جلوگیری از ساخت و سازهای خارج از بافت در روستای ورکانه
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان: اگر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ روستا بود، این میزان آسیب را در بافت روستا مشاهده نمی‌کردیم. اگر امروز شاهد آسیب به بافت این روستا و ساخت و ساز خارج از هویت روستا هستیم ناشی از این است که طرح گذشته درست نظارت و اجرا نشده است.
*مینا ساکی
به مناسبت هفته گردشگری، نخستین سفره‌خانه و رستوران سنگی با نام «عمارت سنگی» در روستای ورکانه به دست مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و با حضور خبرنگاران افتتاح شد. روستای هدف گردشگری ورکانه که دارای بافت سنگی است، در سال‌های اخیر مورد بی‌توجهی دهیاری و میراث فرهنگی قرار گرفته و بخش زیادی از بافت زیبای سنگی آن از بین رفته است.
امید به نوروز آینده
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در نشست خبری خود به مناسبت هفته گردشگری که در عمارت سنگی برگزار شد، با اشاره به این‌که صنعت گردشگری استان با وجود همه مشکلات سرپاست و با آماده نگه‌داشتن خود تلاش کرده تا کمترین تعدیل نیرو را داشته باشد، بیان کرد: تاسیسات گردشگری همدان بنا دارد تا با شروع فعالیت گردشگری با تمام توان وارد عمل شود. امیدواریم در نوروز پیش‌رو شروع پر جنب و جوش گردشگری را داشته باشیم، هرچند ایام پیک سال گردشگری را پشت سر گذاشتیم و چشم امید ما به نوروز است که در میزان درآمد گردشگری موثر است که بعد از سه نوروز بتوانیم خدمت‌رسانی به مسافران را داشته باشیم. از سه نوروزگذشته، ما دو نوروز کرونایی و یک نوروز بارانی و سیل داشتیم.
«علی مالمیر» با اشاره به این‌که در روستای ورکانه سفره‌خانه‌ای افتتاح شده، توضیح داد: میزان سرمایه‌گذاری سفره‌خانه ۳ میلیارد تومان و تسهیلات هم ۶۵۰ میلیون تومان بوده است که مساحت بنا ۵۶۲ متر مربع است. اشتغال‌زایی ۷ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم بوده است.
ساخت و سازهای خارج از بافت
وی در خصوص ساخت و سازهای خارج از بافت در روستای ورکانه عنوان کرد: در قالب طرحی که در بنیاد مسکن برای روستاهای هدف گردشگری مصوب شده، اگر ساخت و سازها متناسب با فرهنگ روستا بود، این میزان آسیب را در بافت روستا مشاهده نمی‌کردیم. اگر امروز شاهد ساخت و ساز خارج از هویت روستا هستیم ناشی از این است که طرح گذشته درست نظارت و اجرا نشده است.
مالمیر با تاکید بر این‌که مبنای ساخت و ساز و جداره‌ها بر مبنای طرحی است که در دست اقدام داریم، افزود: اهالی روستای ورکانه باید در راستای ساخت و سازهای جدید، الگو را رعایت کنند و مالکان هم برای تغییر ساخت و ساز با مشارکت میراث فرهنگی و دهیار عمل کنند.
وی در خصوص کم‌کاری دهیار و از بین رفتن بافت روستا، اظهار کرد: ما شکایت کردیم و دهیار محکوم شده است اما تغییر مسیر داده شد و در جریان نظارت‌ها سختگیری در ساخت و ساز این اتفاق افتاد. نکات مثبت این جریان، بعد از شکایت ما هم اتفاق افتاد. ما بعد از بارندگی نوروز که ساخت و ساز در روستا زیاد شد، شاهد شکاف زیادی در روستا شدیم و بخشی از بافت‌های روستایی ما از جمله ورکانه دچار آسیب شد. ما ورود کردیم و مسیر وحدت و همگرایی تقویت شد.
