معاون پیشگیری سازمان بهزیستی استان:
فقط برای ۱۰۰ معتاد متجاهر جا داریم
*نازنین ناصری
*کارشناس ارشد محیط زیست
معاون پیشگیری بهزیستی همدان با بیان این‌که معتادان متجاهر منجر به نابسامانی در نظم عمومی شهر می‌شوند، می‌گوید: تشخیص تجاهر این معتادان بر عهده مقام قضایی و تشخیص اعتیاد آن‌ها بر عهده پزشک تیم غربالگری بهزیستی است.
«ابوالفضل باب‌الحوائجی» می‌گوید: معتادان متجاهر و یا هر فردی که به نوعی منجر به بی‌نظمی در وضعیت ظاهری یا بصری و بهداشتی شهر شود، توسط نیروی انتظامی جمع آوری و به تیم غربالگری بهزیستی ارجاع داده می‌شود و پزشک بر اساس آزمایشاتی که انجام می‌دهد، معتاد یا غیرمعتادبودن آن را تشخیص می‌دهد که اگر غیر معتاد باشد زیر نظر خدمات‌رسانی شهری و شهرداری قرار می‌گیرد. این افراد اگر زن سرپرست خانوار باشند و یا معلولیت داشته باشند، بهزیستی آن‌ها را ساماندهی می‌کند.
ماده ۱۵ و ۱۶
باب‌الحوائجی به ماده‌های قانونی موادمخدر اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در رابطه با این موضوع دو ماده قانونی ۱۵ و ۱۶ وجود دارد. معتادی که تجاهر آن را مقام قضایی تشخیص داده است، از یک ماه تا یک سال به مرکز کاهش آسیب ماده ۱۶ که در چهل کیلومتری شهر همدان قرار دارد، منتقل می‌شود تا در آن‌جا تحت درمان و مراقبت قرار گیرد و ماده ۱۵ مربوط به معتادانی است که تمکن مالی دارند و می‌توانند طبق قانون برای ترک اعتیاد به کمپ‌ها مراجعه کنند در صورت مراجعه‌نکردن آن‌ها، به دلیل این‌که جرم محسوب می‌شود با آن‌ها برخورد قانونی انجام می‌شود.
وی از مشکلات بهزیستی سخن به میان می‌آورد و اعلام می‌کند: مشکل عمده‌ای که برای ما وجود دارد، این است که ما فقط یک تیم غربالگری داریم و این‌که ما فقط ظرفیت پذیرش ۱۰۰ معتاد متجاهر را داریم، در صورتی که افرادی که توسط پلیس به ما معرفی و پذیرش می‌شوند چند برابر طرفیت هستند.
باب‌الحوائجی با بیان این‌که قانون موادمخدر صریحا اعلام کرده که جمع‌آوری معتادان بر عهده بهزیستی و شهرداری است، تصریح می‌کند: پاکسازی ظاهری و جمع‌آوری معتادان میدان که از محل‌های عبور و مرور گردشگران و افراد بومی است، وظیفه نیروی انتظامی و شهرداری است که آن‌ها را جمع‌آوری کنند، چراکه یک منطقه عبور گردشگری و حساس از لحاظ زیبایی ظاهری محسوب می‌شود. شهرداری بر اساس وظایفی که قانونا برای آن تعریف شده، موظف است، نسبت به جمع‌آوری معتادان میدان اقدام کند. با توجه به این‌که استان از لحاظ گردشگری مورد توجه کشوری و جهانی است، با وجود تلاش‌های شهرداری در این زمینه، اما برای جمع آوری معتادان آن‌طور که باید اقدامات لازم را انجام نداده است.
وی ادامه می‌دهد: اقدامات به این صورت است که گرمخانه در اختیارشان قرار می‌گیرد و شب استراحت می‌کنند و دوباره روز به بیرون از گرمخانه می‌روند و برای تغییر ظاهر این افراد و یا از لحاظ روان‌شناسی برای این‌ها کاری انجام نمی‌شود. خیلی از معتادان هم به خاطر ترس از گرفته‌شدن توسط پلیس به این گرمخانه‌ها مراجعه نمی‌کنند. وقتی یک معتاد آسیب‌زدایی می‌شود، باید تحت درمان روانپزشکی نیز قرار گیرد و در ظاهر‌سازی فرد نیز باید تلاش کرد.
