سرطان دهانه رحم و سرطان سینه؛ شایع، اما قابل پیشگیری
یک کارشناس ارشد مامایی: سرطان سینه شایع‌ترین سرطان بین زنان ایرانی بوده و در کشور ما از هر ۱۵ نفر یک نفر به این سرطان مبتلا می‌شود.
باباخانی: به طور کلی سرطان‌هایی که در ناحیه لگن مانند سرطان دهانه رحم و سرطان تخمدان ایجاد شود، به راحتی می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن پخش شود.
*فاطمه کاظمی
*خبرنگار
پای صحبت متخصصان بهداشت که می‌نشینی، از دردهای زنانه‌ای صحبت می‌کنند که شاید فرد هرگز فکرش را نمی‌کرده که به آن مبتلا شود، اما نه تنها این اتفاق افتاده، بلکه در پی این بیماری، زندگی زناشویی و کیفیت زندگی او تحت تأثیر قرار گرفته است. درمان این درد، توجه بیشتر به سلامت و پیگیری علائم مشکوک است؛ چیزی که زنان ایرانی معمولا از آن غفلت می‌کنند و نمی‌خواهند قبول کنند یک مادر یا همسر خوب، یک مادر و همسر سالم است.
بیماری‌های شایع در زنان
کارشناس برنامه سلامت میانسالان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان می‌گوید: دو سرطان شایع زنان که قابلیت غربالگری و پیشگیری را در دنیا دارند، سرطان سینه و دهانه رحم هستند. سرطان دهانه رحم، دومین سرطان شایع در دنیا است و ۵۰ درصد مرگ‌‌و میرهای ناشی از سرطان بر اثر آن است که نشان‌دهنده اهمیت این سرطان است که ۲۰تا ۳۰درصد کل درصد کل سرطان خانم‌ها را نیز شامل می‌شود.
«نرگس باباخانی» در خصوص نحوه پیشگیری از این سرطان می‌گوید: شیوه زندگی سالم در ابتلا به این سرطان موثر است، برای مثال مصرف سیگار و قلیان که در خانم‌ها در حال افزایش است و رفتارهای جنسی پر خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.
واکسن گارداسیل
وی می‌افزاید: روش دیگر پیشگیری استفاده از واکسن «گارداسیل» است که برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم استفاده شده و در داروخانه‌ها موجود است. فرد می‌تواند این واکسن را برای خود و فرزندانش تزریق کند و سن طلایی آن برای دختران از ۹ تا ۲۶ و برای پسران از ۱۱ تا ۲۶ سالگی است. البته بعد از این سن، تأثیر این واکسن کاهش می‌یابد. این واکسن در ۳ دوز باید مورد استفاده قرار گیرد که ۱-۲ماه پس از دوز اول، دوز دوم را و ۶ ماه بعد از دوز اول، دوز سوم تزریق می‌شود که این ۳ دوز تا آخر عمر فرد پیشگیری را ایجاد می‌کند.
علائم بیماری
باباخانی در خصوص علائم بیماری می‌گوید: این سرطان در مواقعی ممکن است هیچ علائمی از خود نشان ندهد، اما از علائم شایع آن خونریزی شدید، ترشحات غیرطبیعی زنانه و درد لگنی است که باید برای پیگیری آن اقدام کرد.
وی تأکید می‌کند: از ویژگی‌های سرطان دهانه رحم این است که یک غربالگری مناسب در سراسر دنیا دارد که بیماری را شناسایی می‌کند. از خصوصیات دیگر این سرطان این است که این بیماری روند طولانی دارد و حدود ۵ تا ۱۰ سال طول می‌کشد تا سلول‌ها به سمت سرطانی‌شدن بروند. بنابراین فرصت خوبی برای شناسایی داریم تا سریع‌تر روند درمان را آغاز کنیم و امید و کیفیت زندگی فرد را افزایش دهیم.
غربالگری
این کارشناس ارشد مامایی در خصوص غربالگری این سرطان می‌گوید: روش غربالگری «پاپ اسمیر» که با برداشتن سلول‌هایی از دهانه رحم و بررسی آن‌ها متوجه سرطان می‌شویم، مهم‌ترین روش غربالگری سرطان دهانه رحم محسوب می‌شود. هر خانم باید ۳ سال بعد از شروع رابطه جنسی شروع به انجام پاپ‌اسمیر کند و این غربالگری را انجام دهد. به این صورت که تا۳ سال پی در پی هر سال یکبار این آزمایش را انجام دهد و در صورت نداشتن مشکل هر سه سال یکبار تکرار کند، اما اگر در این میان، یکی از پاپ‌اسمیرها دارای مشکل باشد، فرد به سمت درمان و پیگیری می‌رود .