حق قانونی میراث فرهنگی
مالمیر با بیان این‌که میراث فرهنگی در دو روستای ورکانه و سیمین پایگاه و مبنای حقوقی مداخله دارد، گفت: در سایر روستاها چون ثبت ملی نیستند، نمی‌توان به لحاظ حقوقی ورود قانونی داشت، بنابراین ساخت و ساز بستگی به تشخیص و ارزش بافت روستا از نظر دهیار دارد و باید در جهت حفظ بافت روستا بکوشند. بدیهی است که اگر این ارزش‌ها از بین رود، نمی‌توانند توقع داشته باشند که در آینده در حوزه گردشگری مزیتی برای رقابت با سایر روستاها داشته باشند.
وی افزود: اگر قرار است حفاظت از بافت دلیل موفقیت باشد، به دلیل همکاری ارگان‌ها و مردم است و اگر دهیاران نظارت و پیگیری نکنند، مالکین تلاش و مشارکت نکنند، طبیعتا نمی‌توانیم موفق باشیم و میزان اعتبارات ما آن‌قدر نیست که به تمام روستاها برویم و از بافت آن‌ها نگهداری کنیم. این درک از ارزش‌های موجود باید به آن پرداخته شود که مردم آن‌ها را و ارزش‌های نهفته روستا را که بالقوه است در حوزه گردشگری بشناسند و در جهت حفاظت از آن ارزش‌ها گام بردارند. برخی شهرداری‌ها در جهت تخریب آثار طبیعی قدم برمی‌دارند و بعضی نیز قدم در مرمت دارند و پیش قدم در ثبت شدند.
ماجرای ثبت جهانی
مالمیر در خصوص جهانی شدن منظر تاریخی از هگمتانه تا همدان، گفت: طبیعتا این شهر دوره‌های تاریخی متعددی را پشت سر گذاشته و این نخستین پرونده‌ای است که ساخته و پرداخته شده است و منتظر این هستیم که وزارتخانه این پرونده را زودتر به یونسکو معرفی کند. پرونده ثبت جهانی زنجیره‌ای کاروانسراهای کشور آماده شده که اکنون ارزیابان یونسکو ایران هستند و طبق مسیر تعریف شده بازدید دارند و پیش‌بینی می‌شود ۲۹ مهرماه به همدان آمده و از فرسفج و تاج‌آباد بازدید کنند.
وی افزود: ثبت جهانی ورکانه فعلا مطرح نیست اما ما پرونده‌ای را در چارچوب منظر فرهنگی سد اکباتان و منظر طبیعی دره ارزانفود آماده کرده‌ایم که باید مداخلات انسانی را در این منطقه نداشته باشیم که بکر بودن آن از بین نرود و ساخت و ساز های بدون چارچوب و با معیارهای یونسکو داشته باشد.
تخریب مدرسه ظفر
مالمیر در رابطه با تخریب دبیرستان ظفر بیان کرد: مدرسه ظفر که یکی از نقاط منظر تاریخی همدان است که برای جهانی شدن مطرح است و در محوطه ذوالریاستین قرار دارد که متاسفانه تخریب شده و گله ما از شهرداری است که چرا برای تخریب مجوز صادر کرده است. ما لکه‌های با بافت واجد ارزش را به شهرداری ابلاغ کردیم و نباید این‌گونه تخریب شود، گویا این بنا مالک خصوصی دارد که اقدام به تخریب کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به این‌که اصطبل قدیمی روستای ورکانه مرمت شد و قرار بود مورد بهره‌برداری قرار گیرد، توضیح داد: اصطبل قدیمی ورکانه مرمت شد بنابراین کسی که مرمت کرده باید اجاره‌نامه از دهیار روستا بگیرد تا بتواند بهره‌برداری داشته باشد چون به لحاظ حقوقی مالکیت آن‌جا مشخص نیست.