گیاهان الوند، متولی ندارند

*تفرجگاه «سورچه» را به مردم برگردانید

*مردم جورقان همزمان با روز جورقان به برداشت شن و ماسه از طبیعت منطقه اعتراض کردند

*حسین زندی

*خبرنگار

۱۶ اردیبهشت به عنوان روز جورقان نام‌گذاری شده است. شش سالی است که این روز بین مردم رواج پیدا کرده و مردم شهر جورقان بر اساس آئین‌های کهن جمع می‌شوند و این روز را جشن می‌گیرند. منطقه‌ای که مرکز جشن‌گرفتن این روز و مرکز شهر جورقان است، «سورچه» نام دارد. این مکان برای مردم شهر جورقان بسیار مقدس است و حرمت دارد، اما در یکی، دو سال گذشته، دست‌درازی‌های زیادی به این منطقه شده است.  در روز جشن می‌دیدیم که در یک طرف این منطقه مردم این روز را جشن گرفته‌اند، در حالی که طرف دیگر آن را گردوخاک گرفته است، اما همه این گردوخاک از کشور عراق نمی‌آید، که بگوییم دلیل آن آمدن ریزگرد از کشور همسایه است. این گرد و خاک از کارخانه و معدن سنگ‌شکنی و ماسه‌سازی بر می‌خیزد. این معدن باعث شده پوشش گیاهی منطقه نابود شود و دیگر خبری از بسیاری از گیاهان دارویی که قبلا در این منطقه رشد می‌کرد، نیست و به طبع آن پوشش جانوری منطقه نیز به چشم نمی‌‌خورد. چرا؟ به دلیل این‌که انفجارهای زیادی در سورچه به خاطر معدن موجود اتفاق می‌افتد و خیلی از زاغه‌هایی که ییلاق و قشلاق مردم بوده و احشام را برای چرا به این منطقه می‌آوردند، نابود شده است.

در روز جشن کنار مردم این شهر که جشن را برگزار کردند، بودیم تا از این فاجعه سخن بگوییم و بشنویم.

به بهانه مجوز دولتی

یکی از نمایندگان مردم جورقان می‌گوید: قریب به سه سال است که در این منطقه کارخانه را احداث کردند. خودم شخصا به کارخانه ماسه‌شویی مراجعه کردم و تذکر دادم، اما او گوشش بدهکار نیست و می‌گوید که دولت به من مجوز داده است. به او می‌گویم که دولت آمده زمین پدری ما را به نوعی غارت کرده و به مردم جورقان توهین کرده است.

این نماینده در ادامه می‌گوید: آسیب‌های زیادی از لحاظ محیط زیستی و آلودگی گردوخاک که در حال حاضر برای مردم کشور به مشکل مهمی تبدیل شده است، به‌وجود آورده و همچنین بیش از ۲۰ نوع گیاهان دارویی که عکس‌های آن‌ها هم موجود است یا از بین رفتند و یا گردوخاک روی آن‌ها را پوشانده است. کسی هم جوابگو نیست. کامیون‌هایی که بدون برنامه‌ریزی به این منطقه رفت‌و‌آمد می‌کنند، خاک منطقه را سست می‌کنند و گردوخاک ایجاد شود.

سورچه‌خواری

یکی از اهالی می‌گوید: کارشناسان باید گردوخاکی که می‌گویند از عراق می‌آید، چند درصدی را هم به این کارخانه ماسه شویی نسبت دهند، چراکه کوه‌خواری انجام می‌شود.

این شهروند ادامه می‌دهد: کوهی در این‌جا بوده و هر سال سیزده‌بدر کل اهالی جورقان در منطقه سورچه جمع می‌شدند و هشت سال است که در روز جورقان به این‌جا می‌آیند و می‌ببینند که خیلی راحت کوه این منطقه تخریب می‌شود. اگر دو، سه سال دیگر به این منطقه مراجعه کنید، به غیر از تپه‌های ماسه و شن، دیگر چیزی نخواهید دید. پوشش گیاهی و اقسام پوشش جانوری از جمله لاک‌پشت و عقاب دیگر دیده نمی‌شود.

این شهروند می‌گوید: از ما که گذشت، اما نسل‌های بعدی ما دیگر این منطقه آب و اجدادی را نخواهند داشت  تا در روزهای خوش بیایند و آن را از نزدیک ببینند.

