تاریخچه رشته گرافیک در همدان
*غلامرضا شاملو
*مدرس دانشگاه
رشته گرافیک در همدان با کوشش و تلاشهای مثالزدنی استاد احمد فتوت که خود از دانشآموختگان و فارغالتحصیلان رشته هنرهای تجسمی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، در دو هنرستان فنی و حرفهای دختران و پسران همدان در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد.
این رشته که در ابتدا هیچ اقبالی برای ثبتنام و تأسیس آن متصور نمیشد با معرفی گسترده آن توسط استاد فتوت در مدارس شهر و با جذب گروهی از علاقمندان به حد نصاب قابل قبولی جهت راهاندازی دست یافت و با کمترین امکانات حیات خود را آغاز کرد.
رشته گرافیک در طول برگزاری اولین دوره تأسیس خود، فراز و نشیبهای فراوانی را تجربه کرد و بارها تا مرز فروپاشی به پیش تاخت؛ اما انگیزه بالای دانشآموزان علاقمند و حمایتهای استادی، روشنبین، دلسوز و انگیزهساز همچون احمد فتوت، مانع از این رخداد شد. پس از مقاومت و اصرار آنان بر حفظ این موج نو در تاریخ آموزشی شهرهمدان، بالاخره جشن فارغالتحصیلی اولین گروه مشتاق، برگزار و اولین دارندگان مدرک دیپلم متوسطه در رشته گرافیک به سال ۱۳۶۷ برای طی گامهای گسترده ترمعرفی شدند.
شهری که تا قبل از آن نسبت به شناخت سادهترین واژگانِ گرایشهای تجسمی؛ بیگانه بود، اینک با هدفمندی و ممارست این گروه از فارغالتحصیلان و همچنین با یاری و پشتیبانی تنی چند از پیشکسوتان هنرِ شهر، افقهای جدیدی را در پیش روی ترسیم میکرد.
از میان اولین ورودیهای این رشته در هنرستان پسران که در سال چهارم تنها حدود ۸ تن از آنان باقی مانده بود، ۴ نفر موفق به راهیابی به دانشگاههای هنر تهران شدند که با توجه به نحوه پذیرش گروه هنر در آزمونهای آن مقطع زمانی در دانشگاهها، آماری بسیاردرخور و جالب به حساب میآمد.
خوشبختانه پس از فارغ التحصیلی اولین دوره دانشآموختگان رشته گرافیک، مشتاقان بیشتری جذب تحصیل در این رشته شدند و با آشناشدن بیشتر خانوادهها و نیز حضور نفراتی از فارغ التحصیلان رشتههای هنر، در کادر آموزشی هنرستان از جمله استاد حسن طیبی شیوا، در کنار سایر پیشکسوتان هنر همدان همچون استاد فتوت و استاد علی اکبر احقری، پویایی و شرایط مطلوبتری در روند آموزشی مهیا شد.
با توسعه این رشته و افزایش تعداد فارغالتحصیل شدگان آن، که بعدها بسیاریشان به دانشکدههای هنری تهران راه یافتند، زمینه برای معرفی بیشتر هنرهای تجسمی در شهر همدان و آشناساختن مراکز اداری و خدماتی با امکانات بصری بیشتر فراهم شد.
اکنون واژگان هنرهای تجسمی در میان بسیاری از خانوادهها و مراکز اداری این شهر، نامی آشناست و بسیاری از فعالیتهای فرهنگی و تجاری روزمره شهری نیز، ظاهری متفاوت به خود گرفته است. پیدایش کانونهای تبلیغاتی و راهاندازی تبلیغات شهری که تا آن زمان جایگاهی نداشت اکنون با همت همین نفرات، راه و مسیر خود را با قوت باز کرده است.
ثمره تلاش و پیگیریهای مداوم این گروههای پُرانگیزه، رشد سلایق بصری مردم شهر، برگزاری نمایشگاههای هنری، و تحولات تصویری و تبلیغاتی است که با ورود و اهمیت بخشی به عناصری همچون تصویر و تزیین در میان زندگی شهری ایجاد شد.
در کنارفعالیت رشتههای تجسمی در هنرستانهای همدان به تدریج مراکز دانشگاهی در عرصه هنر نیز تأسیس و اکنون گسترش قابل توجهی یافته است. با پذیرش و آموزش علاقمندان رشتههای هنر در مقاطع مختلف دانشگاهی، امروزه، شهر همدان به عنوان یکی از قطبهای موفق دانشگاهی در غرب کشور مطرح است و به عنوان یکی از مراکز موثر و با کیفیت تجسمی در میان مجامع دانشگاهی کشور شناخته میشود.
بروز تمامی این تحولات، وامدار نامی آشنا و دوستداشتنی، در عرصه هنر این شهر یعنی استاد احمد فتوت است که همواره مورد احترام اهالی فرهنگ و هنر همدان بوده و نامشان به نیکی، ثبت و در دلهای ما جاودان خواهد ماند.