باب‌الحوائجی به جلسات خود با شهرداری اشاره و اظهار می‌کند: در جلسه‌ای که با شورای هماهنگی داشتیم، شهرداری در حال آماده‌سازی مکانی برای ساماندهی این افراد است و اقامتگاه‌هایی را برای معتادان متجاهر در نظر خواهد گرفت و بهزیستی ظرفیت پذیرش این افراد را افزایش دهد، اما باز هم نمی‌توان گفت که شهر پاکسازی شده، چراکه در میدان و اطراف شهر این افراد را به صورت پراکنده باز مشاهده می‌کنیم.
تکدی‌گری و زباله‌گردی
وی می‌گوید: ممکن است تکدی‌گران و زباله‌گردان را نیز به غلط با معتادان متجاهر اشتباه بگیریم، شاید برخی فکر کنند که این افراد تمکن مالی ندارند، در صورتی که ممکن است درآمد این افراد مانند فرد عادی و حتی از یک کارمند بیشتر باشد. برای این افراد باید شرایط آماده شود و از لحاظ ظاهری و در ساعت‌های خاص به کار زباله‌گردی مشغول باشند و فرهنگ‌سازی لازم برای مردم انجام شود که کمک‌رسانی غیرلازم به تکدی‌گران انجام نشود. به دلیل این‌که گردشگران در میدان باباطاهر و بوعلی و میدان مرکزی بیشتر تردد می‌کنند، این افراد در این مکان‌ها بیشتر یافت می‌شوند. بسیاری از این افراد خیلی ماهرانه برخورد می‌کنند تا طرف را به دادن پول یا چیز دیگر جذب کنند. این موارد را باید شهرداری جمع‌آوری کند، اما اگر مددجو و تحت پوشش بهزیستی هستند، دوباره در مکانی دیده شوند به بهزیستی معرفی می شوند تا از آن حالت خارج شوند.
باب‌الحوائجی از اعتیاد به‌عنوان یک مسئله پیچیده یاد و بیان می‌کند: پاک‌کردن صورت مسئله راحت است، در صورتی که کاری دشوار است که بتوان یک فرد تکدی‌گر یا معتاد متجاهر را ساماندهی کرد. سرانه‌ای که برای نگهداری از معتادان اختصاص می‌دهند خیلی کم و حتی به خورد و خوراک این افراد هم نمی‌رسد، چه برسد این‌که پزشک در اختیار آن‌ها قرار دهیم تا تحت روان‌درمانی قرار گیرند. مشکل دیگر این‌که سه برابر بیشتر از ظرفیت ما افراد را نگهداری می‌کنیم. منتهی امسال گروه‌های جهادی برای ارائه خدمات و کمک‌رسانی به معتادان متجاهر تشکیل شده است.
وی خاطر نشان می‌کند: معتادان متجاهر هم به عنوان ساقی هستند و هم در انتهای زنجیره قاچاق قرار دارند که در رابطه با جمع آوری آن‌ها و پیشگیری از اعتیاد، بهزیستی در اولویت سوم قرار دارد. هر فرد معتاد ۱۴ نفر را می‌تواند معتاد کند. اگر یک نفر از معتادان متجاهر از این چرخه خارج شود، می‌توان گفت که امکان معتادشدن ۱۴ نفر از بین می‌رود.
معتادان گمنام
معاون پیشگیری سازمان بهزیستی استان همدان در آخر می‌گوید: حتی اگر فرد معتاد اعتیاد را ترک کند، باز هم آثار آن تا آخر عمر در فرد باقی می‌ماند. در واقع جمع‌کردن آن‌ها پیشگیری از افتادن افراد دیگر در دام اعتیاد است. به اصطلاح به آن‌ها معتاد گمنام گفته می‌شود؛ یعنی این‌که استعداد این را دارند که به طرف اعتیاد کشیده شوند. بنابراین خانواده‌ها باید خیلی با دقت از فرزندان خود مراقبت کنند و با ارائه آموزش‌های لازم به افراد در دام افراد معتاد نیفتند.