معاون معماری و شهرسازی شهرداری همدان:
حذف اتوبوس از رینگ نخست، آرزوی مدیریت شهری است

*فاطمه کاظمی

*خبرنگار

روزگاری میدان مرکزی همدان، به عنوان قلب این شهر کهن، کارکردهای تعریف‌شده و مشخصی داشت؛ بازار شهر در این منطقه قرار گرفته بود و هر شهروندی، برای انجام خریدهای روزانه خود، ملزم به سفر به آن بود. مسجد جامع محل تجمع و شور شهروندان بود و مهم‌ترین اجتماعات انسانی را در خود جای می‌داد و میدان محل تفریح، تجارت، تجمع و مانند این‌ها بود. اما از یک دهه پیش، مدیریت شهری، با اجرای طرح‌های بی‌پشتوانه و بدون تأمین زیرساخت برای این طرح‌ها، قلب همدان را به یک آشفته‌بازار تبدیل کرد که همه چیز در آن شبیه یک کلاف سردرگم است.

بوعلی پیاده‌راه شد، اما چون پارکینگ عمومی کم است، خودروها به ناچار در کوچه‌پس‌کوچه‌ها پارک می‌شوند و محلات قدیمی و زیبای همدان به پارکینگ تبدیل شده‌اند و چون زندگی برای خیلی از ساکنان این محلات دشوار شده، بیشتر آن‌ها ترجیح داده‌اند خانه‌های خود را اجاره داده یا بفروشند و به محلات و مناطق دور از مرکز شهر بروند. به دنبال این اتفاق، خیلی از ساختمان‌های قدیمی و زیبای شهر به انبار اجناس بازاریان همدان تبدیل شده‌اند.

اکباتان پیاده‌راه شده اما چون بازاریان مجبور به حمل اجناس خود هستند، ورود وانت‌بار و وسائل نقلیه باری در آن آزاد است. کسبه از رکود شکایت کرده‌اند و تاکسیرانی ورود ون‌ها را به آن آزاد کرده است. اگر اکباتان قبلا خیابان بود، حالا شبیه اتوبان یا در بهترین حالت پیست موتورسواری است.

ترافیک بوعلی و اکباتان به ۴ خیابان دیگر منتقل شده و این خیابان‌ها عملا قفل هستند، چون ماشین از سروکول آن‌ها بالا می‌رود، سرگذر؛ به عنوان مهم‌ترین مرکز خرید شهروندان، همچنان پابرجاست و خیلی از کسبه آن در برابر درآمدهای کلانی که به دست می‌آورند، حتی زحمت جمع‌آوری زباله‌های تولیدشده‌شان را هم به خودشان نمی‌دهند.

خلاصه این‌که رینگ مرکزی شهر به یک آشفته‌بازار تبدیل شده که مدیریت شهری باید برای حل مشکلات آن، قدم به قدم جلو برود. یکی از معضلات اساسی این بخش از شهر، تجمع و توقف اتوبوس‌های شهری در آن است. اتوبوس‌هایی که بخشی از آن‌ها در محوطه تپه تاریخی هگمتانه توقف می‌کنند و بخشی از آن‌ها در چهار خیابان باقیمانده و فقط کافی است ظهرها به این خیابان‌ها سر بزنید تا ببینید مدیریت شهری همدان از قلب همدان چه ساخته است!

برخی از کارشناسان پیشنهاد حذف اتوبوس از رینگ نخست شهر را داده‌اند، اما این پیشنهاد چقدر عملی است و چه تأثیری بر زندگی شهروندان می‌گذارد؟ آیا اجرای این طرح از مشکلات رینگ نخست کم می‌کند یا مشکلاتی بر مشکلات آن اضافه می‌کند؟

لزوم انجام مطالعات

معاون شهرسازی و معماری شهرداری همدان در گفت‌وگو با همدان‌نامه حذف اتوبوس‌ها از رینگ نخست شهر را یکی از آرزوهای مدیریت شهری همدان می‌داند و می‌گوید: این پروژه، یکی ‌از آرزوهای مدیریت شهری است که طرح‌های بالادستی نیز به این‌که این بحث جز الزامات شهری شهرهای دارای بافت تاریخی مانند همدان است، صحه می‌گذارند. این طرح‌ها تأکید می‌کنند در محوطه‌های تاریخی مانند میدان همدان، نباید اتوبوس‌ها حرکت کنند یا حداقل پارکینگ اتوبوس‌ها در این مناطق نباشند. اما «امیر فتحیان‌نسب» معتقد است برای عملی‌شدن و اجرای این پروژه، باید طرح توجیحی داشت و کار مطالعاتی آن را نیز انجام داد.

