موانع ثبت جهانی آثار همدان باید رفع شود
هفته گذشته تعدادی از فعالان مدنی استان همدان به همراه «امیرشهاب رضویان» سینماگر همدانی با «پروانه سلحشوری» نماینده مجلس دیدار و درباره وضعیت میراث فرهنگی همدان گفتگو کردند.
*ناهید زندی‌صادق
*کارشناس ارشد ایرانشناسی
هفته گذشته تعدادی از فعالان مدنی استان همدان به همراه «امیرشهاب رضویان» سینماگر همدانی با «پروانه سلحشوری» نماینده مجلس دیدار و درباره وضعیت میراث فرهنگی همدان گفتگو کردند. در این جلسه سلحشوری قول پیگیری موضوع ثبت جهانی قنات روستای قاسم‌آباد را داد و گفت موضوع به تعویق‌انداختن الحاق روستای قاسم‌آباد به شهر تا تکمیل روند ثبت جهانی قنات قاسم‌آباد را از طریق مکاتبه با وزارت کشور پیگیری خواهد کرد.
تخریب همدان در کنار خلا قانونی
امیرشهاب رضویان در این جلسه گفت: نمایندگان زن در مجلس و ۶۲ درصد دانشجویانی که زن هستند، موجب تحول جامعه ایرانی خواهند شد و نه سیاست‌مداران یا انجمن‌های عجیب و غریبی که تشکیل می‌شوند. در تشکل‌های غیردولتی که در همدان فعال هستند، زنان نقش پررنگی دارند و همراه با ما در اعتراضاتی که علیه اقدامات شهرداری یا نهادهای دیگر در اعتراض به تخریب میراث فرهنگی و طبیعی این شهر می‌شود، شرکت می‌کنند.
وی ادامه داد: در همدان مانند بسیاری از شهرها تعدادی بسازبفروش، افراد بی‌وطن و تعدادی مدیر که یک سر ماجرا به جیب آنها وصل است و تعلق خاطری به شهر ندارند، باعث نابودی میراث فرهنگی و طبیعی این شهر شده‌اند. برای مثال در محله قدیمی جولان ۳۰۰، ۴۰۰ خانه قدیمی وجود داشت که می‌شد به عنوان میراث کهن آنها را حفظ کرد اما بولدوزر گذاشتند و همه را تخریب کردند.
رضویان خلا قانونی در این زمینه را مهم‌ترین مشکل عنوان کرد و توضیح داد: همدان در حال نابودی است؛ بسازبفروش‌ها آثار تاریخی را نابود می‌کنند، عتیقه‌یاب‌ها اشیای تاریخی را از بین می‌برند و عده‌ای هم در حال قطع درختان هستند. بخش زیادی از باغ‌های همدان به عنوان کمربند سبز شهر از بین رفته‌اند و ۱۰۰ رشته قنات نابود شده‌اند. بافت جمعیتی شهر هم به هم ریخته و تعداد اقلیت‌ها به شدت کم شده است. هویت شهر ما وابسته به این‌هاست.
این هنرمند همدانی گفت: قانون‌گذاران باید این خلا قانونی را جبران کنند. در همدان ساختمان‌هایی وجود دارد که چند سال است برای ماندن آنها می‌جنگیم و میراث فرهنگی هم قدرت چندانی ندارد. شهرداری باید در حفظ آثار تاریخی نقش داشته باشد. دیوان عدالت اداری باید مشاوران میراث فرهنگی داشته باشد.
تعویق الحاق تا ثبت جهانی
دهیار روستای قاسم‌آباد نیز گفت: قنات تاریخی روستای قاسم‌آباد اسفند ماه سال گذشته به ثبت ملی رسید و قرار است به عنوان دوازدهین قنات جهانی ایران ثبت شود. متاسفانه یا خوشبختانه تمام کارهای آن چه در بخش مطالعاتی و چه در بخش مرمتی همه از محل پرداخت عوارض اهالی روستا تامین شده است.
«محمدهاشم پاکیزه» ادامه داد: این قنات در آستانه ثبت جهانی است اما از آن‌جایی که نکته قایل تمایز آن با قنات‌های دیگر وزنه فرهنگی و اجتماعی آن است و این وزنه وابسته به هویت روستاست، اگر قاسم‌آباد به شهر ملحق شود، این وزنه را از دست خواهد داد. الحاق این روستا به شهر تصویب شده اما هنوز ابلاغ نشده و ما می‌خواهیم این الحاق تا زمان ثبت جهانی قنات به تعویق بیفتد. اگر این الحاق اتفاق بیفتد همدان فرصت داشتن یک اثر ثبت جهانی‌شده را از دست خواهد داد.
پیگیری موضوع تا حصول نتیجه
پروانه سلحشوری پس از شنیدن این صحبت‌ها گفت: من این موضوع را از طریق وزارت کشور پیگیری خواهم کرد تا این الحاق تا زمان به نتیجه رسیدن ثبت جهانی قنات قاسم‌آباد به تعویق انداخته شود. کار سختی به نظر نمی‌رسد و من همه تلاشم را در این زمینه به کار خواهم گرفت.
وی افزود: همدان ظرفیت‌های بالایی در حوزه میراث فرهنگی دارد که تعدادی از آنها قابلیت ثبت جهانی دارد اما متاسفانه تاکنون هیچ کدام از این آنها در فهرست آثار جهانی نیستند. آثاری از جمله هگمتانه، غار علیصدر و قنات روستای قاسم‌آباد برای ثبت جهانی پیشنهاد شده که هرچه زودتر باید پرونده آنها آماده شود. ما در مجلس موضوع را پیگیری خواهیم کرد و انتظار داریم مدیران همدان موانع موجود برای ثبت جهانی آثار این استان را رفع کنند.
این نماینده مجلس گفت: این تشکل‌های غیردولتی هستند که مشکلات را به ما اطلاع می‌دهند. شما همین‌طور پرتلاش به پیگیری‌هایتان ادامه دهید ما هم در کنار شما خواهیم بود.