وی ادامه می‌دهد: درد و حرف ما این است که وقتی بدون کارشناسی مجوز می‌دهید و باعث به کوه‌خواری می‌شوید، قبل از این کار درصد آسیب‌های وارده بر محیط زیست را بسنجید و بعد مجوز بدهید. امروز روز جشن جورقانی‌هاست، اما هر فردی که امروز این منظره‌ها را مشاهده کرده، ناراحت است و به قول معروف زورشان به مسئولین، شورای شهر و شهردار جورقان نمی‌رسد و می‌گویند که چرا کوتاهی می‌کنید. ما می‌دانیم این مجوزها را استانداری و سازمان صنعت و معدن برای آن‌ها صادر می‌کنند.

جفا به جامعه محلی

پیرمردی که عمر خود را در این شهر سپری کرده نیز می‌گوید: از زمانی که من کوچک بودم این مکان قشلاق بوده و زاغه‌هایی داشته که الان نیز موجود است و چشمه‌ای وجود داشت و مردم از آن استفاده می‌کردند. در دو سالی که بیماری کرونا آمده همه زمین‌ها را فروختند. ادارات از ما که جزو مردم این منطقه هستیم برای هر کاری چند مجوز می‌خواهند، اما برای دیگران خیلی راحت مجوز صادر می‌شود. شما اگر یک نگاه به اطراف این منطقه بیندازید زاغه‌هایی خواهید دید که اجداد ما ۷۰۰ سال قبل آن‌ها را کندند، اما الان به ما اجازه ورود نمی‌دهند و صاحبان معادن می‌گویند اگر انفجاری این‌جا اتفاق بیفتد و شما و فرزندان شما در این‌جا باشید و دچار آسیب شوید ما مسئولیتی نداریم.

مرد جوانی نیز می‌گوید: خیلی از اهالی کشاورز هستند و گندم کاشته‌اند، گردوخاکی که بلند می‌شود مانع رشد گندم می‌شود. ما نمی‌دانیم شورای قبل این منطقه را فروخته و یا دولت مجوز داده و چرا ما اجازه ورود به زمین آب و اجدادی خود را نداریم؟

از سخن شهروندان جورقان می‌توان نتیجه گرفت انفجارهایی که در معادن ماسه در منطقه سورچه اتفاق می‌افتد باعث شده چشمه‌های آن خشک شود، پوشش گیاهی و جانوری آن از بین برود و زاغه‌های تاریخی آن در حال نابودی است. علاوه بر این صدها نفر درآمدشان را از دست می‌دهند و باید پرسید که آقای استاندار و رئیس صنعت و معدن چطور می‌خواهد پاسخ این مردم را بدهند؟

پاسخ مسئولانه

در گوشه‌ای از مراسم جشن در این روز نیز حجت‌الاسلام «احمدحسین فلاحی» نماینده همدان و فامنین در مجلس با بیان این‌که دین اسلام فرموده نسبت به سنت‌های مردم احترام بگذاریم، گفت: در کلام امیرالمومنین (ع) آمده است که سنت‌های مردم را به هم نزنید. منتهی در کنار این، یکسری سنت‌ها را تقدیر کرده و آدابی نیز برای آن گذاشته است. فقط مواردی را که خلاف عقل و شرع است، اصلاح شود.

وی با ضمن بیان این‌که هدف تفریح و شادی و کنار هم جمع شدن است، خاطر نشان کرد: با توجه به زندگی آپارتمانی و وضعیتی بر مردم حاکم است و با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، زندگی شهرنشینی که برای روستائیان سخت است. بعضی از انبوه‌سازی‌ها و مسکن مهری هم که ساخته شده و در جاهایی که شیوه شهر‌سازی است رعایت نشده و مراکز خدماتی تفریحی دیده نشده، مردم خیلی سخت زندگی می‌کنند.

وی ضمن قدردانی از این‌که جورقان به شهر تبدیل شده، یادآوری کرد: از مسئولان انتظار داریم آداب شهری در این شهر حفظ شود، امکانات در اختیار مردم قرار بگیرد و جورقان هم مانند مریانج دارای امکانات و خدمات تفریحی و رفاهی شود، اما اصل همین دیدن نزدیکان و کنار هم بودن خیلی موثر است.

نماینده همدان و فامنین در مجلس در آخر از معادن موجود در منطقه سورچه ابراز ناراحتی کرد و گفت: منابع ملی برای ما هم مهم است و معادنی که این‌جا ایجاد شده جزو انفال و متعلق به عموم مردم  است. وقتی فردی مجوز می‌گیرد تا کاری انجام دهد، درصدی از درآمد حاصل از آن باید به مردم آن منطقه اختصاص داده شود و شهردار و شورای شهر باید پیگیری کنند که درآمدی که صاحبان معدن در این‌جا داشته‌اند، بخشی که متعلق به مردم این منطقه است بر اساس قانون کجا پرداخت شده است؟ در عین حال ما هم حمایت و پیگیری می‌کنیم.