*نازنین ناصری
*کارشناس ارشد محیط زیست
استان همدان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در کشور یک استان مرتعی شناخته شده و مساحت اراضی مرتعی آن بر اساس آمار موجود حدود ۶۵۵ هزار هکتار است. علاوه بر این، گونه‌های گیاهی و جانوری منحصر به فردی را داراست که مناطق حفاظت‌شده همانند لشگردر در ملایر و خانگرمز در تویسرکان گویای این واقعیت است. امروزه، با توجه به تغییرات اقلیم و ایجاد خشکسالی به‌ویژه در استان همدان دو چالش مهم در حفظ منابع طبیعی و محیط زیست است.
حفاظت و صیانت از عرصه‌های طبیعی همکاری و مشارکت‌های افراد را می‌طلبد. در این میان باید به نقش کودکان در جامعه در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب آن‌ها دو چندان توجه شود و زمینه‌های لازم برای آموزش آن‌ها به عنوان متولیان عمومی و استفاده‌کنندگان منابع طبیعی در آینده برای حفظ طبیعت توسط دستگاه‌های متولی صورت گیرد.
خوشبختانه امروزه طرح همیار با طبیعت به عنوان رویکردی مثبت برای رسیدن به این مهم در نظر گرفته شده است تا افراد به صورت خود جوش به فکر حفظ منابع و عرصه‌های طبیعی بیفتند. این طرح می‌تواند تا حدودی از تصرف و تخریب عرصه‌ها جلوگیری کند. یکی از چالش‌هایی که منابع و عرصه‌ها را تهدید می‌کند، وجود معادن در این اراضی و همچنین ورود افراد بومی برای دستیابی به گیاهان خاص به اراضی مرتعی است، اما آیا سودی که معادن به اقتصاد کشور می‌رساند، بیش از آسیبی است که به بدنه طبیعت و عرصه‌های طبیعی وارد می‌شود و آیا دستیابی کوتاه مدت به گیاهان مرتعی آنقدر ارزش دارد که گونه‌های منحصر بفرد استانی را از بین ببریم؟ خب این به آموزش و ترویج فرهنگ حفظ منابع و عرصه‌ها برمی‌گردد و این‌که وجود گیاهان و جانوران برای بشریت لازم است، چراکه از کارکردهای پوشش گیاهی می‌توان به جلوگیری از ایجاد ریزگردها به عنوان مشکل روز و جلوگیری از رسوب و ایجاد سیل و همچنین به عنوان زیستگاه جانوران و همچنین به فواید وجود جانوران به عنوان تعدیل‌کننده حیات وحش اشاره کرد. افراد ذاتا طبیعت‌دوست هستند در نظر گرفتن ساعات درسی برای دانش‌آموزان دبستانی برای شناسایی عرصه‌ها و منابع طبیعی استان، ناخودآگاه این حس و وظیفه را در آن‌ها بوجود می‌آورد که نسبت به آن‌ها احساس مسئولیت کنند و از تخریب آن خودداری کنند و حتی اگر این عرصه‌ها را از نزدیک ندیده باشند باز در ترویج فرهنگ حفظ و حراست کوشا باشند. با توجه به مساحت قابل توجه اراضی ملی که حدود ۷۰۰ هزار هکتار است، مشارکت‌های مردمی به‌ویژه مردم بومی واقع در کنار این اراضی را از طریق کلاس‌های آموزشی برای بومیان برای حفظ اراضی ملی و جلوگیری از تصرف آن‌ها توسط افراد مختلف از طریق اطلاع رسانی در رابطه با قانون تخلف و تصرف اراضی ملی از کوچکترین کار‌هایی است که در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست می‌توان انجام داد.