نقش ِ مهاجرانی که دل در گرو «خانه» دارند

*یلدا خاکباز

*کارشناس ارشد مردم‌شناسی

همیشه دلیلی برای رفتن وجود داشته است. رفتن و جابجایی از مکانی به مکان دیگر برای به دست آوردن شرایط کارِ بهتر، دور شدن از جنگ یا بلایای طبیعی، به دست آوردن شادی و خیلی دلایل دیگر که فرد را مجبور به هجرت می‌کند. هجرت برای داشتنِ امکانات بهداشتی بیشتر، آموزش بهتر، درآمد بیشتر، مسکن و حتی آزادی سیاسی و فرهنگی بهتر، ساده‌ترین و مهم‌‌ترین حقوق هر شهروندی که او را سوق می‌دهد سمت ِ «مهاجرت» اگرچه مهاجرت بشر برای مدت صدها هزار سال وجود داشته و دارد.

اما همیشه در نهاد آدمی مفهوم خانه و آشیانه مفهوم دیگری دارد. البته اگر نخواهیم وارد بحث و موضوع مفهوم جهان وطنی شویم …بدون شک شرایط سخت و یا نبود امکانات بهتر با توجه به استانداردهای هر فردی او را سوق می‌دهد که گزینه مهاجرت را برای زندگی در شهر و یا کشور مقصد انتخاب کند. تصمیم سختی که در هر شرایط سنی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تبعات خاص خود را دارد. ترک کردنِ خانه، مردم، خانواده، خیابان، کوچه‌های شهری که در آن بدنیا آمده‌ایم، بزرگ شده‌ایم، عاشقی کرده‌ایم، افتاده‌ایم و بلند شده‌ایم همه و همه آزمون سختی ست که امید به آینده روشن است که باعث می‌شود از جایی به جایی دیگر راهی شویم.

این حق طبیعی هر کسی است که برای زندگی بهتر خود تلاش کند حتی اگر منجر به مهاجرت‌های موقت و یا دائم بشود. اما آن‌چه نگارنده می‌خواهد به آن بپردازد نقش هریک از افرادی است که به عنوان شهروند آن خانه، خاک، شهر، سرزمینی را که درآن بالیده است و حالا در شهر و کشور مقصد،  خود تبدیل به وزنه علمی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی شده‌اند چه بسا موقعیت در حالِ حاضر آن افراد می‌تواند بیشترین تاثیرگذاری را در مطالبه‌گری و توانمندسازی و مدیریت آن شهر داشته باشد. به طور مثال  با ایجاد شبکه‌ای از افرادی که  مهاجرت کرده‌اند و امکان همکاری در حل مسائل و موقعیت‌های بحرانی شهر را دارند و یا می‌توانند در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی برای شهر سرمایه‌گذاری کنند و یا می‌توانند همراهی کنند در به‌دست آوردن  درخواست‌های عمومی حوزه مدیریت شهری که هر کدام پوشه خاص خود را دارد این مشارکت می‌تواند همه شهروندان را دل گرم کنند  برای ساختن شهری که هنوز دوستش داریم چه آنان که رفته‌اند و چه آنانی که مانده‌اند. هر چند به دست آوردن این مهم بستگی به آن دارد که مفهوم و احساسِ نزدیکی با وطن، خانه و یا شهر به چه میزان در قلب و ذهن شهروندانش ریشه و رشد یافته است.