*محمد افشار
*فعال فرهنگی
کتاب غمگسار فرمانروا، جدیدترین اثر استاد علیرضا ذکاوتی قراگزلو، در پائیز ۱۴۰۰ توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این اثر گزینش و ویرایشی از ترجمه کتاب فریده الاصقاع فی ترجمه سلوان المطاع است. آن‌چنان که از پیش‌گفتار کتاب برمی‌آید، سلوان المطاع کتابی است به زبان عربی و نوشته ابن ظفر(۴۹۷-۵۶۵ ه.ق). این کتاب به سبک کلیله و دمنه و برای پادشاهان نوشته و بیش از دو بار به فارسی ترجمه شده است. اثر استاد ذکاوتی قراگزلو، گزینش و ویرایش کتاب فریده الاصقاع فی ترجمه سلوان المطاع اثر سید نعمت الله بن سید هادی شوشتری که با تصحیح و تحقیق دکتر عبدالکریم جرادات در سال ۱۳۷۸ منتشر شده است. کتاب یاد شده ترجمه‌‌ای از سلوان المطاع که در سال ۱۲۳۳ هجری قمری انجام پذیرفته است.
حکایات و داستان‌های کتاب برگرفته از زندگی ایرانیان در روزگار کهن، داستان‌های پادشاهان و رخدادهای صدر اسلام است. اثر استاد ذکاوتی از پنج باب به علاوه فصلی به نام ضمائم مترجم و فهرست‌ها تشکیل شده. نام باب‌ها به ترتیب: تفویض، اندوه‌گساری، صبر، رضا و پارسایی است. چنان که گفته شد و از نام ابواب کتاب نیز برمی‌آید، روحیه حاکم بر کتاب و داستان‌هایش، خواننده را به یاد روحیات پند و اندرزی کلیله و دمنه می‌اندازد. این کتاب با استفاده از موقعیت‌ها و اشخاص تاریخی مانند پادشاهان و بزرگان مذهبی حکمت و پند و اندرز را به خواننده منتقل می‌کند.
روش کار استاد ذکاوتی در کنار گزینش و برگزیدن حکایات، حذف مترادفات زائد است. بنا به گفته خودشان: «خواننده صورت پیراسته آن‌چه نویسنده و مترجم اصلی نوشته است، می‌خواند». چاپ کتاب جدید استاد قراگزلو را باید به فال نیک گرفت چرا که کتاب‌هایی از این دست، پنجره‌هایی هستند به ادبیات کهن و فرهنگ گذشته ما. امیدوارم بر تعداد چنین کتاب‌هایی که هم برای خواننده عادی و هم دنبال‌کنندگان جدی ادبیات سودمندند، روز به روز افزوده شود.