*دکتر نصراله پزشکی
*فعال حوزه کودکان
بالاخره پس از کش و قوس‌های بسیار، وزارت آموزش و پرورش به‌رغم مخالفت‌های بسیاری از کارشناسان در اقدامی مشترک با وزارت بهداشت با اعلام دستورالعملی یکسان برای کلیه مدارس کشور، با هر وضعیتی از نظر شیوع کرونارا بازگشایی کرد. حال این‌که این دستورالعمل تا چه حد در مناطق مختلف قابلیت اجرا دارد و با اجرای چه میزان از آن مدارس مجاز به ادامه کار هستند و مهم‌تر این‌که چگونگی پایش و نظارت بر آن، کاملا مشخص نیست.
نگاهی به برخی از بندهای مهم این دستورالعمل می‌تواند میزان قابلیت اجرایی آن را بیشتر نشان بدهد. البته بی‌شک همه یا بیشتر بندهای آن در مدارس خصوصی مناطق برخوردار قابل اجرا و نظارت است اما مشکل در مدارس دولتی به ویژه در مناطق محروم و حاشیه شهرهاست که عوامل متعددی کودکان را آسیب‌پذیرتر کرده است.
در رابطه با غربالگری و بیماریابی آمده است: «لازم و ضروری است که والدین، دانش‌آموزان، معلمان و کارکنان در سامانه ثبت‌نام کرده و هر سه روز یکبار (۲ بار در طول هر هفته)، مجدداً نرم افزار را تکمیل و به روزرسانی کنند». اجرای این بند مهم هم نیاز به یک تعهد عمیق نسبت به سلامت عمومی دارد و هم دسترسی و توانمندی کار با نرم افزار مربوطه. روش پایش و نظارت بر آن نیز تعیین نشده است. در رابطه با کودکانی که به علت بیماری‌های خاص مجاز به حضور نیستند نیز راهکار مشخصی ارائه نشده است.
درباره بهداشت فردی و محیطی «سطوحی که توسط افراد زیادی لمس می‌شوند (نرده‌ها، دستگیره‌های در و پنجره‌ها، میز و صندلی‌هـا، لـوازم ورزشی، ابزار کمک‌آموزشی) و آبخوری، دستشویی‌ها و توالت‌ها باید حداقل روزی دو مرتبه تمیز و بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغ شـده، گندزدایی شوند». آیا در شرایط مدارس پرجمعیت حتی با نصف ظرفیت این سطوح و فضاها فقط روزی دوبارآلوده می‌شود؟
در زمینه رفت و آمد دانش آموزان توصیه شده است: «والدین برای ایاب و ذهاب دانش آموزان، حتی الامکان از وسایل نقلیه عمومی و یا سرویس استفاده نکرده و ترجیحاً خودشان نسبت به جابجایی دانش آموز در فواصل دور با وسیله نقلیـه شخصـی و در فواصل نزدیک، با رعایت اصول ایمنی به صورت پیاده، اقدام کنند». و همچنین «رعایت فاصله ایمن در سرویس (حداکثر ۳ نفر جز راننده در یک خودرو سواری) الزامی بـوده و ملاحظات مربوط به فاصله حداقل ۱ متر سرنشینان رعایت شود». قضاوت درباره استفاده ازوسایل شخصی در مناطق کم برخوردار و رعایت فاصله یک متر در سرویس مدارس را به خوانندگان گرامی واگذار می‌کنیم.
نکات ذکر شده نمونه‌هایی بود از بندهای این دستورالعمل که اجرای آن نیاز به امکانات ویژه و نظارت و پایش بسیار دقیق دارد. ما در این نوشته بر آن نیستیم که به سوال بسیار پیچیده چگونگی بازگشایی مدارس یک پاسخ سرراست آری یا نه بدهیم. می‌دانیم که پاسخ دادن به این سوال در هر شرایط زمانی و مکانی خاص نیاز به بررسی عوامل متعددی دارد. هدف ما آن است که تاکیدی بکنیم بر وظیفه فوری همه و به ویژه تشکل‌ها و افراد دوستدار کودک که در چارچوب دستورالعمل‌های قانونی و ابلاغیه وزارتخانه‌های بهداشت و آموزش و پرورش آن‌چه در شرایط فعلی بسیار مهم است این‌که نه تنها حداکثر تلاش را برای آکاهی همه والدین از مفاد این دستورالعمل‌ها و شرایط ضروری برای حضور کودکان در مدارس بکنند بلکه در صف اول مطالبه‌گری و نظارت و پیگیری مردمی در اجرای آن‌ها باشند. ستادهای استانی مدیریت کرونا و سازمان‌های مسئول به ویژه ادارات‌کل آموزش و پرورش و دانشگاه‌های عاوم پزشکی هم باید با اجتناب از خلاصه کردن نقش تشکل‌های مردم نهاد به جلب کمک‌های مردمی با رویی گشاده و دیدی مثبت از این کار استفبال کنند.