیم، مراسم افتتاح فرهنگسرای شادروان «ادیب برومند» رئیس شورای مرکزی جبهه ملی در گز برخوار در اصفهان بود. در آن مراسم، نطق افتتاحیه را احمد اقتداری کرد. احمد اقتداری سه سال پیش در اواخر فروردین ۱۳۹۸ در سن نود و چند سالگی از دنیا رفت. خاطرات فراوان از او دارم. از جمله در باب سدید الدوله کبابی.
اما دکتر محمد اقتداری چندین سال کوچکتر از احمد اقتداری یعنی متولد ۱۳۱۶ در لار بود، ریشه خانوادگی او به حاکمان محلی لار برمی‌گشت. پدربزرگ او در این سمت در عصر قاجار «اقتدار السلطان» لقب داشت. در آن زمان، داشتن لقب رسمی از دربار قاجار، لازمه حرمت و منزلت اجتماعی بود. به همین دلیل، هنگامی که در دوران رضا شاه پهلوی القاب قاجاری قانونا لغو شد، اکثر خانواده‌هایی که خود یا پدرشان از پادشاهان قاجار لقب رسمی گرفته بودند، به نوع چشمگیری آن لقب ملغی شده را در نام خانوادگی خود در شناسنامه‌ها بازتاب دادند. برای مثال، قوام‌السلطنه شد، احمد قوام، مصدق‌السلطنه شد محمد مصدق، وثوق‌الدوله شد حسن وثوق، امین الشریعه (پدر بزرگ من) شد میرسیدحسن امین و خاندان اقتدار السلطان هم شدند اقتداری.
محمد اقتداری در نهضت ملی شدن صنعت نفت به جبهه ملی گرائید و چند سال پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲, یعنی در ۱۹۶۰ به آمریکا مهاجرت کرد و در رشته اقتصاد بین الملل دکتری گرفت و سپس ضمن تدریس دانشگاهی، به تألیف و تصنیف در زمینه‌های اقتصادی، مالی و مدیریتی و از همه مهم‌تر ایران‌شناسی پرداخت. از تألیفات او در زمینه ایران‌شناسی باید از دو کتاب یاد کرد: یکی درباره تاریخ تسلط و حضور ایران در مصر در عصر هخامنشی و دوم تاریخ روابط کهن ایران و چین.
دکتر اقتداری طی بیش از نیم قرن تلاش در طیف وسیع ملیون، یکی از دلسوزان واقعی ایران بود و از کارهای عمده او تدوین طرح اقتصاد رفاه ملی برای ایران است.
دکتر اقتداری افزون بر مطالعات نظری و تحقیقات تاریخی، همچنین در عرصه عمل و اجتماع، بیش از نیم قرن در تشکیل سازمان‌های مردم‌نهاد اثرگذار بود و موسسه‌های مالی، حرفه‌ای و فرهنگی متعددی راه اندازی کرد که یکی از آن‌ها را با عرق ملی نسبت به زادگاه خود لارستان، لار نامید و دیگری سیرا نام داشت.
از دست دادن او، ضایعه‌ای برای ایران‌دوستان و ایران‌شناسان است.
من به نوبت خود، یاد و خاطره دکتر محمد اقتداری را به عنوان انسانی اهل خرد, ایران دوستی صاحب اندیشه و یکی از رهروان نهضت ملی، گرامی می‌دارم و آرمان‌ها، تلاش‌ها و اقداماتش جهت ایجاد جامعه‌ای سالم، متعادل و مرفه توأم با حفظ استقلال و آزادی کشور را می‌ستایم.
یادش گرامی و روحش شاد
سیدحسن امین
۱۷ فروردین ۱۴۰۱