فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان خبر می‌دهد:
کنترل و پایش مراتع به صورت آنلاین و الکترونیکی در آینده
در سال جاری پنج فقره حریق در مراتع استان به مساحت ده هکتار اتفاق افتاده است
نوری: اگر به سمت الکترونیکی شدن پیش برویم و عرصه‌ها را به‌صورت آنلاین پایش کنیم، نه تنها برای رصد و حضور به موقع در عرصه‌ای که آتش سوزی رخ داده، بلکه تصرف و تخریب‌هایی که توسط افراد انجام میشود را نیز می‌توانیم زودتر شناسایی کرده و سریع‌تر اقدام کنیم و به نتیجه موثر برسیم.
*نازنین ناصری
آتش‌سوزی افسارگسیخته خواه طبیعی یا توسط انسان در مراتع یکی از عوامل مهم از بین رفتن گونه‌های مرغوب مراتع و فرسایش خاک است که اگر به این مهم توجه نشود، شاهد از بین رفتن مراتع و گونه‌های گیاهی شاخص استان در طی سال‌های نه چندان دور خواهیم بود در این‌باره فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان بیشتر توضیح می‌دهد.
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با بیان این‌که در استان همدان ۶۷۰ هزار هکتار اراضی ملی وجود دارد که ۴۴ هزار هکتار آن جنگل، ۶۰۰ هزار هکتار مرتع و ۲۶ هزار هکتار آن عرصه‌های بیابان را در بر‌می‌گیرد، توضیح می‌دهد: هر ساله با گرم شدن هوا، رسیدن فصل تابستان و خشک شدن مراتع آتش‌سوزی در مراتع اجتناب‌ناپذیر است.
«مهدی نوری» اظهار می‌کند: یگان حفاظت هر ساله با توجه به وظایفی که بر عهده دارد، در مراحل اول به پیشگیری از آتش‌سوزی می‌پردازد، به این صورت که قبل از وقوع آتش‌سوزی اقدامات پیشگیرانه را اعمال می‌کند و اگر آتش سوزی اتفاق بیفتد اقداماتی در جهت کاهش خسارت انجام می‌دهد.
اقدامات صورت گرفته
وی به اقدامات انجام‌شده در زمینه پیشگیری از حریق مراتع در سال ۱۴۰۱ اشاره می‌کند و می‌گوید: این اقدامات شامل ایجاد آتش‌بر در مناطق حساس و بحرانی به مساحت ۳۰ هکتار، ایجاد آتش‌بر در جنگل‌کاری حاشیه جاده‌ها به مساحت ۶۰ هکتار، آموزش و آگاه‌سازی مجریان، بهره‌برداران مراتع و جوامع محلی و همچنین شوراهای اسلامی و دهیاران، تشکیل و سامان‌دهی گروه‌های اطفاء حریق همیاران طبیعت در شهرستان‌ها، دیوار‌نویسی و هشدارهای تبلیغاتی در خصوص حریق در جنگل‌ها و مراتع، برگزاری مانورهای آمادگی اطفاء حریق در تمام شهرستان‌ها قبل از شروع فصل گرما با حضور دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی محیط زیست، استفاده از فضای مجازی و تبلیغ و اطلاع‌رسانی برای بهره‌برداران روستائی و عشایری و برگزاری جلسات هماهنگی اطفاء حریق با دستگاه‌های اثرگذار است.
آمار و ارقام
نوری ادامه می‌دهد: حریق در سال ۱۴۰۱ در همدان به طور شایسته‌ای کنترل شده است. تا تاریخ ۱۹/۶/۱۴۰۱ پنج فقره حریق به مساحت ده هکتار در استان داشتیم که از این مساحت شش هکتار در شهرستان بهار، دو هکتار در شهرستان تویسرکان و دو هکتار در شهرستان همدان بوده است. در سال ۱۴۰۰ پنج و نیم هکتار آتش‌سوزی در مراتع داشتیم که در این دو سال اخیر نسبت به سال‌های ۹۹ و ۹۸ که بیش از ۹۵ هکتار از اراضی دچار حریق می‌شد از ۸۵ هکتار به ۵/۵ هکتار کاهش یافته که این رقم نسبت به کاهش آتش‌سوزی در استان‌های هم‌جوار ما رقم بسیار خوبی است.
نقش دهیاری‌ها و شوراها در حفظ مراتع
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان دلیل کاهش حریق در مراتع نسبت به سال‌های قبل را انجام اقدامات ذکر شده و استفاده از جوامع محلی می‌داند و بیان می‌کند: این موارد باعث فرهنگ‌سازی در بین مردم شده و همچنین حضور به موقع در محدوده‌ای که آتش‌سوزی رخ داده، باعث جلوگیری از گسترده‌شدن آتش‌سوزی و عملیاتی‌شدن نیروها میشود. افرادی که در منطقه هستند، اگر چنان‌چه که آموزش ببینند و دهیاری‌ها و شوراها در حفظ و نگهداری مراتع مبادرت ورزند، که یک کار فرهنگی و ترویجی محسوب میشود و همچنین کارگاه‌های آموزشی بازخورد مثبت داشته که در کمک به ما بسیار موثر است. ضمن این‌که نیروهای ما آموزش و دوره‌های لازم را گذراندند و سرعت عمل آن‌ها بالاتر رفته و به موقع در محل آتش سوزی وارد عمل می‌شوند و اجازه آتش‌سوزی بیشتر را نمی‌دهند.
