پیشنهاد ساخت بنای یادمانی برای زکریای رازی

*حسین زندی

*روزنامه‌نگار

انتشار خبر کشف محل دفن زکریای رازی در شهر ری از اخبار مهم روزهای اخیر بود. البته پیش از این نیز زنده یاد دکتر «حسین کریمان» در کتاب آثار باقی مانده از ری باستان و دکتر «پرویز اذکایی» نیز در کتاب ارزشمند حکیم رازی به چگونگی مرگ و محل دفن او اشاره کرده بودند اما محل دقیق‌تر آن مشخص نبود. در واقع محل احتمالی دفن رازی را در امامزاده شعیب بیان کرده بودند.

پس از انتشار این خبر، مدیر میراث فرهنگی شهرری پیدا شدن محل دفن زکریای رازی توسط «مهدی دانشیار» مدیر پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس عبدالعظیم را تکذیب کرد اما بدون برهان و سند. البته تکذیب چنین اتفاقی اولین بار نیست که توسط مدیران شهر ری صورت می‌گیرد و ظاهراً ملاحظاتی دارند که نمی‌توانند واقعیت‌ها را بپذیرند. پس از این تایید و تکذیب‌ها اما افراد صاحب‌نامی مانند دکتر «مهدی محقق» نویسنده کتاب فیلسوف ری به این خبر صحه گذاشت. همچنین دکتر پرویز اذکایی مهم‌ترین مرجع رازی‌شناسی عصر حاضر که کتاب ارزنده حکیم رازی را نوشته است این اتفاق را بسیار مهم دانسته، می‌گوید آثار دوران رازی از جمله مدرسه بیمارستان و مقبره او بر اثر زمین لرزه در قرن هفتم نابود شده است.

او می‌گوید: امروز اگر گفته می‌شود تهران زلزله خیز است بر اساس یک پیشینه و تاریخ است. از دوران باستان ما خبر داریم که مدام در این منطقه زمین لرزه رخ می‌داده، حتی یکی از نام هایی که مردم ری به شهر خود اطلاق می کردند «رزنه» به معنی لرزانه یعنی لرزنده بوده و آن‌ها اسم شهر شان را به خاطر تکرار زمین لرزه رزنه گذاشته بودند.

نویسنده کتاب حکیم رازی می‌گوید: در قرن ششم و هفتم بارها در ری زمین لرزه رخ داده و در قرن هفتم بوده که آثار مربوط به رازی از میان رفته است.

دکتر پرویز ذکایی در ادامه می‌گوید: بیشتر آثار باستانی شهرری در تپه میل قرار گرفته است این تپه جایگاه مغان بوده است من در کتاب حکیم رازی تاریخ شهر ری و تاریخ زندگی رازی را نوشته‌ام. رازی در اواخر عمر نابینا می‌شود. ابوریحان بیرونی می گوید به دلیل آزمایش‌های کیمیاگری یا به قول امروزی ها آزمایش‌های شیمیایی چشمان رازی نابینا می‌شود.

او در ادامه می گوید: رازی بانی علم شیمی نوین در دنیاست که در قدیم به آن کیمیا می‌گفتند. بسیاری از عناصر شیمیایی توسط رازی کشف می‌شود یکی از این عناصر الکل بوده، ابوریحان بیرونی می‌گوید رازی به دلیل بخارات چشمانش را از دست می‌دهد و یکی از شاگردان او به نام قارن از مازندران برای معالجه می‌آید اما رازی نمی‌پذیرد.

اذکایی در پایان با اشاره به مشخص شدن محل دفن زکریای رازی می‌گوید: این اتفاق بسیار خوبی است که محل دفن رازی مشخص شده است. باید یک بنای یادمانی فاخر به یاد این دانشمند و حکیم بزرگ ساخته شود. حق این بزرگوار تاکنون ادا نشده به دلیل این‌که همیشه مخالفانی داشته اما فرصت خوبی است که به این حکیم توجه شود و بنایی در خور شخصیت او ساخته شود.