یک عمر با هنر خوشنویسی
گفت‌و‌گو با «احمد تیموری» خوشنویس همدانی
تیموری: باید گفت این هنر که از آن به عنوان خط نقاشی و یا نقاشی خط یاد می‌شود، لازم است. بعضی از خوشنویسان که فقط دستشان به قلم خوشنویسی است گاهی این هنر را مورد نقد قرار می‌دهند و تصور می‌کنند که این هنر به خوشنویسی آسیب می‌رساند. در صورتی که این چنین نیست. هر کدام از شیوه‌ها، کار خودشان را می‌کنند. پس می‌توان گفت نقاشی خط هنری عالی و زیبایی است.
*علی پاشا رجبلو
*مدرس موسیقی
آئین نکوداشت و رونمایی از قرآن کریم کتابت شده توسط «احمد تیموری» و نمایشگاه آثار خوشنویسی این هنرمند همدانی با حضور «احمدرضا احسانی» مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان همدان، معاونان فرهنگی این اداره و علاقمندان هنر خوشنویسی و برخی از مسئولان نهادهای فرهنگی همدان در مجتمع فرهنگی و هنری آوینی برگزار شد. تیموری متولد سال ۱۳۳۸ در همدان و بیش از چهل سال است که در نگارش خط و تدریس این هنر فعالیت حرفه‌ای داشته و در صدها نمایشگاه خوشنویسی به صورت انفرادی و گروهی کتابت، دوبیتی‌های باباطاهر، رباعیات منتخب شاعران استان، رباعیات مولانا، غزلیات غبار همدانی و رباعیات شرکت کرده و به قول خودش همه عمر و جوانی خود را صرف نوشتن و آموزش خط کرده و کارنامه درخشانی به یادگار گذاشته است. تیموری نشان درجه یک هنری و درجه استادی را از انجمن خوشنویسان و استاد «کیخسرو خروش» کسب کرده است. وی پایه‌گذار انجمن خوشنویسان همدان در سال ۱۳۷۱ و به مدت ۷ سال سرپرستی این انجمن را به عهده داشته است .به همین بهانه به گفت‌و‌گویی با وی نشستیم.
- خط را از کجا آغاز کردید؟
اولین فعالیت‌ها در این خصوص در دوران جوانی در دبیرستان شریعتی با نوشتن پلاکاردهای پارچه‌ای که مصادف با پیروزی انقلاب بود، اتفاق افتاد. در سال‌‌‌های بعد با همکاری امور تربیتی همدان این فعالیت‌ها ادامه پیدا کرد.
- کتابت و نگارش قرآن کریم را چه زمانی آغاز کردید؟
همزمان با ماه مبارک رمضان در سال ۱۳۹۸ یعنی چند ماه مانده به شیوع کرونا، شروع به کار کردم و به علت خانه‌نشینی در اوضاع کرونایی، شرایط به گونه‌ای شد که بتوانم با فرصت مناسب به کتابت قرآن کریم بپردازم. به دلیل رعایت اصول و قواعد خوشنویسی باید کار به دقت انجام می‌شد. البته استادانی چون استاد مومنی من را در این زمینه کمک کردند که جا دارد از ایشان تشکر کنم.
- برای کتابت از چه خطی استفاده کردید و کار چه زمانی به سرانجام رسید؟
برای نگارش از خط نسق ایرانی که بسیار زیبا است، استفاده کردم. البته همان‌طورکه گفتم حمایت‌های استاد مومنی به گونه‌ای بود که احساس می‌کنم این کتابت را ایشان انجام داده است. به هر صورت کار در سال ۱۳۹۹ به اتمام رسید و در ادامه کارهای فنی چون صحافی و مجلدسازی در بهار ۱۴۰۰ به پایان یافت.
- از شیوه‌های خوشنویسی در حال حاضر صحبت کنید.
