*حسین زندی
*سردبیر
مطالبه جمعی، آغاز رایزنی‌ها و جلسات، کتک‌خوردن عکاس خبرنگار، نامه‌نگاری‌ها، ایجاد پویش، قانع‌کردن مسئولان برای همراهی و در نهایت آغاز ساخت سایت‌موزه و امروز نزدیک شدن به افتتاح آن نشان می‌دهد که روند درستی برای پیگیری و مطالبه‌گری طی شد تا این کار بزرگ رقم بخورد. بنابراین باید قدر آن را دانست.
شاید بسیاری از شهروندان آگاهی نداشته باشند، وقتی در حفاری‌های میدان، تابوت‌ها و اشیای تاریخی از دل خاک بیرون زد، هیچ‌یک از مسئولان موافق حفظ آن‌ها در محل کشف‌شده نبودند و زمان زیادی صرف رایزنی‌های پیدا و پنهان فعالان مدنی و هنرمندان با مدیران ارشد و مدیرانی که ساز مخالف می‌زدند، شد. اگرچه هنوز برخی با شک و شبهه به این پروژه نگاه می‌کنند، اما این موزه یکی از ماندگارترین کارهای عمرانی و فرهنگی مدیران استانی در نیم قرن گذشته است.
افزون بر دغدغه‌مندی جامعه از جمله هنرمندان و فعالان مدنی، شهروندان نیز در حفظ میراث تاریخی و فرهنگی مسئول هستند و مهم‌تر این‌که نه تنها مسئولند، بلکه باید این مسئولیت را به مدیران نیز گوشزد کنند و آنان را نیز برای حفاظت از آثار گذشتگان همراه کنند. در این پروژه مسیر درست پیموده شد و خوشبختانه این اتفاق افتاد تا گنجینه‌های باستانی شهر برای آیندگان به یادگار بماند.
در سال‌های پیش از کرونا، آمار بازدیدکنندگان بومی (هم‌استانی‌ها) از مهم‌ترین آثار تاریخی استان کمتر از دههزار نفر بودند و بقیه بازدیدکنندگان از مناطق دیگر کشور بودند. شاید چون شهروندان همدانی هنوز میراث تاریخی خود را جدی نگرفته‌اند، با آن رابطه نداشته و آشتی نکرده‌اند. چراکه اقدامی برای معرفی این میراث صورت نگرفته است. اما سایت‌موزه‌ای که در مهم‌ترین نقطه شهر قرار دارد، در دسترس همه شهروندان و بازدید از آن رایگان است، مسلماً سالانه صدها هزار نفر بازدیدکننده خواهد داشت. سایت‌موزه همدان می‌تواند دروازه ورود به آثار تاریخی و موزه‌های پیرامونی خود از جمله هگمتانه، آرامگاه بوعلی، بازار، خانه‌های تاریخی رینگ اول و سایر جاذبه‌های دیدنی باشد. این نکته را مدام در رایزنی‌هایی که برای اقناع مدیران صورت می‌گرفت، تکرار می‌کردم. در واقع مدیریت شهری با هزینه اندکی توانسته کار بزرگی انجام برساند و اثری فاخر، ماندگار و زیبا را به یادگار بگذارد. توجه داشته باشیم، بودجه و هزینه‌کرد این پروژه نسبت به پروژه‌های دیگر شهرداری بسیار ناچیز است. در واقع ممکن است بودجه صرف شده این کار به اندازه یک آپارتمان باشد، اما فراموش نکنیم، هزینه در مسیر فرهنگ اگرچه دیربازده اما ماندگار‌تر است. این تجربه می‌تواند تکرار شود و بازهم نهادهای حاکمیتی در کنار فعالان فرهنگی و مدنی اتفاقات خوبی رقم بزنند.
فعالان مدنی و هنرمندان روزنامه‌نگاران در بسیاری از مباحث روحیه و دیدگاه انتقادی دارند و معمولاً از عملکرد ضعیف یا غلط مسئولان انتقاد می‌کنند اما وقتی مسئول یا مسئولان دست به کار مثبتی می‌زنند اگرچه وظیفه سازمانی ایشان باشد، نباید نادیده گرفته شود و در این پروژه جا دارد از مدیریت شهری و میراث فرهنگی قدردانی شود.