استفاده از ظرفیت شهرستان‌ها در مواقع بحرانی
نوری با ذکر این نکته که تجهیزات و تعداد نیروهای ما نسبت به فعالیت‌های انجام شده کمتر است، اظهار می‌کند: البته از نیرو و امکانات به صورت مدیریت شده استفاده می‌کنیم. اگر در شهرستانی اطفاء حریق داشته باشیم که عرصه بیش از حد دچار آتش‌سوزی شود، از ظرفیت شهرستان‌های دیگر نیز بهره می‌گیریم. نیروهای ما در همه شهرستان‌ها با یکدیگر هم‌پوشانی داشته و در حالت آماده‌باش قرار دارند و در اولین فرصت کمک‌رسانی می‌کنند و این نیست که اگر در یک شهرستان آتش شوزی رخ داد، تنها به تجهیزات و نیروی خود شهرستان اکتفا کنیم. در مرحله اول که آتش‌سوزی رخ می‌دهد، ابتدا ظرفیت خود شهرستان به‌کار گرفته میشود و اگر تشخیص داده شود که پاسخگو نیست از ظرفیت شهرستان‌های دیگر و حتی از ظرفیت پایتخت در مواردی که بالگرد یا وسایل و تجهیزات کم باشد و یا حریق به دامنه کوه‌ها و مناطق سخت گذر برسد از خدمات پروازی تهران نیز استفاده می‌کنیم. در این دو سال اخیر تجهیزات جدیدی در اختیار ما قرار گرفته که در بین شهرستان‌ها توزیع شده که در کنترل آتش فواید زیادی داشته‌اند.
کمبود امکانات و احتیاج به فناوری‌های نوین
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان اضافه می‌کند: با توجه به کمبودها در تجهیزات و نیروی انسانی، برای اطفاء حریق به امکانات روز احتیاج داریم. ما می‌خواهیم که عرصه‌های ما تحت پوشش دوربین باشند تا کنترل آنلاین و الکترونیکی و حفاظت از راه دور را داشته باشیم. اگر به سمت الکترونیکی شدن پیش برویم و عرصه‌ها را به‌صورت آنلاین پایش کنیم، نه تنها برای رصد و حضور به موقع در عرصه‌ای که آتش‌سوزی رخ داده، بلکه تصرف و تخریب‌هایی که توسط افراد انجام میشود را نیز می‌توانیم زودتر شناسایی کرده و سریع‌تر اقدام کنیم و به نتیجه موثر برسیم که در این‌باره مکاتبات لازم با سازمان منابع طبیعی انجام شده است. هدف‌گذاری ما این است که بتوانیم عرصه‌ها را پایش کنیم. نصب دوربین در عرصه‌ها و پایش تصویری در همدان مطابق با استان‌های هم‌جوار نیز آغاز شده است.
نقش عوامل انسانی در ایجاد حریق
نوری در آخر می‌گوید: عوامل انسانی یکی از عوامل مهم در ایجاد آتش‌سوزی است، چراکه بیشتر آتش‌سوزی‌ها توسط انسان در عرصه‌ها رخ می‌دهد. وقتی فردی برای گشت‌و‌گذار به دامن طبیعت می‌رود، ابتدا آتش روشن می‌کند که اولا توصیه ما این است که نباید آتش روشن کنند و هدف آن‌ها استفاده بهینه بدون اثرگذاری مخرب در مراتع و جنگل‌ها باشد. به هیچ عنوان آتش روشن نکنند و اگر ضرورتی دارد که آتش روشن کنند که باز از نظر ما اشتباه است، حتما قبل از ترک محل آتش را خاموش کنند تا زمینه ایحاد حریق گسترده فراهم نشود و زباله‌هایی که توسط افراد در عرصه‌های جنگل و مرتع رها میشود به عنوان مثال یک بطری شیشه‌ای خیلی کوچک به دلیل انعکاس نور عامل آتش‌سوزی میشود و یا بسیاری از کشاورزانی که در مجاور اراضی ملی زمین کشاورزی دارند، بعد از برداشت محصول، پس چرای مزارع را به دلیل اعتقادات غلط آتش می‌زنند که نه تنها خاک را از بین می‌برد بلکه به دلیل کنترل‌نکردن موفق، آتش‌سوزی به داخل اراضی ملی ورود پیدا می‌کند و منجر به حریق میشود.