*حسین زندی
*سردبیر
بسیاری از از مدعیان عدالت در نیم قرن گذشته همواره در مخالفت با سرمایه‌داری افسار گسیخته داد سخن رانده‌اند و با عنوان‌ها و برچسب‌هایی چون لیبرال و جاده‌صاف‌کن امپریالیسم از سرمایه‌داران سخن گفته‌اند. اما این روزها جریان‌هایی سکان سرمایه‌داری همدان را به دست گرفته‌اند که در هیچ‌کس توان مخالفت با آنان نیست. به هر حال روزگاری است که شعارهای عدالت‌خواهانه رنگ باخته و حتی مدعیان عدالت نیز میل به سرمایه‌داری افسارگسیخته دارند و تلاش می‌کنند از قافله پولدارها جا نمانند.
این روزها در ایران، نه تنها سرمایه‌داری به عنوان یک ضد ارزش شناخته نمی‌شود بلکه از آن به عنوان سرمایه‌گذاری و ارزش یاد می‌شود و چه عدالت‌خواهان و چه مسئولان دولتی و مردم به آن به عنوان فرصت نگاه می‌کنند. این‌گونه است که سرمایه‌داری جدید بدون مخالف و مانع در همه شئون زندگی مردم راه یافته است.
این‌گونه از سرمایه‌داری از مسیرهایی چون فراگیری مظاهر غرب از جمله مصرف‌گرایی در کشور جای گرفته و با تبلیغات عجیب و غریب تلویزیون‌های داخلی و خارجی در پوست و خون مردم رسوخ و در رفتار آنان نمود پیدا کرده است.
یکی از از کارکردهای این نوع سرمایه‌داری در تغییر مسیر شهرسازی است. سرمایه‌دارانی که به عنوان سرمایه‌گذار در شهری چون همدان فعالیت می‌کنند، این روزها با معماری کاملاً غربی مسیر شهرسازی سنتی ایران را به قهقرا برده‌اند و هویت شهری چون همدان را که ده‌ها قرن مردم را با بافت سنتی و تاریخی ساکن کرده بود، این روزها با آپارتمان‌های بی‌قواره و زشت گرفته‌اند.
مسئله این است که اگر سرمایه‌داری خوب هم باشد و به عنوان یک ارزش بر شمرده شود، همان‌طورکه گفته شد، قرار نیست مسیر شهرسازی یک شهر و به دنبال آن مسیر زندگی شهروندان را تغییر دهد.
افزون بر سرمایه‌داران سنتی، امروزه دو قشر از سرمایه‌داران در شهر همدان حضور داشته و در حوزه بسازوبفروشی فعالیت می‌کنند. یک؛ افراد تازه به دوران رسیده‌ای که با عنوان آقازاده یا مرتبط با آقازادگان هستند و گروه دیگر افرادی که فعالیت آنان گاه با سلامت مردم گره خورده است.
امید است تصمیم‌گیری‌ها و برنامه ریزی‌ها و تصمیم‌سازی‌های کلان شهری به سمتی پیش برود که شهر از این زوال رهایی یابد به ویژه این روزها که طرح جامع شهری در حال تهیه است، تدابیری از سوی تصمیم‌سازان تصمیم‌گیران و برنامه ریزان شهری انجام شود که شهر به دست سرمایه‌داران تغییر نکند. دست کم تک بناهای به جامانده از معماران بزرگ در طرح جامع دیده شود.
این روزها خانه اقبالیان یکی از کم‌نظیرترین آثار هنر معماری ایران در خطر تخریب است. با احترام به حقوق مالکان باید توجه داشت، شهر متعلق به همه شهروندان است و هیچ‌کس نباید به بهانه این‌که دارای پول کلان و ثروت است، به ساختار شهر دست اندازی کند. اما به دنبال روندی که آن را ظهور سرمایه‌داری جدید در همدان می‌نامم، عده‌ای فکر می‌کنند چون پول و گاه قدرت دارند، می‌توانند بنایی که نه متعلق به یک نسل که متعلق به نسل‌های آینده است، را نابود کنند و می‌پندارند کسی قدرت مقابله با آن‌ها را ندارد. اگر امروز با این افراد مبارزه نشود، در آینده باید منتظر شرایط تلخی برای همدان بود.