در حال حاضر چهار خط متفاوت وجود دارد که هر کدام از این خط‌ها زیرمجموعه‌ای از شیوه‌های دیگر خوشنویسی است. به طور مثال ما انواع خط نسق داریم که فرم نگارش آن‌ها، با هم متفاوت است. اما نسق ایرانی به گونه‌ای است که خواندن آن خیلی آسان است. خط اول ایران خط نستعلیق و خط دوم خط شکسته و خط بعدی ثلث است که هم در ایران و هم در کشورهای عربی و کشورهایی چون ترکیه نیز کاربرد دارد. کشورهایی چون هند نیز از خط‌های ایرانی استفاده می‌کنند و علاقه زیادی به فرم‌های ترکیبی خوشنویسی ایرانی دارند و از آن استقبال می‌کنند .
- نظر شما در خصوص هنر نقاشی خط چیست؟
باید گفت این هنر که از آن به عنوان خط نقاشی و یا نقاشی خط یاد می‌شود، لازم است. بعضی از خوشنویسان که فقط دستشان به قلم خوشنویسی است گاهی این هنر را مورد نقد قرار می‌دهند و تصور می‌کنند که این هنر به خوشنویسی آسیب می‌رساند. در صورتی که این چنین نیست. هر کدام از شیوه‌ها، کار خودشان را می‌کنند. پس می‌توان گفت نقاشی خط هنری عالی و زیبایی است. استاد «جلیل رسولی» از هنرمندان همدانی و از شاگردان امیرخانی و از افتخارات شهر ما و هنر خوشنویسی کشور است که در زمینه خط و نقاشی فعالیت‌های مهمی داشته و تابلوهای بسیار زیبا و بی‌نظیری خلق کرده است. این‌جا لازم است بگویم باید از این خوشنویس برتر کشور با برگزاری مراسم بزرگداشت، قدردانی به عمل آید و حتی شایسته است یک خیابان در شهر همدان به نام وی نامگذاری شود. بنده بارها از نهادهای فرهنگی شهر در این خصوص تقاضا و درخواست داشته‌ام.
- انتخاب شعر برای خوشنویسی به صورت گزینش از پیش است و یا به صورت فی‌البداهه اتفاق می‌افتد؟
گاهی فی‌البداهه انجام می‌شود، اما این به معنای آن نیست که این کار بدون داشته‌ها و آگاهی قبلی امکان‌پذیر است. ممکن است یک خوشنویس قطعه شعری که توسط خوشنویسان دیگر نوشته شده در ذهنش متبادر شود و آن را بنویسد، اما اغلب هنرمندانی که به مرحله پختگی و شناخت این هنر رسیده‌اند باید بخشی از وقت خود را صرف مطالعه این اشعار و متون کنند، تا بتوانند در قالب‌های مختلف آن را به نگارش درآورند، چراکه هم باید مضمون را در نظر داشت و هم از نظر ترکیب‌بندی خوشنویسی کار زیبایی به وجود آورد .
- نقش شعر و یا یک متن در هنر خوشنویسی چگونه است؟
اساسا شعر و یا یک متن دست‌مایه هنر خوشنویسی است و برای خوشنویسی اهمیت دارد .
- فعالیت انجمن خوشنویسان همدان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انجمن خوشنویسان در حد توان مالی خود، کارهای خوبی انجام داده است. از طرفی همان‌طور که می‌دانید هرگونه فعالیت هنری نیاز به امکانات و به‌خصوص توان مالی دارد. واقعیت این است که انجمن توان مالی مناسبی ندارد و با وجود این می‌بینیم که رئیس انجمن جناب نجومی که جا دارد از ایشان به شایستگی یاد کنم، فردی پرتوان، فعال و تلاشگر است و همین رونمایی و برگزار نمایشگاه از پیگیری وی است. این فعالیت‌ها با دست خالی انجام می‌شود و قابل تقدیر است.
*نقش اداره فرهنگ و ارشاد در این خصوص چیست؟
از بدو انقلاب تاکنون کمک خاصی از سوی این نهاد صورت نگرفته است، این در حالی است که تمامی فعالیت‌های هنری در نهایت جزو رزومه کاری این اداره است. در تمام دوره‌های فعالیت هنری خود، هیچ‌گاه هیچ حمایت جدی از این اداره ندیده‌ام. حتی برای درخواست کوچک ما کاری نکرده‌اند و با کلمه «نداریم» جواب داده‌اند. واقعیت این است که حمایت از هنر، کمک به فرهنگ و آیندگان ما است که امیدوارم به این مهم توجه شود .