پایان فاز اول مرمت و بازسازی کاروانسرای سعادت نهاوند

*سجاد سیف

*روزنامه‌نگار

کاروانسـراهای درونشـهری، محـل مبـادله کالاهـای تجـاری و نیـز مکانـی امـن برای اقامـت مسـافران و تجـار بـوده اسـت. ایـن کاروانسـراها، عمدتـا در جنـب بـازار و مرتبـط بـا بازارهـا بوده‌انـد. بـازار نهاوند نیز به لحـاظ موقعیـت شـهرستان، اهمیتـی قابل توجـهی داشـته اسـت. ایـن بـازار محـل داد وسـتد کالاهایـی بـوده کـه از شهرهای همجوار از استان لرستان (نورآباد، الشتر)، کرمانشاه (کنگاور، هرسین)، بخش آورزمان و آبدر از شهرستان ملایر و خود روستاهای شهرستان بــه نهاوند حمــل می‌شــده و همچــون چهارراهــی محل رفت و آمدهــای تجـاری و داد و ستد مردم بوده است.

کاروانسرای سعادت نهاوند قدمتی حدود ۱۵۰ سال دارد و مربوط به اواخر دوره قاجار است. این کاروانسرا دارای ۲ هزار متر مربع زیربناست که در ۲ طبقه و بیش از ۳۰ حجره تشکیل شده است و به دلیل قرار گرفتن در هسته مرکزی شهر و همجواری با کاروانسرای گلشن و مهمان خانه درخشان از این حیث جزو کاروانسراهای  مهم به لحاظ تجارت به حساب می‌آید.

مرمت بعد از ۴۰ سال

«محسن جانجان» رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نهاوند با اعلام این مطلب به همدان‌نامه، توضیح می‌دهد: فاز اول عملیات مرمتی کاروانسرای سعادت با اعتبار ۱۰۰میلیون تومان بعد از ۴۰ سال به عنوان مطالبه کسبه و مردم واقع در بازار قدیمی نهاوند، راسته صمصام (سنگ میل) که در تاریخ ۱۳۹۶/۳/۱ به شماره ۳۱۷۱۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، به پایان رسید. در این فاز اقداماتی همچون لایه‌برداری و احیای نمای آجری کاروانسرا، تعویض ستون‌های چوبی، تعمیر و مرمت دیواره‌ها، سنگ فرش و بازسازی بخش‌های آسیب‌دیده پشت‌بام و بالکن این بنای تاریخی انجام گرفته است. نرده‌گذاری و ترمیم طاق، مقاوم‌سازی راه پله و قسمت فوقانی کاروانسرا در فاز دوم در دست اقدام است.

وی با اشاره به اهمیت بناهای تاریخی از نظر ابعاد فرهنگی، اسلامی و اقتصادی، خواستار توجه ویژه برای حفظ آن‌ها می‌شود و ادامه می‌دهد: مرمت و بازسازی این بناهای تاریخی نقش بسزایی در رشد اقتصاد یک منطقه از طریق افزایش و رشد صنعت گردشگری ایفا می‌کند. به عبارتی استفاده‌های باستان‌شناسی و گردشگری این بناها‌ می‌تواند به یک محل برای کسب درآمد برای سازمان‌های مسئول مانند شهرداری‌ها و میراث فرهنگی تبدیل شود.

تاریخچه

رئیس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان نهاوند بیان می‌کند:  کاروانسرای سعادت و گلشن چون از نوع کاروانسراهای شهری محسوب می‌شوند در گذشته به عنوان انبار مایحتاج عمومی و مرکز مبادله و عرضه کالا و بده بستان تجاری بازرگانان و مکانی برای کسب و کار دارای اهمیت زیادی بوده است.

جانجان با بیان این‌که این کاروانسراها در ورودی بازار اصلی نهاوند واقع شده، اظهار می‌کند: در این مکان کاروان‌هایی که به شهرها می‌رسیدند بارشان را زمین می‌گذاشتند و حیواناتی که بارها را حمل می‌کردند تیمار می‌شدند. در این کاروانسراها بیشتر تجار برای مدت محدودی اسکان پیدا می‌کردند و محموله‌هایی که همراه داشتند در بازار به فروش می‌رساندند و به جای آن اجناس و کالاهای جدیدی خریداری می‌کردند.

وی تاکید می‌کند: در تمام شهرهایی که دارای بازارهای بزرگ هستند شاهد کاروانسراهایی هستیم که در ابتدای محدوده بازارها قرار گرفته‌اند. در نهاوند نیز کاروانسرای سعادت و گلشن در ابتدای بازار اصلی و سنگ میل قرار دارند.

جانجان می‌افزاید: با وجود آسیب‌های زیادی که مراکز گردشگری ما از زمان شیوع بیماری کرونا دیده‌اند، در بحث مرمت، بازسازی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری در شهرستان اقدامات خوبی صورت گرفته است.

اقدامات مرمتی در دوران کرونا

وی در ادامه با تشریح اقدامات انجام شده در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در دوران کرونا می‌افزاید: مرمت موزه حمام حاج آقا تراب با اعتبار ۱۲۰ میلیون تومان، مرمت و بازسازی حمام گلشن و تبدیل آن به سفره‌خانه سنتی با اعتبار ۴۰۰ میلیون تومان، مرمت خانه تاریخی صمصام با اعتبار ۱۰۰ میلیون تومان، انجام فصل پنجم کاوش لائودیسه با اعتبار ۸۰ میلیون تومان، توسعه زیرساخت‌ها در سراب فارسبان شامل نصب برج نوری و ساخت نیمکت و اصلاح سکوهای نشیمن و انجام مبلمان محیطی با اعتبار ۸۰۰ میلیون تومان بخشی از اقدامات شاخص ما در دوران کرونا بوده است.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نهاوند در پایان تاکید می‌کند: ثبت و مرمت آثار تاریخی که در معرض خطر هستند از جمله خانه بیات در منطقه دوخواهران و خانه مهران در گلشن از برنامه‌های کاری این اداره تا پایان سال ۹۹ است که این حجم از فعالیت در دوران کرونا نه تنها در استان بلکه در کشور در حوزه گردشگری کم نظیر است که البته نتیجه تلاش جمعی مسئولان استانی و شهرستانی است.