وی می‌گوید: اگر اجرای این طرح به عنوان الزامی در ثبت جهانی منظر تاریخی شهری هگمتانه تا همدان مطرح باشد، همه ما موظفیم که الزامات ثبت جهانی را به عنوان یکی از اولویت‌های شهر همدان، برای توسعه صنعت گردشگری رعایت کنیم و اتوبوس‌ها را از رینگ نخست شهر حذف کنیم.

نحوه اجرای طرح

اما در شرایطی که حتی یک پارکینگ استاندارد در شهر وجود ندارد، چطور می‌توان اتوبوس را از رینگ نخست شهر حذف کرد و زندگی شهروندان را هم مختل نکرد. فتحیان‌نسب در خصوص راهکار این پروژه می‌گوید: باید اتوبوس‌ها به جای این‌که در ایستگاهی در میدان مرکزی حرکت کنند به صورت حرکت شعاعی از دور رینگ نخست بدون توقف در ایستگاه‌ها حرکت کرده و مسیر را به صورت شعاعی ادامه دهند و به مقصد برسند.

وی در این‌باره توضیح می‌دهد: به طور مثال اتوبوس‌هایی که به میدان دره مرادبیک و یا بیمه حرکت می‌کنند، از میدان آرامگاه و بلوار خواجه‌ رشید به امام‌زاده عبدالله (ع) رفته از آن‌جا تا فرهنگیان به مسیر خود ادامه می‌دهند و از آن‌جا نیز به طور مستقیم به مقصد نهایی حرکت کنند؛ یعنی یک حرکت قطری.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری همدان معتقد است این کار سخت، اما امکان‌پذیر است و ادامه می‌دهد: اگر این اتفاق بیفتد، ما می‌توانیم به عنوان ظرفیت‌های شهر همدان، دنبال خیابان‌های چند عملکردی باشیم تا نقش‌های مختلفی را ایفا کنند و در کنار آن حمل‌ونقل پاک‌تری در میدان مرکزی قرار دهیم تا شهروندان برای حمل‌و‌نقل دچار مشکل نشوند.

مزایای پروژه

وقتی طرح پیاده‌راه‌سازی خیابان‌های بوعلی و اکباتان اجرا می‌شد، مسئولان مدیریت شهری معتقد بودند، این اتفاق به بهبود زندگی شهروندان کمک زیادی خواهد کرد، اما بی‌توجهی به زوایای مختلف اجرای طرح، آسیب زیادی به زندگی شهروندان زد و خاصه اکباتان را از رونق و تپش انداخت.

از فتحیان‌نسب می‌پرسم اجرای طرح حذف اتوبوس از رینگ نخست شهر چه مزایایی برای شهر و شهروندان دارد که می‌گوید: بافت تاریخی شهرمان که دارای اماکن قابل توجه تاریخی و عامل توسعه گردشگری است، از آسیب‌های وجود اتوبوس، آلودگی‌های صوتی، آلودگی‌های محیط زیستی و ترافیک، رهایی می‌یابند. همچنین سرعت حمل مسافران نیز افزایش پیدا می‌کند، زیرا اگر حرکت در مسیر قطری موجب افزایش سرعت حرکت، خواهد شد و در صورتی که آلودگی‌ها کاهش یابد. به دنبال کاهش ترافیک و آلودگی‌های صوتی، با افزایش سلامت روان شهروندان روبه‌رو خواهیم بود و منطقه مرکزی را به عنوان گنجی در شهرمان با ظاهر بهتری متصور خواهیم بود.

اقدامات انجام‌شده برای عملی‌شدن پروژه

معاون شهرسازی و معماری شهرداری همدان در پاسخ به این سوال که آیا برای اجرای چنین طرح بزرگی، مطالعه‌ای انجام شده، تأکید می‌کند: مطالعات لازم زمانی که بحث بی‌آرتی مطرح بود نیز انجام شده و در پیوست آن یک طرح مطالعاتی نیز قرار دارد. طرح مطالعاتی که قبلا انجام شده را در اختیار داریم که باید در شورای ترافیک نیز مطرح شود و شهرداری نیز این طرح را مورد حمایت قرار دهد.