*حسین زندی
*روزنامه‌نگار
این روزها یکی از چالش‌های مهم شهر همدان، مصوبه الحاق مناطقی از اطراف شهر است که هم ساکنان این مناطق را درگیر کرده و هم ذهن شهر اهالی شهر همدان را به خود مشغول کرده است.
مهمترین آسیب به این موضوع هدف قرار دادن هویت مناطق کهن اطراف شهر است. با الحاق روستاها و شهرهای کوچک اطراف شهر، بار جمعیتی ناهمگون به شهر اضافه شده و روستاها تبدیل به حاشیه شهر شده و هویت خود را در دل شهر می‌بازند. تجربه‌های پیشین مانند الحاق روستاهای خضر، حصار علی آباد، حصار آقاشمسعلی، دیزج، و سایر روستاها به شهر نشان می‌دهد که این مناطق، به مناطق کم‌برخوردار و حاشیه‌ای بدل شده است.
یکی از مهمترین گزینه‌هایی که در مصوبه جدید از الحاق آن به شهر سخن گفته می‌شود، شهر کوچک جورقان است. جورقان با تاریخ و هویتی کهن، یکی از مهمترین شهرهایی است که هویت فرهنگی بالایی برخوردار است. دکتر «پرویز اذکائی» تاریخ نگار، پژوهشگر و نویسنده برجسته همدانی با اشاره به تاریخ این شهر می‌گوید: جورقان گوروان در دوره آل بویه شهر مهمی بوده و آن‌چنان اهمیت داشته که در این شهر ضرب سکه به نام جورقان انجام شده است.
اذکائی با اشاره به نام کهن جورقان می‌گوید: در گذشته نام این منطقه گوراوان یا گورگان بوده و همان‌طور که در کتاب همدان‌نامه هم نوشته‌ام وجه تسمیه گوراوان یا جورقان تا آن‌جایی که قابل تحقیق و تدقیق است، وجه دارد؛ وجه اول این است که ناحیه جورقان قدیم تا کوریجان ناحیه شکارگاهی بوده است. گورگان با کوریجان هم ریشه بوده‌اند، به معنی جایگاه شکار گورخر است.
این پژوهشگر در ادامه توضیح می‌دهد: وجه دیگر این است که طایفه کرد گورانی در این‌جا متوطن شده‌اند. ریشه این واژه از گورگان یا گورکان بوده که به مقر و جایگاه طایفه گوران شهره بوده است. یعنی قومی از مردم کرد که به قوم گوران شهره هستند و در این منطقه ساکن شده‌اند. البته این هم یک احتمال است.
وی در ادامه می‌گوید: در «شرف‌نامه بدلیسی» که تاریخ کردستان و کردهاست، اشاره‌ای به مهاجرت گوران‌ها شده و آن‌هایی که امروز در ترکیه کنونی ساکن هستند به نام قوم جورقان یا گوراوان معروفند. البته گوران‌ها «کردمان» بودند. مردم اصیل که در دوره اسلامی هم شیعه بودند. در کتاب فرمانروایان گمنام مقاله اول درباره «حسنویگان برزیکانی» است که شرح طایفه گوران‌ها را در آن آورده‌اند.
دکتر اذکائی با اشاره به این‌که فرضیه دیگری هست که البته به طور قطع نمی‌توانم بگویم و باید با احتیاط مطرح کنم، تأکید می‌کند: بنابراین فرضیه، چه گوران‌ها در این‌جا ساکن شده باشند و چه شکارگاه بوده باشد، احتمال می‌رود که آن‌ها مردمی دشت‌نشین بودند. بر خلاف سایر کردها و لرها که کوه نشین هستند و در کوه زندگی می‌کنند آن‌ها بیشتر در دشت ساکن شده‌اند. البته باز هم تأکید می‌کنم این یک گمان است، اما آن‌چه مسلم است این‌که گوراوان تاریخی پربار دارد با ساکنان و مردمی اصیل که باید هویت آن‌ها حفظ شود و به فرهنگ بومی این مردم دست درازی نشود.