سرطان سینه
کارشناس برنامه سلامت میانسالان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان با بیان این‌که سرطان سینه نیز از سرطان‌های شایع است، توضیح می‌دهد: این نوع سرطان هم روی کیفیت زندگی و هم روی زندگی زناشویی خانم‌ها تأثیر می‌گذارد.
باباخانی تأکید می‌کند: سرطان سینه شایع‌ترین سرطان بین زنان ایرانی بوده و در کشور ما نیز از هر ۱۵ نفر یک نفر به این سرطان مبتلا می‌شود و اولین علت مرگ در اثر سرطان‌ها در زنان میانسال است و ۳۰ درصد کل سرطان خانم‌ها را نیز تشکیل می‌دهد.
پیشگیری
وی با اشاره به این‌که در هر سرطانی چند نکته بسیار مهم برای پیشگیری است؛ ادامه می‌دهد: از جمله بهبود شیوه زندگی، افزایش فعالیت بدنی، افزایش مصرف میوه و سبزیجات، اجتناب از استفاده دخانیات، الکل و موادمخدر. در سرطان سینه هم همین‌گونه است؛ این‌که فرد وزن مناسب و فعالیت فیزیکی متوسط داشته باشد یعنی ۳ تا ۵ بار در هفته و هربار به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه با شدت متوسط ورزش کند. منظور از شدت متوسط یعنی این‌که اگر در حین ورزش از فرد سوالی کنیم، آن فرد باید صبر کند تا نفس تازه کند تا بتواند به ما پاسخ دهد. افزایش مصرف میوه و سبزیجات و کاهش مصرف روغن، نمک، فست فود و گوشت قرمز در دوران میانسالی لازم است.. زیرا در این سنین با کاهش متابولیسم بدن، کاهش کالری دریافتی به پیشگیری از اضافه وزن و چاقی کمک می‌کند که باعث می‌شود فرد به سمت سبک زندگی سالم رفته و از ابتلا به سرطان‌ها پیشگیری گردد، اما مسئله مهم تشخیص سریع و به موقع بیماری است، زیرا هرچه توده کوچک‌تر باشد، راحت‌تر جراحی و شیمی‌درمانی شده، هزینه‌های درمان کمتر و احتمال موفقیت درمان بیشتر می‌شود.
غربالگری
باباخانی می‌گوید: ما به خانم‌های بالای ۲۰ سال توصیه می‌کنیم شروع به خودآزمایی پستان‌های خود کنند که همکاران من روش صحیح انجام این خودآزمایی را در کلیه خانه‌های بهداشت، درمانگاه و پایگاه‌های بهداشتی آموزش می‌دهند. اوایل ممکن است سخت باشد و فرد با هر چیزی احساس خطر کند، اما بعد از مدتی بافت سینه خود را شناخته و بافت غیرطبیعی را بهتر تشخیص می‌دهد. این معاینه باید هر ماه باشد و بهتر است در پایان دوره قاعدگی انجام شود. البته در کنار آن باید یک معاینه بالینی به طور سالیانه توسط ماما یا پزشک صورت می‌گیرد که بر اساس آن ممکن است توصیه به سونوگرافی و ماموگرافی که در مراکز دولتی و غیردولتی قابل انجام است.
وی می‌افزاید: اگر فردی توده‌ای در سینه خود احساس کرد، می‌تواند به همکاران ماما در مراکز بهداشتی مراجعه کند که برای بررسی بیشتر به مراکز دولتی کلینیک پستان بیمارستان فاطمیه و بیمارستان بعثت ارجاع می‌شوند.
کارشناس برنامه سلامت میانسالان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان تأکید می‌کند: خانم‌هایی که بچه شیر نداده و یا بارداری نداشته‌اند و یا بستگان درجه یک و دو آن‌ها مبتلا به سرطان سینه هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
علائم
وی تأکید می‌کند: اگر خانم‌ها در معاینه سینه، وجود توده‌ای را حس کنند باید سریعا به همکاران من اطلاع دهند. اگر ترشحات خونی، زرد یا سبز رنگ دارند، یا اگر فکر می‌کنند نوک سینه آن‌ها پوسته پوسته شده، زخمی طولانی ایجاد شده که بهبود نمی‌یابد، یا سر سینه فرو رفته شده و یا در زیر بغل توده‌ای حس کردند، باید به آن‌ها توجه کنند.
آموزش
این کارشناس ارشد مامایی در پایان می‌گوید: اگر خانمی برای مراقبت میانسالان به مراکز بهداشتی مراجعه کند، همکاران من با گرفتن شرح حال و ارزیابی الگوی تغذیه، تن‌سنجی، سلامت روان، فعالیت بدنی و مصرف دخانیات، سلامتی فرد را بررسی کرده و سپس برای معاینات مامایی و غربالگری سرطان ها به واحد مامایی آن مرکز ارجاع می‌شود.